سود و زیان‌های تنش در روابط افغانستان و پاکستان
۱۳۹۵ تیر ۲۳, چهارشنبه
اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان در هفته‌های اخیر پاکستان را متهم به حمایت از گروه‌های تروریستی کرد. آقای غنی گفته است که بیش از این تحمل کشتار مردم افغانستان توسط گروه‌هایی که از پاکستان حمایت می‌شود را ندارد. از سوی دیگر حمایت پاکستان از گروه‌های تروریستی بحث‌های داغی را در محافل سیاسی ایالات متحده امریکا برانگیخته است.
حکومت افغانستان در سال‌های اخیر همواره پاکستان را متهم کرده که برای طالبان پناهگاه فراهم می‌کند و این گروه را از تمویل و تجهیز می‌نماید. در مقابل پاکستان با رد این ادعاها گفته است که حضور رقیبش هند در افغانستان گسترش یافته و امنیت پاکستان را تهدید می‌کند.
رئیس جمهور غنی هفته گذشته در نشست وارسا به جهانیان گفت که به جز پاکستان همه کشورهای منطقه از صلح در افغانستان حمایت می‌کنند. آقای غنی در برگشت از کنفرانس وارسا تاکید کرد که مداخله کشورهای همسایه را تحمل نمی‌کند: «هرکس که در مسایل امنیتی ما مداخله می‌کند و گروه‌های شورشی را در بغل خود می‌گیرد، پیام ما واضح است. این ملت با شما نفرت پیدا می‌کند. ملت افغانستان تاکی خاموش بنشیند تا فرزندان ما در ریاست ده و یا پولیس به قتل برسند.»
جنگ اعلام ناشده
انتقادها از پاکستان زمانی شدت یافته که طالبان با قدرت تمام تلاش دارند در جنگ افغانستان دست آورد داشته باشند. برخی از آگاهان طالبان را «ارتش غیررسمی» پاکستان می‌نامند و به این باورند که طالبان با حمایت استخباراتی و تجهیزات نظامی آی اس آی در افغانستان می‌جنگد.
رئیس جمهور افغانستان تاکید کرده که پاکستان در یک جنگ اعلام ناشده با افغانستان قرار دارد و این مداخله باید پایان یابد. آقای غنی از جهانیان خواسته است تا در مورد این موضوع از پاکستان وضاحت بخواهد: «جنگ نااعلام شده پاکستان در مقابل افغانستان که به وضاحت برای شان تشریح کردم، باید ختم شود. تروریسم پدر و مادر نمی‌شناسد، تروریسم ملک و ملت و زن و مرد هم نمی‌شناسد.»
حمایت از موقف حکومت
در همین حال انتقاد صریح و آشکار مقام‌های حکومت از پاکستان، با استقبال تحلیلگران و نمایندگان پارلمان مواجه شده است. آگاهان مسایل سیاسی می‌گوید افغانستان باید آشکارا به جهان بگوید که پناهگاه‌های تروریسم در پاکستان است و به این معضل باید پایان داده شود.
عبدالرووف ابراهیمی رئیس ولسی جرگه در این رابطه گفت: «موضع‌گیری رئیس جمهور در کنفرانس وارسا با این صراحت لهجه در پیوند به مداخلات پاکستان و حمایت از تروریستان قابل تقدیر است.»
فشار جهانی
در همین حال بحث‌های داغی در کنگره ایلات متحده امریکا در مورد مبارزه با تروریسم در پاکستان آغاز شده است. شماری از اعضای کنگره گفته‌اند که پاکستان با وجود دریافت میلیاردها دالر از ایالات متحده امریکا برای مبارزه با تروریسم، کاری در این عرصه انجام نداده است.
ایالات متحده از سال 2001 تاکنون بیش از 33 میلیارد دالر را به منظور جنگ با تروریسم، در اختیار پاکستان قرار داده است. زلمی خلیلزاد سفیر پیشین ایالات متحده امریکا در افغانستان به اعضای کمیته روابط بین‌المللی کنگره کشوراش گفته است که پاکستان از گروه‌های تروریستی در افغانستان حمایت می‌کند. او توضیح داده است که حمایت پاکستان از گروه‌های تروریستی نه تنها باعث ادامه جنگ در افغانستان شده بلکه زمینه گسترش افراطیت در جهان را نیز فراهم کرده است. برخی از اعضای کنگره ایالات متحده امریکا خواهان قطع کمک‌های این کشور به پاکستان شده و پیشنهاداتی در مورد تحریم اقتصادی پاکستان نیز مطرح شده است.
پیامدها
آگاهان روابط بین‌المللی می‌گویند تنش در روابط دو کشور سود و زیان‌هایی برای افغانستان دارد. به باور آگاهان حکومت افغانستان با انتقادهایش چهره اصلی پاکستان را به جهانیان نشان داده است.
سید مهدی منادی استاد دانشگاه و آگاه روابط بین‌الملل به این باور است که ممکن است افغانستان به عنوان یک الترنتیف یا بدیل برای پاکستان مدنظر گرفته شود و جهان حمایت‌هایش را از افغانستان بیشتر کند.
به باور آقای منادی یکی از پیامدهای تنش در روابط دو کشور شعله‌ورتر شدن جنگ افغانستان خواهد بود زیرا پاکستان از طریق طالبان و شبکه حقانی در صدد انتقام جویی خواهد بود: «از طریق این گروه‌ها می‌تواند تاثیرات منفی را در افغانستان داشته باشد.»
تنش در روابط دو کشور می‌تواند منافع اقتصادی در منطقه را نیز ضربه بزند. در حال حاضر کار دو پروژه بزرگ انتقال انرژی از آسیای مرکزی به پاکستان از طریق افغانستان آغاز شده است. همچنین پاکستان بزرگترین منبع اجناس تجارتی برای افغانستان است. افغانستان برای تامین نیازهای اساسی و ابتدایی خود به پاکستان وابسته است و پاکستان نیز بازار دیگری جز افغانستان برای فروش محصولاتش ندارد. در صورت افزایش تنش‌ها بین دو کشور ممکن است روابط اقتصادی و تجارتی نیز صدمه ببیند.