مبارزه زنان کارگر نساجی در آسیا

ماهیسواری موروگان دختر 15 ساله بود که مکتب را رها کرد. او می گوید: «بسیار علاقه داشتم به تعلیم خود ادامه بدهم». اما خانوادۀ موروگان، که از پایین ترین لایه (کاست) جامعۀ هندوستان بود، به پول نیاز داشت. از آن بود که دختر این خانواده به ترک مکتب و کارکردن مجبور شد.

موروگان سه سال در یکی از فابریکه های تامیل نادوس در جنوب هندوستان از پشم نخ می ریسید، که بعداً برای ساختن لباس های ارزان قیمت برای اروپا و امریکا استفاده می شد. ماهیسواری موروگان، که حالا 33 سال عمر دارد، در صحبتی با دویچه وله از «یک زمان بسیار دشوار» یاد کرد. او از 12 ساعت کار در روز و کنترول دایمی از سوی کارفرمایان سخن گفت و افزود وقتی مقدار تعیین شده تولید نمی شد، تحقیر و تهدید می شدند. اینها همه در برابر مزد ناچیز 3000 روپیه در ماه، که کمتر از 1،5 یورو در روز می شود.

موروگان حالا در یک سازمان غیر دولتی هندوستان مشغول کار است و برای بهبود بخشیدن شرایط صنعت نساجی در کشور اش مبارزه می کند. این سازمان غیر دولتی از سالها به این طرف در جهت بهبود شرایط کاری در فابریکه های نساجی آسیا تلاش می کند. ماهیسواری موروگان که با قاطعیت می گوید «این شرایط باید تغییر کنند»، بدین منظور به دعوت «کمپاین برای لباس پاک» به آلمان آمده است.

«عروسان ناراضی» هندوستان

موروگان در مرکز ملاقات فرهنگ ها در شهر کلن آلمان تصاویری را نشان می دهد که در آن دختر های نوجوان در یک فضای بسیار تنگ فابریکه ها کار می کنند. آنها جوان ترین قربانی های صنعت نساجی هندوستان اند. این صنعت اولتر از همه به دنبال نیروی ارزان کار است. به اساس روش کاری این فابریکه ها، به هر اندازه ای که مخارج کمتر باشد، به همان پیمانه سفارش های بیشتر از کشور های مرفۀ غربی بدست می آید.

دختر هایی که در عکس ها دیده می شوند، زیر نام "سومانگالی"، که در زبان تامیلی به مفهوم "عروس خشنود" است، برای کار در فابریکه های نساجی جذب می شوند. این دختر ها باید سه سال در یک کارگاه نخ ریسی کار کنند و به آنها وعده داده می شود که در بدل آن پول برای جهیزیه بدست می آورند.

در هندوستان معمولاً زن ها باید برای شوهر گرفتن جهیزیه بدهند. به ویژه در مناطق روستایی هندوستان این رسم هنوز رایج است که خانوادۀ دختر باید یک مقدار پول به خانوادۀ پسر بدهد. این درحالی است که به گفتۀ انیتا چیریا «همچو جهیزیه ای رسماً ممنوع است». چیریا حامی حقوق زنان هندوستان نیز در این سفر به آلمان آمده و در سخنرانی ها سهم می گیرد. او می گوید: «ما قوانین زیادی داریم که رعایت نمی شوند».

به گفتۀ چیریا کاری که زیر نام "سومانگالی" صورت می گیرد، شکل شدید استثمار در کشور اش است. چیریا می گوید دختران در داخل فابریکه ها در قید نگهداشته می شوند، در قاغوش ها بسر می برند و شب ها کار می کنند و در بدل آن یک پول جیب خرجی معادل تقریباً نیم یورو در روز بدست می آورند.

مبلغ تقریباً 500 یورو پول جهیزیه که برای شان در آغاز وعده داده می شود، در پایان دورۀ کاری شان به آنها پرداخت می گردد. چیریا می افزاید که بسیاری از دختران این فشار را تحمل نمی توانند و به خودکشی دست می زنند. به گفتۀ چیریا در حدود 120 هزار دختر جوان قربانی ترور "سومانگالی" در هندوستان اند.

از آنجایی که دولت هند کمتر علیه این "ترور" اقدام می کند، زنان تامیل نادو خود دست به کار شده اند. آنها گروهی را بنام "حقوق، تعلیم و ترقی" ایجاد کرده و فابریکه های سومانگالی را جستجو می کنند. آنها پس از آن به پولیس مراجعه کرده و در مشارکت با افراد پولیس دختران را از قید رها می سازند.

تقاضا ها در بنگله دیش و کمبودیا

مجموعۀ سخنرانی های که در "کمپاین برای لباس پاک" صورت گرفته است، توجه هرچه بیشتر مردم آلمان را به خود جلب کرده است. پس از سقوط ساختمان فابریکه رانا پلازا در اپریل 2013 در بنگله دیش، رسانه ها بیشتر از پیش صنایع نساجی در آسیا را زیر نظر دارند. در آن حادثه بیشتر از 1100 تن در زیر آوار ساختمانی که غیرقانونی اعمار شده بود، جان باختند و زیادتر از 2500 تن دیگر زخمی شدند. در تولیدات آن فابریکه لباس هایی هم دیده می شدند که به سفارش برخی از مشتریان بزرگ آلمانی در آنجا ساخته می شدند. پس از سروصدا های بین المللی بالاخره در ماه می سال روان یک توافقنامۀ حفاظت ساختمان از حریق و فروریزی عقد گردید که در آن شرکت های بزرگ آلمانی مثل "سی اند ای" و یا "لیدل" نیز سهم دارند.

به باور کارشناسان، مشکل اصلی مثل گذشته همانا درآمد کم کارگران است.

به قول کارشناسان در هیچ جای دیگر جهان درآمد یک کارگر نساجی تا آن حد کم نیست که در بنگله دیش است. از همین سبب کارگران زن از چندین هفته به اینطرف در جاده های بنگله دیش به اعتراضات دست می زنند. در دوازدهم نوامبر در داکه پایتخت این کشور تقریباً 40000 نفر در این اعتراضات شرکت کرده بودند. کارگران به جای 38 دالر در ماه، که درآمد کنونی شان است، 100 دالر در ماه را تقاضا می کنند. قرار است از ماه دسمبر امسال معاش آنها به 68 دالر در ماه بلند برده شود.

کارگران صنعت نساجی در کمبودیا نیز وضعیت مشابهی دارند. زد و خوردی که میانۀ ماه نوامبر بین کارگران نساجی و پولیس در این کشور رخ داد، شماری کشته و زخمی بجا گذاشت. در آنجا نیز عامل اصلی نارضایتی ها معاش ناچیز کارگران خوانده می شود.

کارشناسان همچنان رقابت موجود در کشور های آسیایی را یک عامل اساسی این مشکلات می دانند. به قول یکی از فعالانی که در "کمپاین برای لباس پاک" سخنرانی می کند، تا زمانیکه چنین مسابقه یا رقابت برای تولید ارزان تر میان کشور های تولید کننده وجود داشته باشد، کارگران در رنج و عذاب خواهند بود.