"شکست دولت افغانستان ناشي از شکست برنامههاي اقتصادياش است"

اما رييس جمهور تاهنوز با وجود تاکيد به اين موضوعات، برنامهها و ميکانيزمهاي مشخصي را خصوصاً در عرصهي توسعهي اقتصادي معرفي نکرده است.

از سوي ديگر، تمام توجهات به اصلاحات و مبارزه با فساد اداري، به گماردن افراد شايسته و پيگرد مجرمين متمرکز است. درحالي که کارشناسان معتقد اند بدون يک ساختار و برنامه، تحقق يافتن تعهداتي که حامد کرزي بيان کرده، مشکل به نظر ميرسد.

سيف الدين سيحون، استاد اقتصاد در دانشگاه کابل در گفتگويي با دويچه وله- صداي آلمان ميگويد: "براي تحقق اين سياستها به عقيدهي من اول يک چارچوب نظري و چارچوب کلي طرح اينها ضرور است که ما مثلاً وقتي ميگوييم صلح، چگونه رسيدن به صلح؟ صلح تنها صلح سياسي نيست که ما آتشبس کنيم. آتشبسي هم که نيروهاي مخالف هيچ آمادگي ندارند براي پذيرش آتشبس".

سيحون به اين باور است که در حکومت افغانستان تفکري که روي ايجاد ساختارها و تدوين برنامهها کار نمايد، وجود ندارند. از سوي ديگر، به گفتهي وي هرگاه برنامههايي رويدست گرفته شود، بدون کمک جامعهجهاني و فراهم سازي امکانات، تحقق اين برنامهها ممکن نيست: "به فرض اگر گيريم که در همکاري با جامعه جهاني و در همکاري با بعضي متخصصين دلسوز، اگر چنين تفکر و زمينهاي هم دست بدهد به اينها، و اينها توانايي يک طرح استراتژي جامع مبارزه عليه فساد و همچنين ساختوکار يک دولت پاسخگو را داشته باشد، متاسفانه از نظر امکانات، از نظر ابزارها، وسايل و در حقيقت فرصتهايي که براي اين دولت از نظر ابزاري ميسر است، اينها را از کجا پيدا کنند، اگر جامعهجهاني کمک نکند".

در همين حال، روي اين نکته توافق وجود دارد که فقر، يکي از عوامل بيثباتي کشور است. نرخ بالاي بيکاري و عدم اشتغال، خود مشکلي است که از يک طرف باعث نارضايتي مردم از وضعيت موجود شده، از سوي ديگر به شورشيان کمک کرده است تا هم از ميان مردم سربازگيري نمايند و هم در برخي مناطق از تصور منفي مردم نسبت به دولت استفاده کرده، زمينهي اجتماعي خود را مستحکم سازند.

با اين حال، هرچند حامد کرزي در بيانيهي مراسم تحليف خود به توسعهي اقتصادي و رشد تشبث خصوصي اشاره کرد، اما برنامهاي مشخص در اين رابطه ارايه نداده است.

سيحون معتقد است که بدون يک برنامهي اقتصادي، سياستهاي اصلاحي دولت نميتواند موفقيت داشته باشد: "پروسهي دولتسازي را که آقاي کرزي ادعا ميکند، تا زمينههاي اقتصادياش جستجو نشود، و بودجه و امکانات ملي آن مساعد نشود از منابع ملي، اين کشوري که مبتني بر کمکها و به اصطلاح چشمداشتاش، انتظاراتاش مساعدتهاي بيروني باشد، با اين نگاه، من معتقد هستم که هيچ امري از امور دولتسازي و تامين صلح و ... را انجام نميدهد".

هرچند اقتصاد افغانستان براساس سيستم بازار آزاد است و حامد کرزي نيز در اين رابطه تاکيد کرده است. اما کارشناسان اقتصادي معقتد اند که اين سيستم با اين گونه مديريت نميتواند به اقتصاد افغانستان کمک کند.

سيحون ميگويد: "من معتقد هستم – متاسفانه- که در افغانستان آنچه ما به نام دولت داريم، يک اتحادي است از منافع اقتصادي که اين منافع اقتصادي بارآورده منفعت سياسي را؛ که در حقيقت يک زودبند اقتصادي است که اين حلقه و روابط اقتصادي پيچيده، رابطهي سياسي را در حقيقت توجيه کرده است".

اين درحالي است که با گذشت هشت سال، هنوز هم افغانستان در کليه عرصهها منوط به کمکهاي بينالمللي است.

سيحون، عدم موفقيت دولت افغانستان در تحقق برنامهها و تامين امنيت را، به دليل موفق نبودن سياستهاي اقتصادي دولت ميداند: "شکست دولت افغانستان ناشي از شکست برنامههاي اقتصادياش است. سختجاني منافع اقتصادي و سختجاني عوامل اقتصادي هستند که هيچ فرصتي براي هيچ ساختوکاري به اصطلاح سياسي و فرهنگي در کشور ما نميدهند".

در همين حال، فقر زدايي و تامينات معيشتي، در کنار تامين امنيت از اصليترين خواستهاي مردم افغانستان از حکومت جديد ميباشد.

عارف فرهمند، کابل

ویراستار: یاسر