یکسال مجادله با ایبولا

دوم دسمبر سال 2013 بود که کودک دو ساله ای در روستای میلیاندو در گینه دچار شکم دردی، تب و استفراغ شد. این کودک پس از چهار روز جان باخت. در مدت کوتاهی پس از آن مادر، خواهر، مادرکلان و یک نرس مردند. دانشمندان و محققان این کودک را به عنوان اولین بیمار و قربانی اپیدمی بی نظیر ایبولا در غرب افریقا درنظر می گیرند و تحقیقات شان را به اساس علایمی که در وجود این کودک دیده شده بود آغاز کردند.

در پایان ماه مارچ سال 2014 رسانه ها از 60 واقعۀ مرگ ناشی از ویروس ایبولا و ابتلای 100 تن دیگر به این ویروس گزارش دادند. وزارت صحت در گینه از آغاز شیوع ویروس ایبولا به سازمان جهانی صحت خبر داد. دامنۀ شیوع ایبولا بسیار زود گسترش یافت و طی چند هفته به کشورهای همجوار، سیرالئون، لایبریا و نایجریا رسید. در آن زمان هیچ کسی نمی دانست که این ویروس کشنده با این سرعت رشد کرده و در مدت یک سال جان 6000 انسان را می گیرد و تقریباً 18000 تن دیگر به آن مصاب می گردند.

فلوریان ویستفال مدیر عامل سازمان "داکتران بدون مرز" در مصاحبه ای با دویچه وله از واکنش دیر از وقت جامعۀ بین المللی سخن گفت: «جامعۀ بین المللی، به ویژه کشور های بزرگ مددرسان، که وسایل و پرسونل در اختیار داشتند، بسیار دیر و خوددارانه واکنش نشان دادند. ما باید مصرانه از این کشور ها تقاضای کمک میکردیم تا آنها وارد عمل می شدند. در سه تا چهار ماه گذشته کمک های این کشور ها جاری شدند. این چالش هنوز پایان نیافته است. حالا مسأله بر سر آنست که کشور های درگیر و فعالان غیر دولتی هنوز هم بتوانند با اپیدمی ایبولا، که همواره شکل خود را تغییر میدهد، خود را عیار سازند و فعالیت های خود را با آن انطباق دهند.»

"مددرسانان خدمات شگفت انگیزی انجام دادند"

شش ماه پس از اولین وقایع ایبولا، داکتران محل از یک اپیدمی بی نظیر غیر قابل کنترول هشدار دادند. سازمان "داکتران بدون مرز" در آن زمان بیشتر از 60 محل در کشور های گینه، لایبریا و سیرالئون را بر شمرد که درگیر ویروس ایبولا شده بودند. وزیران صحت کشور های غرب افریقا و کارشناسان، به منظور مبارزه علیه این اپیدمی، تصمیم گرفتند کمپاین های روشنگری فرامرزی را راه اندازی کنند.

همزمان سازمان جهانی صحت از کلینیک شهر هامبورگ آلمان، مخصوص بیماری های مناطق حاره، پرسید که آیا شیخ عمر خان، یکی از کارشناسان مهم ایبولا از کشور سیرالئون را، که در جریان کار اش به ویروس ایبولا مصاب شده بود، می تواند معالجه کند. اما کار هنوز به انتقال این داکتر کارشناس نکشید و او از اثر این بیماری جان سپرد. اندکی نگذشت که بیشتر از 240 مددرسان فنی دیگر به این بیماری مصاب شدند و 120 تن آنها جان باختند. دلیل آن از جمله فشار کار و امکانات ناچیز بهداشتی بود.

فلوریان ویستفال در صحبت اش با دویچه وله گفت: "برخی از کشور ها، مقامات و مددرسانان در مبارزه علیه اپیدمی ایبولا خدمات شگفت انگیز و قابل ستایشی را انجام دادند". اما او افزود: «حالا باید تلاش صورت گیرد که به گونۀ انعطاف پذیری هر مرکز حاد جدید اپیدمی ایبولا، در هر کجای که باشد، به صورت فوری در نطفه خفه ساخته شود. این بدان معناست که اکنون چنین امری، نسبت به ماه سپتمبر، به اقدامات و طرزالعمل دیگری نیاز دارد.»

در هفتم آگست سال 2014 ایبولا به اروپا رسید. حکومت اسپانیا میگل پاخاریس کشیش عیسوی را به مادرید انتقال داد. اما او هم پس از چند روزی جان باخت. پس از وی شمار دیگری از مدد رسانان برای معالجه به کشور های غربی انتقال داده شدند. بالاخره برای اولین بار دو نرس زن در خارج از افریقا به این بیماری مصاب شدند، ولی هردو جان به سلامت بردند. کارشناسان هنوز هم پی نبرده اند که چرا برخی از مبتلایان می میرند و شماری دیگری زنده می مانند. یک داکتر و یک نرس امریکایی با استفاده از داروی "ZMapp" بر بیماری ایبولا فایق آمدند. این دارو تا آنزمان تنها روی حیوانات آزمایش شده بود. از آنجاییکه تا آن وقت هیچ داروی مجاز برای مجادله با ایبولا وجود نداشت، سازمان جهانی صحت، با وجود مخالفت ها، تقاضا کرد که "ZMapp"، هرچند هنوز جواز استفاده بالای انسان ها را کسب نکرده است، مورد استفاد قرار داده شود.

تدابیر بین المللی

به تأریخ 8 آگست 2014 سازمان جهانی صحت به خاطر شیوع ایبولا یک حالت اضطراری صحی را در سطح بین المللی اعلام کرد. این سازمان در آن زمان از 1711 واقعۀ ابتلاء و 1000 کشته سخن گفت. آنگاه در سراسر جهان تدابیر اتخاذ گردید، مراکز معالجۀ ایبولا در محل و پل های هوایی مدد رسانی ایجاد گردیدند، و پرسونل و تجهیزات طبی به کشور های درگیر فرستاده شدند. بانک جهانی 200 میلییون دالر را در اختیار قرار داد و سازمان ملل متحد در نیویارک با ایجاد یک مرکز بحران برای ایبولا، 600 میلیون دالر جمع آوری کرد. این سازمان افزون بر آن از کشور های پول دهنده تقاضا کرد تا کشور های را که بیشتر از همه دچار اپیدمی ایبولا شده اند، از پرداخت قرضه های شان معاف کنند. با آنهم وضعیت اجتماعی و اقتصادی در این کشور ها همواره خرابتر می شود. تدابیر قرنطینیه و وضع محدودیت های سفر به این کشور ها سبب ناآرامی ها گردیده و سراسیمگی در خرید و اندوختن مواد اولیه، منجر به افزایش قیمت ها و قحطی مواد خوراکی گردیده است.