هشت پرسش در مورد اخراج پناهجویان سوریایی

چه کسی می خواهد پناهجویان را از آلمان به سوریه اخراج کند؟

مارکوس اولبیگ وزیر امور داخله ایالت زاکسن آلمان از حزب دموکرات مسیحی پیشنهاد کرده است که وضعیت امنیتی در سوریه "از نو ارزیابی شود". تمدید توقف اخراج سوریایی ها به وطن شان بستگی به نتیجه این ارزیابی دارد. به گفته اولبیگ "هدف از این پیشنهاد بازگرداندن افراد خطرساز و کسانی است که در آلمان مرتکب جرم و جنایت می شوند." اولبیگ در این دیدگاه خود از سوی یوآخیم هرمن همتای خود از ایالت بایرن از حزب سوسیال مسیحی حمایت می‌شود.
همین هفته گذشته حزب "بدیل برای آلمان" در پارلمان کشور تقاضانامه ای را ارایه کرد که در آن از حکومت فدرال آلمان خواسته شده بود تا با رژیم بشار اسد رئیس جمهور سوریه روی توافقنامه ای پیرامون بازگرداندن پناهجویان سوریایی به وطن شان مذاکره کند. این تقاضا با انتقاد احزاب دیگر، به شمول احزاب دموکرات و سوسیال مسیحی، روبرو شد.
شتفان مایر سخنگوی بخش سیاست داخلی حزب سوسیال مسیحی آلمان گفت در حال حاضر هم اخراج اجباری به سوریه و هم حمایت از بازگشت داوطلبانه به آن کشور "کاملاً نامعقول و غیر قابل پذیرش" است. او یادآور شد که " در این کشور رنج دیده، همه روزه انسان های بی‌گناه گرسنگی می کشند، شکنجه می شوند و می‌میرند".
بازگرداندن = بازگشت؟
در بحث های تازه واژه ها درهم و برهم اند. پیشنهاد جناح بدیل برای آلمان در هفته گذشته در پارلمان در مورد بازگشت داوطلبانه سوریایی ها در چارچوب یک توافقنامه با حکومت سوریه بود. اما این حزب پیش از آن بازگرداندن پناهجویان سوریایی را، برخلاف میل خود شان، تقاضا کرده بود. به گفته اولبیگ پیشنهاد احزاب دموکرات و سوسیال مسیحی نیز بر سر بازگرداندن  آن سوریایی ها است که  در قدم نخست  مرتکب جرم می شوند.
اولبیگ می‌گوید آنهای که به عنوان پناهنده قبول شده اند، تنها در صورتی باید اخراج شوند که خطری برای امنیت و نظم عامه محسوب گردند، طور مثال اگر پناهنده به یک حبس دو ساله محکوم شده باشد. چنین فردی با دریافت حکم اخراج، اجازه اقامت خود در آلمان را از دست می دهد و از نگاه قانونی مجبور است این کشور را ترک بگوید. وقتی دولت آلمان همچو فردی را به خارج از کشور ببرد، در آن صورت از واژه "اخراج" کار گرفته می‌شود.
تا چه حدی ممکن است که سوریایی ها به زودی از آلمان اخراج شوند؟
پیشنهاد وزیر داخله زاکسن قرار است در کنفرانس وزرای داخله ایالتی در پایان هفته آینده در شهر لایپزیگ به بحث گرفته شود. در این کنفرانس ۹ وزیر داخله از احزاب دموکرات و سوسیال مسیحی و ۷ وزیر داخله از حزب سوسیال دموکرات شرکت می کنند. اما تصامیم باید با اتفاق آراء اتخاذ شوند. برخی از وزیران امور داخله از حزب سوسیال دموکرات قبلاً اعلام کرده اند که پیشنهاد ایالت زاکسن را نمی پذیرند.
گئورگ مایر سخنگوی وزارت داخله ایالت تورینگن (از حزب سوسیال دموکرات) در صحبت خود با دویچه وله تائید کرد که این ایالت مشی کنونی خود را ادامه خواهد داد. "یعنی اخراج پناهجویان سوریایی به وطن شان باید تا پایان سال ۲۰۱۸ متوقف باقی بماند." این هم واضح است که احزاب دموکرات مسیحی و سوسیال مسیحی نیز طرفدار اخراج هرچه زودتر سوریایی ها نیستند.
وضعیت در سوریه تا چه حدی امن است؟
در این رابطه نظرات متفاوت اند. شماری از ناظران به این باورند که در این میان در برخی از مناطق سوریه دیگر خطر جنگ وجود ندارد. جناح بدیل برای آلمان در پارلمان فدرال نیز به همین نظر است و حدس می زند که در حال حاضر تنها حدود ده درصد این کشور هنوز درگیر جنگ است.
اما کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگی در آخرین گزارش خود پیرامون وضعیت سوریه تأکید کرده است که همه مناطق این کشور، مستقیم و یا غیر مستقیم، تحت تأثیر جنگ و خشونت قرار دارند. این اداره سازمان ملل به همین دلیل تقاضا کرده است که هیچ کشوری نباید پناهجویان را برخلاف میل خود شان به سوریه بازگرداند. مددرسانان این سازمان معتقد اند که وضعیت در سوریه در سال ۲۰۱۸ میلادی نیز به طور قابل توجهی تغییر نخواهد کرد و از همین رو بازگشت میلیون ها سوریایی به وطن شان ممکن نیست.
گونتر بورکهارد مدیر اجرائیه سازمان امداد به پناهجویان، "پرو ازول"، نیز با همین نظر موافق است. بورکهارد در صحبتی با دویچه وله گفت: «این سخن در مورد سراسر سوریه صدق می کند. هیچکس نمی داند که وضعیت در این کشور دقیقاً چگونه تحول خواهد کرد. اقدامات رژیم سوریه همواره غیر قابل پیش بینی بوده است. از همین خاطر هرآنکسی که بازگردانده شود، با خطر ضرب و شتم و شکنجه روبرو می باشد.»
توقف اخراج از چه زمانی آغاز شده است؟
در پی گزارش های متعددی در مورد شکنجه و قتل در همه نقاط سوریه، نخست شماری از ایالت های آلمان و سپس در سال ۲۰۱۲ همه ایالت های این کشور اخراج به سوریه را متوقف ساختند. این توقف اخراج آخرین بار برای یک سال تمدید شد. اما وضعیت امنیتی سوریه از سال ۲۰۱۲ تا حال مجدداً ارزیابی نشده است. این دقیقاً همان چیزی است که وزارت های داخله زاکسن و بایرن آنرا تقاضا کرده است.
مارکوس اولبیگ وزیر داخله زاکسن می گوید: «اگر ارزیابی مجدد وضعیت امنیتی سوریه توسط مقامات وزارت خارجه و وزارت داخله آلمان فدرال نشان بدهد که حالا مناطق امنی در سوریه وجود دارد، آنگاه ما باید در مورد اخراج پناهجویان سوریایی در میان مدت، صحبت کنیم.»
چه تعداد پناهجوی سوریایی در آلمان زندگی می کنند؟
به اساس آمار ماه جون امسال، جمعاً حدود ۶۵۰ هزار پناهجوی جنگ داخلی سوریه در آلمان زندگی می کنند. از این جمع تنها حدود ۶۰۰۰ تن آنها پناهنده سیاسی اند. تقریباً بیشتر از ۳۰۰ هزار سوریایی بر بنیاد کنوانسیون پناهندگی ژنیو، به عنوان پناهنده شناخته شده اند. یعنی این افراد به دلیل ترس موجه شان از تعقیب و پیگرد در کشور شان فرار کرده و از همین رو از حق پناهندگی برخوردار شده اند.
حدود ۱۱۰ هزار سوریایی از حق "حفاظت موقت" مستفید شده اند، زیرا در وطن شان جنگ جریان دارد. آنها نه مستحق دریافت پناهندگی سیاسی اند و نه هم بر بنیاد کنوانسیون ژنیو پناهنده شناخته می شوند. هرچند این افراد اخراج نمی گردند، با آنهم تنها اجازه اقامت دریافت می کنند که قابل تمدید است.
تقریباً ۴۶ هزار سوریایی دیگر اجازه اقامت موقت دارند. آنها تا زمانی که روند رسیدگی به تقاضای پناهندگی شان جریان می داشته باشد، اجازه دارند در آلمان زندگی کنند و تحت شرایط خاصی اجازه دارند کار کنند.
آیا این افراد، پس از پایان مدت توقف اخراج، مجبور به بازگشت به کشور شان خواهند بود؟
به اساس معلومات وزارت داخله آلمان حدود ۱۰۰۰ سوریایی بدون سند تعویق اخراج (دولدونگ) در آلمان زندگی می کنند. آنها در اصل باید آلمان را ترک کنند، اما به دلیل "توقف اخراج" به سوریه، به این کشور فرستاده نمی شوند.
بحث های کنونی در مورد اخراج پناهجویان سوریایی، همانگونه که در مورد پناهجویان افغان بود، تنها بخش کوچکی از سوریایی ها را در بر می گیرد. از یک سال به این طرف یک گروه خاص افغان ها از آلمان اخراج می شوند، زیرا حکومت آلمان به این نظر است که در افغانستان دوباره مناطق امنی وجود دارد.
آیا پناهجویان سوریایی تا حال داوطلبانه به وطن خود بازگشته اند؟
شمار عودت کنندگان سوریایی از آلمان به کشور شان بسیار ناچیز است. به اساس معلومات سازمان بین المللی مهاجرت، از ماه جنوری تا جولای امسال، حدود ۴۲ هزار سوریایی از کشور های همجوار ترکیه، لبنان، اردن و عراق، به کشور خود بازگشته اند.
یک نظرپرسی سازمان ملل متحد نشان داده است که اکثریت پناهجویان سوریایی در سراسر جهان تنها زمانی به سوریه بازخواهند گشت که جنگ و خشونت در این کشور پایان بیابد و نیازمندی های اولیه در آنجا دوباره کماکان به صورت مطمئن تأمین گردد.