1. رفتن به محتوا
  2. رفتن به مطالب اصلی
  3. رفتن به دیگر صفحات دویچه وله

مجیب مهرداد: من به دنبال مخاطب عام نیستم!

۱۳۹۱ اردیبهشت ۲۹, جمعه

عصر پنج شنبه (28 ثور 1391) انجمن قلم افغانستان میزبان محفل رونمایی مجموعه ی شعری «مخاتب» بود. «مخاتب» سومین مجموعه ی شعری مجیب مهرداد، شاعر جوان افغانستان است.

https://p.dw.com/p/14xaj

این مجموعه در 121 رویه که 56 شعر سپید شاعر را در خود جا داده، از سوی بنیاد نشراتی «برگ» به نشر رسیده است. علاوه بر آن برگردان 6 شعر این مجموعه به زبان های انگلیسی و عربی، تنوعی را در این گزینه ی شعری به وجود آورده است.

مجیب مهرداد از جمله شاعران دهه هشتاد خورشیدی است. نسلی که تجربه های زیادی از حوادث سال های پسین دارد و این حوادث در شعرهای این نسل به صورت گسترده بازتاب یافته است. مهرداد از ساختارهای متفاوتی در شعرش استفاده می کند و برچسپ پست مدرنیزم بر آثارش را نمی پذیرد.

تحسین از آفریده های نخستین مهرداد

در محفل شماری از شاعران و نویسندگان نام آشنا و عده ای از دوست داران شعر مجیب مهرداد حضور داشتند. گردانندگی محفل را کاوه جبران، یک تن از شاعران هم نسل مجیب مهرداد، به عهده داشت. مهرداد پنج شعر از آفریده های جدیدش را به خوانش گرفت و در گفتار مختصری از دوستان شاعر و منتقد خواست تا در ابراز نظر در مورد اثر تازه اش، جسارت به خرج دهند.

خالده فروغ در قسمتی از گفتارش در مورد آفرینش های شعری مجیب مهرداد، اظهار داشت که بهتر بود مهرداد دنباله ی آفرینش های نخستین اش را نگه می داشت. وی مثال های از کارهای منظوم مهرداد ارایه نمود و در بخش دیگری از این سخنرانی به عنصر ایروتیزم در عاشقانه های مهرداد پرداخت. افزون بر این خالده فروغ به اثرپذیری مجیب مهرداد از جریان های شعری معاصر زبان فارسی به ویژه شاملو اشاره نمود. بخشی از این سخنرانی اختصاص یافته بود بر تحلیل دگرگونه نویسی پاره های از شعرهای مجیب مهرداد که می تواند برای خواننده لذت افزون باشد.

یاسین نگاه، شاعر هم نسل مجیب مهرداد، دیدگاه های منتقدین را که بر پست مدرن بودن برخی از شعرهای مهرداد، تاکید ورزیده بودند، رد نمود و اظهار داشت که در شعرهای مهرداد، چنین ساختاری وجود ندارد. نگاه در رابطه با "عاشقانه های" مهرداد ابراز داشت که این سلسله از شعرهای مهرداد کارکردهای "موفق با درونمایه ی غمناک" می باشند. دو نکته اصلی گفته های یاسین نگاه در مورد اشعار مهرداد، دشواری در بهگزینی واژگان و کاربرد واژگان غیرفارسی بود که آن را سهل انگاری شاعر خواند. وی بر این نکته تاکید ورزید که می باید شاعران نوگرا در آفرینش های ادبی شان، به صورت افزونتری به فارسی گرایی بپردازند.

مخاطبان من معدود اند

مجیب مهرداد که در آغاز خواهان نقد اشعارش شده بود، شاعران نسل خودش را شناگران مخالف جریان خواند، سرایشگرانی که در پی مخاطب نیستند و تلاش می ورزند مخاطب را به دنبال خود شان بکشانند. وی در این مورد اظهار داشت:« من به دنبال مخاطب عام نیستم و مخاطب شعر من معدود و از ذهنیت شاعرانه برخودارند».

مهرداد در ضمن از فقدان منابع به غرض تغذیه شاعر یاد نمود و از ضعف عرصه ترجمه آثار شاعران غیرفارسی زبان مثال آورد. وی با واکنش علیه ترکیب «ترجمه زدگی»، خودش را بیشتر الهام پذیر از شعر معاصر جهان دانست و یکی از علل تعالی در سرایش شعر پیشرو و به تجربه گرفتن ساختارهای متفاوت شعری را مرهون زمینه های گسترده ارتباطات و دسترسی به منابع ادبی از راه انترنت قلمداد نمود: « تفاوت طعم شعر من، وابسته به طعم شعر جهان است. در کشور ما طعم شعر جهان قابل فهم نیست و منبع تغذیه من همواره شعر غیرفارسی بوده است».

مهرداد با اشاره به شعر آوانگارد فارسی و اثرپذیری پاره ای از اشعار سال های پیش وی از این جریان تاکید ورزید که در گذشته کارکردهای با گرایش به جریان آوانگارد شعر پارسی داشته است. وی در ارتباط با دیدگاه های یاسین نگاه در رابطه با فارسی گرایی بیشتر در شعر معاصر اظهار نمود: «هر واژه هویت جداگانه و خاص خودش را دارد و گزینش واژه فارسی به عنوان جایگزین هر واژه ی دیگری نمی تواند معنی کلی همان واژه را افاده کند».

مهرداد گزینه شعری دیگری زیر نام «سربازها» در دست تهیه دارد. بر اساس اظهارات این شاعر، این گزینه مجموعه ای از نامه های سربازانی است که در آنها احساسات گوناگونی را می توان دریافت.

نویسنده: ضیا افضلی

ویراستار: فرهمند

این هم دو نمونه از اشعار مجیب مهرداد:

در نانم مویت/ به یاسین نگاه

مویت را در شانه برهنه ات یافتم و بوسیدم
در گردنت فرو افتاده بود بوسیدمش
تا نوک پستان هایت دراز بود بوسیدمش
از انگشتانت گرفتم و بوسیدمش
این سوی چشمانت بود بوسیدمش

من و انگشتانت عادت کرده ایم
به مویت لب بساییم از کودکی ام
من و چند سیخک
به موهایت چسپیده ایم از کودکیم
من و عرق هایت من و یک گل سفید
با موهایت بوده ایم از کودکی ام
در پیشانیت مویت، در گردنت و در بادها مویت، در دهانم ... در نانم مویت،
و بازیچه ام مویت
از کودکیم

نقشه جغرافیا
صدای شلیکی نمی آید و گلوله ای از نقشه جغرافیا
جیغ کودکی نمی شنوم
خاک دارفور ندارد قطرات اشک سیاه و خون
تروریست ها هم از نقشه افغانستان رفته اند
کشورهای اسلامی که نقشه به ما می فرستند
برای یهود ها جایی نمانده اند در زمین
برای همین
فلسطین نقشه جغرافیای امن و امان است

شناسنامه کتاب

نام کتاب: مجموعه ی شعری « مخاتب»

شاعر: مجیب مهرداد

ناشر: انتشارات «برگ»

طراح پشتی و صفحه آرایی: ژکفر حسینی

تاریخ نشر: تابستان 1390

شماره گان: یک هزار نسخه