گسترش حمایت از یک جوان تابو شکن در افغانستان
۱۳۹۵ اردیبهشت ۴, شنبهخان ولی عادل جوانی است که خانواده اش میخواست ده دختر را به بد بگیرد. دو برادر خان ولی عادل در نتیجه دشمنیهای شخصی کشته شده و موسفیدان فیصله کردهاند که قاتل ده دختر را خون بها بدهد. این جوان افغان اما از پذیرفتن رسم بد دادن، سر باز زده است.
خودداری خان ولی عادل از «بد گرفتن» سبب شده تا او مورد نفرین خانواده، اقارب و به خصوص موسفیدان محل قرار بگیرد. عادل به دلیل قبول نکردن رسم بد دادن، چندین روز در خانه زندانی شده و بالاخره توانسته با فرار از این زندان، صدای اعتراض را در کابل بلند کند. خانواده و قریه خان ولی عادل او را «دیوانه» خطاب میکنند و این جوان حالا نمیتواند به خانه و قریهاش برگردد.
شعارهایی که به حمایت از زنان و دختران در اطراف خیمه خان ولی عادل نصب شده، با گذشت هر روز بیشتر میشوند. در این شعارها از عالمان دین، شورای علما، حکومت افغانستان و پارلمان خواسته شده است که جلو رسم «بد دادن» را بگیرند و نگذارند در قرن 21 دختران افغانستان بیسواد بزرگ شوند.
«زنان نباید برده باشند»
عادل یک هفته پیش اعلام کرد که علیه رسم بد دادن دختران تحصن میکند. او میگوید دختران و زنان در بسیاری مناطق افغانستان حق تعلیم و تحصیل ندارند و با آنها «حیوان گونه» برخورد میشود. به باور این جوان دخترانی که به بد داده میشود، در واقع کنیزانیاند که هیچ گونه حق و حقوقی ندارند و به شکل گستردهای مورد خشونت و آزار قرار میگیرند.
تاکنون چندین حزب سیاسی و نهادهای مدنی از این حرکت استقبال کردهاند. روز شنبه نیز شماری از نهادها به خیمه تحصن خان ولی عادل رفتند و حمایت شان را از این حرکت انسان دوستانه اعلام نمودند.
شماری از احزاب سیاسی و نهادهای مدنی روز شنبه اعلامیهای را نشر کردند و در آن از اقدام آقای عادل حمایت نمودند. در این اعلامیه که از سوی نصرالله صفا خوانده شد آمده است: «بد دادن دختران، ممانعت دختران از تعلیم و به فروش رساندن دختران نمونههای برجسته قربانی زنان است که عرف و سنتهای ناپسند آن را تایید میکند. ازبین بردن این سنتهای ناپسند و ضد بشری نیاز به مبارزه جدی دارد.»
در این اعلامیه ابراز امیدواری شده که اقدام خان ولی عادل بتواند «وجدانهای نیمهخفته» را بیدار کند.
شماری از فعالان حقوق زن نیز در این خیمه آمدند و از حرکت خان ولی عادل حمایت کردند. ترنم سعیدی یک تن از فعالان مدنی گفت: «هیچ وقت کسی صدای سکوت را نمیشنود، خان ولی عادل صدای فریاد زنانی است که سکوت اختیار کردهاند.»
این فعال جامعه مدنی گفت از تمام نهادهای دولتی خواست تا به خواستههای خان ولی عادل گوش دهند و به دادخواهی بشردوستانه او احترام بگذارند: «ما اعلام میکنیم تا زمانی که خان ولی عادل به کرسی ننشیند و خواستههایش قبول نشود، ما هستیم و تحصن ادامه خواهد یافت.»
فعالان نهادهای مدنی در خیمه تحصن گفتند که زمان آن فرا رسیده است تا مردم، حکومت، احزاب سیاسی و نهادهای مدنی دست به دست هم بدهند و در برابر رسوم و سنتهایی که منجر به نقض حقوق بشر میشود، بایستند.
برخی از سخنرانان تاکید کردند در صورتی که از حرکت خان ولی عادل حمایت گسترده صورت بگیرد، تابوهایی سنگ شده میشکنند و دختران بیش از این قربانی باورهای سنتی نخواهند شد.
شفیق الله ویاند استاد دانشگاه گفت: «اگر دولت زمینه دسترسی متوازن و عادلانه همه اقشار جامعه را به تعلیم مساعد بسازد، ما با این مشکلات روبرو نمیشویم... در حقیقت سرمایه گذاری بر تعلیم یک زن نسلها را تغییر میدهد. اگر شما به تغییر بنیادی باورمند هستید باید در روستاها طوری فعالیت شود که زمینه دسترسی زنان و دختران به مکتبها فراهم شود.»
ایستادگی در برابر عقبماندگی
شماری از سخنرانان گفتند که جلوگیری از باسواد شدن دختران در روستاها، ریشه اساسی مشکلات جامعه افغانستان است و باید در برابر چنین رسمی به صورت جدی ایستادگی شود.
به باور نهادهای مدنی، سنتها، عرف و عادات، افغانستان را تبدیل به یک کشور عقب مانده کرده و در صورتی که راه دختران به مکتبها باز نشود، بیسوادی و بحران ناشی از آن نسل اندر نسل تکرار خواهد شد.
نهادهای مدنی و احزاب سیاسی گفتند در صورتی که حکومت و پارلمان به خواستهای خان ولی عادل رسیدگی نکند، تظاهراتها و گردهماییهای گستردهای را به راه خواهند انداخت و از این حرکت «روشنگرانه» پشتیبانی خواهند کرد.