اجلاس سران اتحادیه اروپا روی همکاری‌های مشترک و بریگزیت

دعوتنامه هایی که از سوی دونالد توسک رئیس شورای اتحادیه اروپا از بروکسل ارسال شده اند، عمدتا در ابتدا باعث به میان آمدن افسردگی گردیده اند؛ چراکه همواره برای بحران های سخت و چالش ها چنین دعوت نامه ها فرستاده می شوند. اما این بار توسک به گونه دیگری عمل کرده است: «تازه ترین تحولات در این قاره نشان می دهد که به تدریج بر مشکلات فایق می شویم».

دلیل این خوشبینی واضح است: همسویی با اتحادیه اروپا در سراسر این قاره در نظرسنجی ها افزایش یافته است. رشد اقتصادی نیز سرعت گرفته است. مقاوت در برابر دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا و خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (بریگزیت) ۲۷ کشور عضو را بیشتر به هم نزدیک کرده است.

فشاری برای همکاری مشترک

پس از انتخابات در فرانسه به نظر می رسد که مناسبات و همکاری های آلمان و فرانسه یک دوره تجدد را تجربه می کند. محافل دولتی در برلین و به خصوص انگلا مرکل خوشحال اند که باز هم در اروپا شریکی دارند که بخشی از مکلفیت ها را به عهده می گیرد.

این مخصوصا از ماه ها پیش در مذاکرات فشرده و همکاری روی دفاع اروپایی نقشی مهم داشته است. سران دولت ها می خواهند در این زمینه یک تقویت به میان آمده و جهتی مشخص تعیین شود. تصمیمات نهایی روی تامین مالی و برنامه های فردی در این زمینه بعداً دنبال خواهند شد؛ فعلاَ این موضوع مطرح خواهد بود که چه هماهنگی های باید در نظر باشند و کدام کشورها می خواهند سهم داشته باشند، یا اجازه دارند سهم بگیرند. آلمان به این نظر است که در این بخش برخی کشورها می تواند پیشرو باشند و برخی دیگر دنباله روی کنند.

اما توسک رئیس اتحادیه اروپا خواهان همکاری مشترک و همزمان شده و مخالفتش را با یک اتحادیه اروپای موسوم به اتحادیه با "سرعت های مختلف" ابراز داشته است. قبل از همه پولند مخالفت کرده و سپس برخی دیگر از کشورهای اروپایی. کشورهای حوزه بالتیک و اسکاندیناوی، به خاطر تهدیدها از جانب روسیه در این زمینه علاقمندی بیشتر دارند که دفاع اروپایی هرچه زودتر ساخته شود.

اما اتحادیه اروپا در مخالفت با دونالد ترامپ همسو است. آنها مذاکره جدید روی توافقنامه تغییر اقلیم پاریس را آشکارا رد کرده اند. در زمینه مهاجرت های دوامدار به صورت قابل ملاحظه ای در حال حاضر ساکت اند. پیشرفتی در حقوق پناهندگی مشترک وجود ندارد و مخصوصا هیچ پیشرفتی در برنامه تقسیم پناهجویان در کشورها عضو گامی به پیش برداشته نشده است.

اما در زمینه بحران مهاجرت چنین به نظر می رسد که کشورهای عضو در دید ابتدایی باور دارند که می توانند کنترولش کنند و طرح ریزی می کنند که با کشورهای مبداء مهاجران و کشورهای مسیر عبورشان مثل لیبیا همکاری کنند. ظاهراَ به نظر می رسد که اختلافات اساسی رفع شده است.

بریگزیت به عنوان دسر بعد از غذا

پس از صرف غذای شام در روز پنجشنبه، هنگام دسر ترزا می نخست وزیر بریتانیا می خواهد طرح خروج کشورش از اتحادیه اروپا را ارائه کند. انتظار می رود که وی حداقل یک پیشنهاد مشخص به عنوان یک راه حل متقابل برای رسیدگی به حقوق شهروندان عضو اتحادیه اروپا در بریتانیا و به همین ترتیب شهروندان بریتانیایی در اتحادیه اروپا ارائه کند. این موضوع در صدر فهرست قرار دارد.

یک دیپلومات ارشد اتحادیه اروپا در مورد انتظارات گفته که "در این اجلاس بیشتر روی عناوین موضوعات صحبت می شود". اما مهم جزئیات اند. مثلا در چه مهلت و روزی؟ سرنوشت اعضای خانواده ها چه می شود؟ کدام محاکم در مورد مسائل جرمی تصمیم می گیرند؟ نخست وزیر بریتانیا به هیچ صورت نمی خواهد که حکم محاکم اروپایی را بپذیرد. این خود بحران ایجاد می کند. روز دوشنبه پیش رو باید اطلاعاتی در زمینه نشر شود.

چانه زنی بالای میراث بریتانیایی

ممکن نیست که این اجلاس بدون مشاجره پایان یابد. این بار موضوع موقعیت آژانس های اتحادیه اروپا بعد از بریگزیت مطرح است که باید از این کشور خارج شوند. اتریش، اسپانیا و هنگری به شدت در مورد ۸۹۰ تن از کارمندان آژانس دارویی اتحادیه اروپا (EMA) تبلیغات می کنند. چنین آژانس اروپایی برای یک کشور نه تنها پرستیژ می آورد، بلکه درآمد و زیرساخت ها را نیز تقویت می کند. آلمان شهر بن را به عنوان میزبان نامزد کرده است. در حقیقت هرکدام از کشورهای عضو در این زمینه دست خود را دراز کرده است. عین وضعیت در مورد شبکه های بانکی اروپایی وجود دارد. فرانکفورت، پاریس و مایلند خودشان را برای میزبانی این بانک ها نامزد کرده اند. وضعیت مثل این است که رقابتی برای میراث های به جا مانده از بریتانیا پس از خروجش از اتحادیه اروپا راه اندازی شده باشد.

رهبران اتحادیه اروپا در این نشست می خواهند یک روش تصمیم گیری را حداقل تعیین کنند. این کمی شبیه مسابقه آواز اروپا یا "یوروویژن" است: در دور مقدماتی برای تصمیمگیری مقدماتی کشورهای عضو باید شش رای برای هر سه مکان بدهند  تا سه برنده به دور حذفی بروند. اما همین پیشنهاد هم بحث برانگیز است. همچنان انتظار می رود که کشورهای اروپای شرقی نیز خودشان را دخیل ساخته و بازی تاکتیکی را انجام دهند. این مناقشه در شب اجلاس به مراتب زمان طولانی تری را در بر خواهد گرفت.

باربارا وسل/ر.ش