شادی ها مفهوم مالکیت را نمی شناسند

شادی های نوع شامپانزه و بونوبو احساس برخورد منصفانه در برابر همدیگر را نمی شناسند. در آزمایشگاه علمی در انستیتوت ماکس پلانک در برابر یک شادی یک بشقاب انگور کشمشی قرار دادند؛ اما شادی دومی به خاطر این که از آن چیزی دریافت نکرده، بی تفاوت بود.

تفاوت شادی ها با انسان را می توان از همین آزمایش درک کرد. برای یک انسان مثلا مهم است که اندیشه کند وقتی به تنهایی در برابر یک فرد دیگر انگور می خورد، همنوعش درباره او چه فکر می کند.

تفاوت میان برخورد شادی ها و انسان را در رابطه با احساس شرم گروه پژوهشگران به سرپرستی کیت جینسین  در انستیتوت پژوهش های علمی ماکس پلانک، بخش "انسان شناسی تکاملی" مورد آزمایش قرار داده اند. نتایج تحقیقات آنها در مجله "بیولوژی لیترز رویال سوسایتی"  بریتانیا نشر شده است. جینسین می گوید: "احساس برخورد منصفانه، بخش مهم و جدا ناپذیر اجتماعی بودن انسان است. برای درک این امر که این احساس در جریان تکامل رشد کرده است، ما شامپانزه ها و بونوبوها را در برابر یک وظیفه جدید قرار دادیم که به آن «بازی اولتیماتوم» می گویند".

"بازی اولتیماتوم" در تحقیقات اقتصادی و رفتارهای انسانی به کار می رود تا از جمله میزان خودخواهی انسان سنجیده شود؛ مثلاً تا چه میزانی یک انسان در یک بازی می خواهد فایده خود را افزایش دهد و در این مورد تاچه حدی منافع دیگران را نیز در نظر می گیرد.

در آزمایش انستیتوت پژوهش های علمی ماکس پلانک، دو شادی از یک نوع  سهم می گیرند. در این آزمایش حیوانی که در برابر او انگور کشمشی قرار دارد، تصمیم  می گیرد که از ده دانه انگور، هشت و یا پنج دانه آن را دریافت کند؛ باقی مانده دانه های انگور به حیوان دومی تعلق می گیرد که در  تصمیم حیوان اولی نمی تواند دخالت کند.

آزمایش مشابه با یک انسان انجام شده است. اگر به عوض نیمی از ده دانه انگور و یا پنیر، سیب و غیره فقط دو دانه از ده دانه انگور یا چیزی دیگر برای او پیشکش شود، او غالباً آن را رد می کند؛ چون برای او این تقسیم عادلانه نیست. زیرا او از ده دانه انگور فقط دو دانه آن را دریافت کرده است.

پژوهشگران انستیتوت ماکس پلانک به این نتیجه رسیده اند که تقسیم ناعادلانه برای شادی ها مهم نیست و آنها از این بابت احساس شرم ندارند. اگر حیوانی این امکان را داشته باشد که بیش از نیمی از چیزی را دریافت می کند، او از این امکان به سادگی استفاده می کند.

در این مورد شادی دومی این را نیز به سادگی می پذیرد که از شادی اولی مثلاً دانه های انگور کمتری را به دست می آورد. جینسین سرپرست این تحقیقات توضیح می دهد: "نه برای شامپانزه ها و نه برای بونوبوها مهم است که غذا دزدی است یا خیر؛ یا نتیجه تقسیم غذا میان آنها منصفانه است یا خیر".

دانشمندان در رابطه با تفاوت برخورد انسان ها و حیوانات در برابر همنوعان توضیح می دهند که حیوانات احیاناً اصلاً این احساس را ندارند که چیزی را نسبت به همدیگر بیشتر یا کمتر دریافت می کنند؛ چون آنها چیزی را به نام "مالکیت شخصی" نمی شناسند. جینسین  می گوید: "احساس و واکنش برای انصاف ممکن است از خصوصیات وِیژه انسان ها باشد".

آژانس ها / مبلغ

ویراستار: عاصف حسینی