اروپایی ها می خواهند توافقنامه اتومی ایران را نجات دهند

دونالد توسک، رئیس نشست سران اتحادیه اروپا این بار در سوفیا پایتخت بلغارستان کم و بیش درباره ۲۸ کشور اتحادیه اروپا سخن گفت و سعی کرد به نوعی خشم و سرخوردگی خود را فرو بنشاند. توسک با انتقاد شدید از دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده گفت که اتحادیه اروپا باید سپاسگزار او باشد، چونکه «او سبب شد تا ما از توهم بیرون بیاییم». او گفت که ترامپ با تصمیماتش نشان داد که "با داشتن چنین دوستانی، چه حاجت به دشمن است".

سران دولت ها و حکومت های اتحادیه اروپا روزهای چهارشنبه و پنجشنبه برای یک دیدار غیر رسمی به سوفیا، پایتخت بلغارستان رفته اند تا درباره خروج ایالات متحده از توافقنامه اتومی با ایران مشورت کنند. بر اساس معلوماتی که از دیپلومات های اروپایی به دست آمده، فضا و موضوع بحث در این نشست روشن و مشخص بوده است.

توافقنامه اتومی که در سال ۲۰۱۵ بین کشورهای اتحادیه اروپا، ایالات متحده، روسیه و چین با ایران امضا شد، باید معتبر نگه داشته شود و حفظ گردد. دیپلومات های اتحادیه اروپا گفته اند: «این توافقنامه نباید از بین برود. اما آنچه هنوز روشن نیست این است که برای منافع اقتصادی شرکت های اروپایی در ایران چه باید کرد و چگونه آن را حفظ نمود».

نشست سران اتحادیه اروپا چند روز پس از آن برگزار شده است که ایران به این اتحادیه "بین ۴۵ تا ۶۰ روز مهلت داد تا تضمینات لازم را برای حفظ منافع ایران ارائه دهد و خسارات ناشی از خروج امریکا از توافقنامه را جبران کند".

مقابله با تحریمات ایالات متحده

در پی لغو توافقنامه اتومی با ایران، ایالات متحده همچنان اعلام کرده است که کشورها و شرکت هایی که پس از سه تا شش ماه آینده هنوز با ایران کار کنند، مورد تحریم و مجازات قرار می گیرند. ایالات متحده ایران را متهم می کند که هنوز روی تولید سلاح اتومی کار می کند اما کشورهای اتحادیه اروپا و بازرسان سازمان ملل این گونه فکر نمی کنند.

بسیاری از سران دولت ها و حکومت های اتحادیه اروپا شام روز چهارشنبه گفتند که به سیاست تکروی ایالات متحده نمی توان اعتماد کرد. این نکته را انگلا مرکل، صدراعظم آلمان صبح روز چهارشنبه در بحث پارلمانی روشن تر و عیان تر بیان کرد.

ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا گزینه های مختلف را برای مقابله یا لغو تحریمات ایالات متحده پیشنهاد کرده است. او گفته است که اتحادیه اروپا به عنوان مثال می تواند یک بانک جدید ایجاد کند و معاملات خود را با ایران خارج از بازار دالر محور ادامه دهد. شرکت هایی که در ایران سرمایه گذاری می کنند، می توانند از قرضه های اتحادیه اروپا استفاده نمایند. مهمتر از همه این که شرکت هایی اروپایی که از مقررات ایالات متحده پیروی کنند، ممکن است از سوی اتحادیه اروپا جریمه شوند. علاوه بر این، اعمال تحریمات متقابل بر شرکت های امریکایی در اروپا نیز می تواند یک گزینه باشد.

با وجود انتقادات شدید از سوی دونالد توسک، رئیس شورای اروپا، همه اعضای نشست سوفیا بر چگونگی تعامل با بحران با ایالات متحده موافق نیستند. کمپنی های بزرگ اروپایی همانند شرکت فرانسوی انرژی "توتال" یا شرکت لوجستیکی دنمارک "مائرسک" به روشنی گفته اند چنانچه آنها مورد تحریم قرار بگیرند، فعالیت تجاری خود با ایران را قطع خواهند کرد.

بدون تجارت با اتحادیه اروپا، برای ایران هیچ انگیزه ای باقی نمی ماند تا توافقنامه اتومی را حفظ کند؛ توافقنامه ای که این کشور را از ساخت سلاح اتومی باز داشته است. روز جمعه، یک نشست مشورتی درباره توافقنامه اتومی در ویانا، پایتخت اتریش برپا خواهد شد که در آن کشورهای اروپایی با روسیه دیدار خواهند کرد و درباره راه های ممکن برای نجات توافقنامه اتومی مشورت خواهند نمود.

با این حال، به گفته دیپلومات های حاضر در نشست، اتحادیه اروپا می خواهد تا با حفظ توافقنامه، آن را گسترش بدهد و مواردی مانند سیاست خارجی تهاجمی ایران در منطقه، برنامه راکتی و حمایت از گروه های تروریستی را نیز در آن بگنجاند.

دونالد ترامپ، رئیس جمهورایالات متحده، رفتار ایران در منطقه را به عنوان دلیل اصلی خروج از توافقنامه اتومی بیان کرده است.

دویچه وله / ع. ح.