مذاکرات حکومت سوریه و گروه‌های مخالف در مسکو

غیرمحتمل است که در این نشست گشایشی حاصل شود، اما با وجود آن این جناح ها می خواهند باهم مذاکره کنند. شاید امید آن وجود داشته باشد تا در قسمت مسائل بشری پیشرفت هایی به دست آید. زمان زیادی را در بر خواهد گرفت تا در منازعه سوریه یک نقطه عطف تعیین کننده به وجود آید.

این مطلب به طور خاص به محاسبه رژیم رئیس جمهور بشار اسد بر می گردد. مقامات این حکومت در عین زمان در آغاز پنجمین سال جنگ، اعضای گروه های جهادی را از زندان های سوریه رها کرده اند. هدف این است تا به این ترتیب سوریه و کشورهای همسایه اش را چنان به خشونت بکشاند، تا جامعه بین المللی به ترتیبی تصمیم بگیرد که علیه جهادی ها داخل اقدام گردد و طبعاً با کمک اسد این کار را انجام دهد. چنین امری می تواند بقای سیاسی حکمروای سوریه را تضمین بکند.

در واقعیت امر در حال حاضر به نظر می رسد که این محاسبه کارگر می افتد. تحت تاثیر قساوت هایی که سازمان تروریستی "دولت اسلامی" یا داعش مرتکب می شود، کشورهای غربی پس از سال ها فاصله گرفتن، اکنون دوباره به رژیم اسد مراجعه می کنند. چنانکه جان کری وزیر خارجه ایالات متحد امریکا گفته است دستورالعمل گسترده و جهانی به دنبال خشونت "دولت اسلامی" یا داعش، جامعه بین المللی را وادار به مذاکره با اسد می کند. کری در اواسط ماه مارچ در یک مصاحبه تیلویزیونی گفته است که « سرانجام ما باید مذاکره کنیم.»

با برخی شرکای عربی در ائتلاف ضد اسد ممکن است این دیدگاه از حمایت کمتری برخوردار گردد. از قرار معلوم، آن ها یک بخش جهادی ها را شرکایی هنوز هم جدی می پندارند. روز نامه "الشرق الاوسط" که از جانب عربستان سعودی تمویل می شود، در این مورد نوشته است: «ایالات متحد امریکا تقاضای مذاکره با رژیم اسد می کند. در عین زمان آن ها از به رسمیت شناختن نقش گروه هایی که افراطی دانسته می شوند، خودداری می کنند. هرچند این گروه ها بخش بزرگ تلاش های نظامی اپوزسیون را بردوش داشته اند.»

بی اهمیت شدن اپوزسیون سکولار

با توجه به اعمال خشونت زیاد رژیم اسد از یک سو و از جانب دیگر خود نیروهای سکولار، نیروهای سکولار به طور نسبی غیرمهم به نظر می رسند. مخالفان سیاسی فعال هم در خود سوریه و هم در خارج اکنون به مشکل می توانند نقش بازی کنند.

قبل از همه در خود سوریه اپوزسیون فعال توسط رژیم به طور گسترده ای سرکوب شده است. چنانکه لؤی حسین، رئیس جنبش اپوزسیون "ایجاد دولت سوریه"، در ماه نوامبر سال گذشته زندانی گردید و درست در ماه فبروری دوباره آزاد شد. در اصل اکنون لؤی حسین می خواهد در مذاکرات مسکو شرکت کند. اما رژیم به وی از دادن اجازه سفر به خارج خودداری کرده است.

حسین عبدالعصیم، رئیس جنبش چپگرای "کمیته هم آهنگی ملی برای تغییر دموکراتیک"، برعکس به مسکو سفر می کند. اتحادی که وی از آن نمایندگی می کند، از سال ها به اینسو خواهان مذاکره با رژیم اسد است.

"ائتلاف ملی" و فقدان اعتماد

برعکس "ائتلاف ملی نیروهای اپوزسیون و انقلابی سوریه" که در استانبول مستقر است و از جانب بسیاری از کشورهای غربی و عربی به حیث نماینده مشروع مردم سوریه شناخته می شود، نمی خواهد در مذاکرات مسکو شرکت کند. آن ها به این دلیل دعوت را رد کرده اند که حکومت روسیه در جنگ در کنار اسد ایستاده است و یک میانجی قابل اعتماد نمی باشد.

با اینهم، غیر از این نیز این اپوزسیون در ماه های اخیر اهمیتش را از دست داده است. خالد خوجه رئیس این ائتلاف در ماه جنوری در مصاحبه ای با روزنامه لیبیایی "النهار" موجودیت چالش ها در این ائتلاف را تایید نموده است. در قدم اول اختلافات داخلی این ائتلاف مطرح اند. این ائتلاف شامل گروه های چپگرا و همچنان اسلامگرایان معتدل می باشد. این امر رسیدن به تدوین نقاط نظر مشترک را مشکل می گرداند. مشکل دوم این است که این ائتلاف نفوذ بسیار اندکی بر رویدادهای داخل سوریه دارد. سوم، بنابراین برای این ائتلاف مشکل است ابتکارات سیاسی را به عمل آورد.

در عین زمان بنا بر گزارش بنیاد علم و سیاست در برلین، این ائتلاف پول ندارد و بنابراین مشکل است به کار بپردازد. از نگاه این بنیاد، «مشکلات دایمی در مورد استفاده از پول و به دست آوردن جاه و مقام نه تنها موثریت آن‌ها به عنوان حکومت موقت را خدشه دار ساخته است، بلکه این امر آن را برای بسیاری سوریایی ها مظهر همه تمایلات منفی اپوزسیون گردانیده است». این امر پیآمدهایی برای دستور العمل سیاسی ائتلاف نیز داشته است. «اظهارات در مورد این که "راه حل سیاسی" برای منازعه سوریه باید منجر به تغییرات بنیادی در نظم سیاسی و استعفای رژیم اسد گردد، روز تا روز به حیث یک رشوت لفظی تلقی می گردد».

مسکو برای احیای حیثیت خود تلاش می کند

هدف روسیه از این مذاکرات بلند بردن حیثیت بین المللی خودش می باشد. اخیراً حیثیت این کشور با بحران اوکرایین و حمایت از رژیم اسد آسیب دیده است. مذاکرات مسکو به جامعه دولت های غربی اذعان می کند که اجازه نمی دهد سیاستی علیه روسیه اتخاذ گردد، حتی در پنجمین سال جنگی که نزدیک به یک چهارم میلیون انسان در آن کشته شده اند.