1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

اسکار کتابفروشان؛ کتاب‌فروشی "گوته و حافظ" یکی از برندگان

۱۳۹۶ شهریور ۲۴, جمعه

یکی از جوایز کتاب‌فروشان امسال آلمان به کتاب‌فروشی "گوته و حافظ" در شهر بن آلمان رسید. در میان ۱۱۷ مدیر کتاب‌فروشی که امسال این جایزه را دریافت کردند، جلال رستمی تنها غیر آلمانی است که موفق به دریافت این جایزه شده است.

https://p.dw.com/p/2k4Dt

این جوایز از سه سال پیش از سوی مونیکا گروترز، مشاور دولت در امور فرهنگی و رسانه‌های آلمان، اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان و بنیاد کورت وُلف "Kurt Wolff" برای حمایت از کتاب‌فروشی‌های کوچک و مستقل اهدا می‌شود.

بیش از ۵۰۰ کتاب‌فروشی در سال جاری برای دریافت این جوایز معرفی شده بودند اما از این میان، جوایز به ۱۱۷ مدیر کتاب‌فروشی رسید که علاوه بر کار فروش کتاب، در زمینه مبادلات فرهنگی هم فعالیت داشتند.

جلال رستمی درباره این مبادلات فرهنگی به دویچه‌وله می‌گوید: «مبادله فرهنگی تنها به این معنی نیست که با فرهنگ‌های مختلف این ارتباط وجود داشته باشد بلکه بدان معناست که هر یک از این کتاب‌فروشی‌ها باید طرحی مخصوص به خود داشته باشد. برای مثال برخی از کتاب‌فروشی‌ها در آلمان تنها جلسه‌های کتاب‌خوانی ادبی می‌گذارند یا کتاب‌فروشی‌هایی که فقط روی خردسالان و نوجوانان تمرکز دارند و در راه علاقه‌مند کردن این گروه سنی به کتاب‌خوانی فعالیت می‌کنند. همه این نمونه‌ها همان مبادله فرهنگی است که کتاب‌فروشی‌های کوچک را می‌تواند کاندیدای دریافت یکی از این جوایز کند.»

تقدیرنامه‌ای که  کتاب‌فروشی "گوته و حافظ" از سوی مشاور دولت در امور فرهنگی و رسانه‌های آلمان دریافت کرد
تقدیرنامه‌ای که کتاب‌فروشی "گوته و حافظ" از سوی مشاور دولت در امور فرهنگی و رسانه‌های آلمان دریافت کردعکس: DW/M. Khalatbari

تنها یک خارجی در میان برندگان سال ۲۰۱۷

بی‌اغراق اهمیت این جایزه برای کتاب‌فروشان و ناشران در آلمان مانند جایزه اسکار برای سینماگران در آمریکا است. شاید از همین رو باشد که جلال رستمی، مدیر کتاب‌فروشی "گوته و حافظ" و البته تنها غیرآلمانی در میان برندگان امسال اینچنین در رسانه‌های آلمان بر سر زبا‌ن‌ها افتاده است.

جلال رستمی متولد ۱۳۳۱ در کرمانشاه است. او در ایران معلم بود اما به خاطر مشکلات سیاسی حدود ۳۰ سال پیش به آلمان آمد و در رشته کتاب‌داری مشغول به تحصیل شد. آقای رستمی در گفت‌وگو با دویچه‌وله از این می‌گوید که در پایان‌نامه تحصیلی خود به نقش و اهمیت حافظ در ادبیات آلمان پرداخته و بعدها به همین خاطر نام کتاب‌فروشی خود را "گوته و حافظ" انتخاب کرده است.

کتاب‌فروشی "گوته و حافظ" در حال حاضر دو شعبه در شهر بن آلمان دارد و در طول این سال‌ها با برگزاری برنامه‌های فرهنگی مختلف در این دو شعبه با استقبال چشمگیری از سوی جامعه آلمانی و ایرانی روبه‌رو شده است.

مدیر انتشارات و کتاب‌فروشی "گوته و حافظ" در سال‌های اخیر فعالیت خود در حوزه نشر آثار نویسندگان و شاعران معاصر ایرانی را نیز گسترش داده است. جلال رستمی قصد دارد، انتشار کتاب‌هایی را در برنامه کار خود قرار دهد که شانس انتشار بدون سانسور آنها در ایران وجود ندارد.

کتاب‌فروشی "گوته و حافظ" دو شعبه در شهر بن آلمان دارد
کتاب‌فروشی "گوته و حافظ" دو شعبه در شهر بن آلمان داردعکس: DW/M. Khalatbari

فرهنگ خرید و مطالعه کتاب در آلمان و ایران

به بهانه دریافت این جایزه با مدیر کتاب‌فروشی "گوته و حافظ" به مقایسه‌ای میان فرهنگ خریدن و مطالعه کتاب در میان ایرانیان و آلمانی‌ها پرداختیم.

جلال رستمی می‌گوید: «رسانه‌های آلمان نقش بسیار مهمی در معرفی و علاقه‌مند کردن افراد به کتاب‌ خواندن دارند. بسیاری از شبکه‌ها تلویزیونی، کانال‌های رادیویی یا صفحه‌ها در روزنامه‌ها به نقد کتاب می‌پر‌دازند. من بارها این مسئله را تجربه کردم که برای مثال نقدی در مورد یک کتاب در روزنامه‌ای منتشر شده است و فردای آن روز افراد مختلفی به کتاب‌فروشی مراجعه کردند و کتاب مورد نظر را درخواست کردند.»

مدیر کتاب‌فروشی "گوته و حافظ" معتقد است، هزینه خرید کتاب در آلمان هم مانند بسیاری از کشورهای دیگر بالاست اما به خاطر بهبود نسبی وضعیت اقتصادی، مردم حتما بودجه‌ای برای خرید کتاب اختصاص خواهند داد.

نکته حائز اهمیتی دیگری که در مورد خرید کتاب در میان آلمانی‌ها وجود دارد و جلال رستمی روی آن تاکید دارد، فرهنگ هدیه دادن کتاب است. رسمی قدیمی که از دیرباز در میان آلمانی‌ها وجود داشته است. آلمانی‌ها معتقدند، هر سال در مناسبت‌های مهم یکی از گزینه‌های اصلی هدیه برای هر سنی کتاب است.

جلال رستمی فرهنگ خرید و مطالعه کتاب در ایران در مقایسه با آلمان را بسیار بد ارزیابی‌ می‌کند. سانسور نخستین موردی است که مدیر کتاب‌فروشی "گوته و حافظ" از آن یاد می‌کند اما آزاد نبودن کتاب‌فروشی‌ها برای اینکه بتوانند به صورت مرتب جلسه‌های کتاب‌خوانی در موضوع‌های مختلف برگزار کنند هم یکی دیگر از عوامل تشویق نشدن افراد به کتاب خواندن است.

با وجود انتشار دو نشریه‌"جهان کتاب" و "دنیای کتاب" مدیر کتاب‌فروشی "گوته و حافظ" نقد و معرفی کتاب در ایران را ناکافی می‌داند و این موضوع را دلیل دیگری بر ضعف خرید و خواندن کتاب عنوان می‌کند.

صحبت‌های جلال رستمی، مدیر کتاب‌فروشی "گوته و حافظ" را می‌توانید در فایل صوتی بالای صفحه نیز بشنوید.