کشف ۴۰۰ میلیون ستارۀ جدید

با آنکه اظهارات ادارۀ تحقیقات فضایی اروپایی (ایسا) برای اکثریت مردم غیر قابل فهم است، این اداره روز چهارشنبه (۱۴ سپتمبر ۲۰۱۶) اولین بستۀ داده های کاوشگر فضایی گایا را به نشر رساند. هرچند این داده ها بخش بسیار کوچکی از مجموع اطلاعاتی است که گایا قرار است تا پایان مأموریت اش در سال ۲۰۲۲ به زمین مخابره کند، اما از همین حالا واضح شده است که شمار ستارگان به مراتب بیشتر از آن است که اخترشناسان ایسا تا کنون انتظار می بردند. کارشناسان ادارۀ ایسا این کاتالوگ را در شهر "ویلیانوییوا دی لا کانادا" در نزدیکی مادرید پایتخت اسپانیا معرفی کردند.

تا کنون حدود دو میلیون ستاره شناخته شده بودند. آخرین داده ها توسط ماهواره ای به نام "هیپارکوس" میان سال های ۱۹۸۹ و ۱۹۹۳ ثبت و جمع آوری گردیده بودند. حالا معلوم شده است که رقم ستاره ها در کهکشان شیری به مراتب بیشتر است. کاوشگر گایا در زمان کوتاهی موفق شده است که تا کنون حدود ۴۰۰ میلیون ستاره را شناسایی کند. اکنون کارشناسان تقریباً ۱۰۰ میلیارد ستاره را تنها در کهکشان راه شیری، که منظومۀ شمسی ما در آن قرار دارد، حدس می زنند. به این ترتیب کاوشگر گایا تا سال ۲۰۱۷ میلادی بیشتر از یک میلیارد ستاره را اندازه گیری خواهد کرد.

هزار برابر بیشتر از آنچه ما می دانیم، با آنهم ذرۀ کوچکی در مقیاس تمام کیهان

به این ترتیب دانش ما در مورد کیهان، نسبت به آنچه تا دیروز می دانستیم، حالا هزار برابر دقیق تر شده است، با آنکه این هنوز هم تقریباً یک درصد همه ستارگان کیهان نیست. کاوشگر گایا از موقعیت خود، ستاره ها را تا فاصلۀ ۵۰۰ سال نوری می تواند بیابد و این نیم درصد همه کیهان نیست. داده های گایا یک نقشۀ سه بعدی کهکشان شیری ما را می سازند.

کپسول فضاپیمای گایا به تاریخ ۱۹ دسمبر ۲۰۱۳ به فضا پرتاب شد و به تاریخ ۸ جنوری امسال به موقعیت تعیین اش به نام "نقطۀ لاگرانژی ال ۱۲" در فضا رسید. فاصلۀ این نقطه از زمین، که در آن قوه های جاذبۀ زمین و خورشید یک دیگر را خنثی می سازند، چهار برابر بیشتر از فاصلۀ زمین با مهتاب است.

کاوشگر گایا با یک تلسکوپ انعکاسی یا بازتابی مجهز است که با یک کامرۀ عظیمی که بیشتر از یک میلیارد پیکسل داشته باشد، قابل مقایسه است. دقت لینز این تلسکوپ تا حدی است که حتی از فاصلۀ هزار کیلومتری می تواند یک تار موی انسان را تشخیص کند.

این کاوشگر همچنان با حس‌گر های مختلف دیگر برای اندازه گیری و تشخیص حجم، فاصله، موقعیت دقیق و شدت نور ستاره ها و اجرام دیگر تجهیز شده است. همۀ این حس‌گر ها تا پایان مأموریت گایا، داده های با حجم بیشتر از یک میلیون گیگابایت را ثبت و به زمین مخابره می کنند.

هدف از این مأموریت گایا کسب اطلاعات بیشتر در مورد ایجاد کهکشان راه شیری است. گایا همچنان در مورد موقعیت، سرعت و مسیر حرکت سیارک ها و سنگ های آسمانی معلومات جمع آوری می کند که شماری از آنها برای کرۀ زمین نیز می توانند خطر ایجاد کنند.