آرايش نيروهاى سياسى در آستانه‌ى برگزارى انتخابات در عراق
۱۳۸۳ دی ۲۹, سه‌شنبه
ان گفتگويى داشت با حسن حسين، خبرنگار بخش عربى دويچه وله.
گفتگو: داود خدابخش
دويچه وله: آقاى حسن حسين، امروز در شهرهاى مختلف عراق تظاهراتى برپا مى‌شوند. اين تظاهرات به چه منظورى است و چه نيروهايى آن را سازمان داده‌اند؟
حسن حسين: چنانكه انتظار مى‌رفت، امروز در شهرهاى بصره در جنوب كشور و برخى ديگر از شهرهاى شيعه‌نشين تظاهراتى توسط جنبش صدر در اعتراض به دولت اياد علاوى برگزار مى‌گردند، زيرا كه خدمات اجتماعى و تأمين نيازهاى مردم توسط دولت وضعيت اسفبارى به خود گرفته است. در بسيارى از شهرهاى عراق، بويژه بغداد نارسايى شديد در تأمين برق و آبرسانى براى مردم وجود دارد، هرچند كه علاوى در اين شرايط پيش از انتخابات به مردم وعده داده، تا جايى كه در قدرت اوست براى رفاه مردم گام بردارد. ولى اين تظاهرات‌ها حاكى از نشانه‌هاى دمكراسى است؛ اينكه جنبش صدر كه تا ديروز بعنوان يك جنبش افراطى شهرت داشت دست به خشونت و اسلحه برده بود، امروز به ابزار سياسى مانند تظاهرات اعتراضى روى آورده است و اين را بايد مثبت ارزيابى كرد.
دويچه وله: تلاش‌هايى در صدد آن بوده‌‌اند كه تاريخ برگزارى انتخابات را كه سى‌ام ژانويه است، به تعويق بياندازند. پس از آن آيت‌اله سيستانى با اين پيشنهاد مخالفت كرده بود. آيا علت برگزارى در زمان موعود همانا مخالفت آيت‌اله سيستانى بوده يا اينكه علت ديگرى داشته است؟
حسن حسين: علت اصلى برگزارى انتخابات در زمان موعود اين است كه برپايه يك نظرخواهى در بغداد و ديگر شهرها چنين ارزيابى شده كه اكثريت واجدين شرايط، يعنى ۶۴ درصد آنها واقعا قصد شركت در انتخابات را دارند. ولى يك عامل مهم ديگر اينكه، خبرهاى موفقيت‌آميزى داده مى‌شود از برقرارى و تأمين امنيت در كشور. در اين فاصله بسيارى از فعالان سلول‌هاى ترور دستگير شده‌اند و ارتش عراق و تدابير امنيتى موقعيت بهترى يافته‌اند و به همين دلايل بوده كه تاريخ سى‌ام ژانويه تثبيت شده است. از اين رو نظرات مبتنى بر تعويق انتخابات تضعيف شده، بويژه از سوى اهل سنت كه تنها ۲۰ درصد جمعيت كشور را تشكيل مى‌دهند.
دويچه وله: گروه‌ها و احزاب شيعه‌ى تحت پوشش آيت‌اله على سيستانى كارزار انتخاباتى گسترده‌اى را آغاز كرده‌اند. در ليست انتخاباتى ايشان كدام افراد سرشناس جاى داده شده‌اند؟
حسن حسين: ليست انتخاباتى آنها «ليست سبز» نام دارد، ولى نام واقعى آنها «ائتلاف عراق متحد» است. در رأس اين ليست رئيس شوراى عالى انقلاب اسلامى، عبدالعزيز حكيم، برادر محمدباقر حكيم است كه به قتل رسيد. نفر دوم احمد چلبى، رئيس كنگره ملى عراق است و در جايگاه سوم ابراهيم الجعفرى، معاون رهبرى حزب الدعوه و البته شمارى ديگر شخصيت‌ها. حدود ۲۷۰ نفر در اين ليست جاى دارند و اين در حاليست كه مى‌توان تا ۲۷۵ نفر را در اين ليست گنجاند. به گفته سازماندهندگان اين ليست، افراد مندرج در آن تنها شيعيان نيستند، بلكه شخصيت‌هاى سنى‌مذهب، تركمن، كرد و حتى مسيحى نيز مى‌توان در اين ليست يافت. آنها اعتقاد دارند كه اين ليست مى‌تواند اكثريت را بدست آورد و حتى دولت را تشكيل دهد، ولى نظرخواهى‌ها حاكى از آنند كه اين ليست بيش از ۴۰ درصد آرا را به خود اختصاص نخواهد داد.
دويچه وله: شما صحبت از احمد چلبى كرديد. اخيرا يك مشاجره لفظى ميان احمد چلبى و وزير دفاع حازم شعلان درگرفته است. زمينه‌ى چنين درگيرى لفظى چه بوده است؟
حسن حسين: متأسفانه بايد شاهد آن باشيم كه كارزار انتخاباتى در عراق به مرحله يك مبارزه‌ى زننده‌اى رسيده است. بايد گفت، طى روزهاى گذشته درگيرى‌هاى لفظى شديدى ميان فراكسيون‌هاى مختلف صورت گرفته بود. ولى علت درگيرى ميان حازم شعلان، وزير دفاع و احمد چلبى، نقش ايران در امور داخلى عراق بوده است. حازم شعلان، وزير دفاع بارها شديدا ايران را متهم كرده كه در امور داخلى عراق دخالت مى‌كند. و حال ما شاهد آن هستيم كه احمد چلبى جزو آندسته از كسانى است كه از ايران دفاع مى‌كنند. در كنار اين درگيرى اتهامات قديمى را نيز نسبت به يكديگر تكرار مى‌كنند، بطوريكه كارزار انتخاباتى شكل زننده‌اى به خود گرفته است. بهرحال در اينجا بيشتر مسئله دخالت ايران در عراق مورد بحث و مشاجره بوده است.
دويچه وله: صحبت ليست‌هاى انتخاباتى شد. آيا يك ليست احزاب سكولار نيز وجود دارد؟
حسن حسين: بله، ليست‌هاى متفاوتى وجود دارد، ولى مهم‌ترين آنها ليست موسوم به «اتحاد مردم» ("اتحاد الشعب") است كه شامل كمونيست‌ها، سوسيال دمكرات‌ها، دمكرات‌ها و نيروهاى مستقل ليبرال مى‌شود كه جملگى از طيف چپ هستند. اين ليست شامل ۲۷۵ نام است كه در رأس اين فهرست حميد مجيد، دبيركل حزب كمونيست عراق قرار دارد. بر اساس نظرپرسى‌ها، اين ليست ۱۵ تا ۲۵ درصد آرا را به خود اختصاص خواهد داد. در مورد اهداف سياسى اين ليست اشاره كنم كه اين ليست در عين حال كه مخالف اشغال كشور توسط نيروهاى آمريكايى است، ولى راه حل مسالمت‌آميز را براى خروج نيروى‌هاى آمريكايى از عراق پيشنهاد مى‌كند و تاكنون نيز در هيچ حركت خشونت‌آميز شركت نداشته است. اين ليست مستقل از سوى هيچ نيروى خارجى مانند ايران، سوريه يا آمريكا و يا كشور ديگرى حمايت نمى‌شود، در حاليكه در مورد برخى ديگر از ليست‌ها شاهد چنين حمايت‌هاى خارجى هستيم. از همين رو اين ليست بطور نسبى در ميان روشنفكران و مردم تهيدست محبوبيت دارد.
دويچه وله: آيا نيروهاى كرد ليست مستقل خود را دارند؟
حسن حسين: بله، اين فهرست «ليست كردستان» نام دارد و تنها كسانى در آن جاى دارند كه در منطقه‌ى كردستان زندگى مى‌كنند، يعنى در منطقه‌ى خودمختار كرستان. كردها قصد دارند با اين ليست نيروهاى خود را متبلور سازند، بى‌آنكه با ديگر نيروهاى غيركرد وارد يك ائتلاف شوند.
دويچه وله: يعنى جلال طالبانى و مسعود بارزانى يك ليست مشترك دارند؟
حسن حسين: دقيقا. «ليست كردستان» مركب است از نامزدهاى «اتحاد ميهنى كردستان» به رهبرى جلال طالبانى، «حزب دمكرات كرستان عراق» به رهبرى مسعود بارزانى و شمارى احزاب و گروه‌هاى اسلامى و برخى شخصيت‌هاى چپ ساكن منطقه‌ى خودمختار كردستان.
دويچه وله: آقاى حسن حسين، متشكرم كه دعوت ما را پذيرفتيد.