آخرين حربه مشرف نيز کارساز نیست

پرويز مشرف، رئيس جمهور پاكستان، از روز شنبه در كشور وضعيت فوق العاده اعلام كرده است. دليل او براى اتخاذ اين تصميم، افزايش خشونت در پاكستان ذكر شده است. اما به نظر مى آيد كه نگرانى مشرف بيشتر از اعلام نظر دادگاه عالى كشور در مورد امكان ادامه حكومت اوست. تفسيرى از توماس برتلاين، كارشناس امور آسياى دويچه وله:

عاقبت شايعه هايى كه از ماه ها پيش در پاكستان در همه جا به گوش می رسیدند، واقعيت یافتند و رئيس جمهور به عنوان آخرين حربه در كشور حال فوق العاده اعلام كرد.

جنگ قدرت در پاكستان ميان مشرف و دادگاه عالى پاكستان از ماه مارس بالا گرفته است. از زمانى كه مشرف در ابتدا قاضى ارشد دادگاه را از كنار بركنار كرد و دوباره مجبور به پذيرش وى شد. همزمان با پخش شايعه ها و تهديد در مورد احتمال اعلام حال فوق العاده در كشور، مشرف با فشار آمريكا براى پيشبرد روند دموكراتيزه كردن پاكستان همراهى كرد. او قول داد كه با انتخاب مجددش بالاخره اونيفورم نظامی را كنار بگذارد و اجازه داد كه بى نظير بوتو، نخست وزير پيشين، به كشور باز گردد و حتى این تصور در جامعه به وجود آمد که نخست وزيرى مجدد بوتو در كنار مشرف به عنوان رئيس جمهور غير نظامى در پاكستان امکان پذیر است.

در چند روز گذشته دوباره بازار داغ این شايعه گسترده شد و این بار در این مورد که آیا اصولا شرکت مشرف در انتخابات اوایل اکتبر قانونی بود یا نه؟ در واقع می توان گفت که تهدید به اعلام وضعیت فوق العاده از سوی مشرف برای قانع کردن قضات دادگاه عالی در تأیید رئیس جمهور بود. به نظر می آید که مشرف درست چند روز پیش از اعلام نظر دادگاه عالی پاکستان کنترل اعصاب خود را از دست داده است. شاید هم او اطلاعاتی در مورد تصمیم نهایی دادگاه عالی در مخالف با خود را شنیده است و یا شاید مشرف نمی توانست پیش از این نمی توانست وابستگی خود به تصمیم دادگاه عالی را تحمل کند.

اما این بار حساب های این ژنرال نمی توانند درست از آب درآیند. برگ برنده وی نیز نمی تواند موثر واقع شود. او با مقاومت وسیع، پیش از همه از سوی قضات دادگاه، وکلا و رسانه های عمومی روبرو خواهد شد. مقاومتی که در طولانی مدت مشرف قادر به محدود کردن آن نخواهد شد. او احزاب دیگر پاکستان از جمله حزب مردم بی نظیر بوتو را وادار به موضعگیری علیه خود خواهد کرد و در مدت کمی کنترل کردن مخالفت های عمومی با وی دیگر ممکن نخواهد شد.

مشرف آخرین آراء موافق با خود را نیز در این بازی وارد میدان کرده است، احترامی که او هنوز در میان بسیاری از مردم پاکستان برای خود محفوظ نگاه داشته بود. بدون شک او در سیاست خود به نتایجی نیز برای پاکستان دست یافت. از آن جمله رشد اقتصادی کشور، تلاش در حل اختلافات و نزدیکی با هند و بطور کلی رشد روند آزادی ها در جامعه.

مشرف به این مسئله دل خوش کرده که غرب، حداقل دولت آمریکا، حتی با اکراه از اقدام اخیر او پشتیبانی خواهد کرد. در این مورد او به حیله های قدیمی متوسل شده است که از زمان وقایع ۱۱ سپتامبر همیشه کاربرد داشته اند: نظامیان پاکستان از یک سو بطور موضعی و به شکل حادی با اسلام گرایان تندرو مقابله می کنند، مانند اقداماتی که در روزهای گذشته علیه نیروهای طالبان در شمال غربی کشور انجام گرفتند. ولی از سوی دیگر همزمان این گمان وجود دارد که دولت در زمان سازماندهی و جمع آوری مهمات برای شبه نظامیان، حداقل چشمان خود را بسته نگاه می‌دارد.

چطور امکان دارد که مسجد سرخ که در اختیار تندروان بود و در تابستان مورد هجوم نظامیان قرار گرفت، دور از چشم نیروهای امنیتی مملو از اسلحه و مهمات شود؟

حال غرب می باید به شکل روشنی از مشرف فاصله بگیرد. در غیر این صورت آراء ضد آمریکایی و ضد غربی در پاکستان تشدید می یابد و غیر از آن اگر مشرف بدین ترتیب ادامه دهد احزاب اسلامی خود را به عنوان نیروی مخالف دموکراتیک نشان داده و از موقعیت بهره برداری خواهند کرد.

نیروهای آزادیخواه در قوه قضاییه و رسانه های گروهی که در ماه های گذشته قدرت بیشتری یافته اند، بایستی در جامعه و در احزاب سیاسی و در مقابله با نظامیان باید مورد حمایت قرار گیرند. تنها پاکستان دموکراتیک می تواند از رشد جریانات تندرو به شکل موثر جلوگیری کند.

توماس برتلاين / شیرین جزائری