آرتروز زانو يا گرفتگى شريان؟
۱۳۸۵ آذر ۲۴, جمعه
وقتى كه سن و سال كمى بالا مى‌رود بدن فرسوده مى‌شود، بخصوص در جوامعى كه افراد از رفاه كمترى برخوردارند، يكى از مشكلات همه‌گير درد‌هاى استخوانى است كه اغلب به دليل ساييدگى مفاصل بصورت آرتروز در ناحيه كتف و گردن و يا بيشتر در ناحيه زانو ديده مى‌شوند. اما درد پا مى‌تواند دلايل ديگرى داشته باشد. يكى از اين دلايل، گرفتگى رگهاى پاست كه در آلمان و كشورهاى پيشرفته توجه زيادى به آن مى‌شود. از دكتر حميدرضا ماهوزى جراح قلب و عروق دعوت كرديم به سوالات مطرح در اين زمينه پاسخ دهند.
آقاى دكتر با توجه به اينكه اين مشكل در آلمان، اغلب در آدمهاى مسن ديده مى‌شود، چقدر در ايران شايع است؟
دكتر ماهوزى: ” گرفتگى شريانهاى پا بخصوص در آدمهاى مسن مشكلى است كه تقريبأ در جامعه ايران فراوان است.“
علت گرفتگى شريان چيست؟
دكتر ماهوزى: ” علت اين گرفتگى آترواسكلروز اين عروق است. همينطور كه سن و سال بالا مى‌رود عروق بدن دچار آترواسكلروز مى‌شوند، دچار سختى مى‌شوند. درون اين عروق به اصطلاح ساده‌تر يك سرى رسوباتى به وجود مى‌آيد كه در بعضى موارد خوب شديدتر است. بخصوص در كسانى كه سيگارى هستند و همينطور كسانى كه دچار بيماريهاى مختلف مثل ديابت هستند، دچار چربى خون بالا هستند، شريانها، شريانهاى پا منظورم است، اينها در اثر اين رسوبات تنگتر و تنگتر مى‌شوند و خون كمترى به قسمت انتهايى اندامها مى‌رسد بخصوص در مورد پا.“
اين مسئله فقط در سن بالاخودش را نشان می‌دهد؟
دكتر ماهوزى: ”و بيماريهاى مختلف مثل مصرف دخانيات و سيگار كشيدن بخصوص.“
يعنى علت پا دردها در سنين بالا مى‌تواند ناشى از اين گرفتگى باشه و نه آرتروز؟
دكتر ماهوزى: ”علت اين پا دردهايى كه دارند، بعضى بصورت مضمن بعضى بصورت حاد، علتش زود شناخته مى‌شود. نبض پا از بين مى‌رود، بيمار با پاى سرد به ما مراجعه مى‌كنند اين حالت حاد است كه بيمار مى‌آيد و سريعأ بايد اقدام درمانى شود چون در غير اينصورت اندام بايد قطع شود.“
يعنى گرفتگى شريان يكدفعه خودش را نشان مى‌دهد؟
دكتر ماهوزى: ”در مواردى هم هست كه اين اتفاق آرام آرام مى‌افتد و بيمار معمولأ دچار پا درد مى‌شود و بعد از مدتى دچار عفونت يا زخم‌هايى در ناحيه پا مى‌شوند و اين عفونت يا زخم‌ها در ناحيه پا كم‌كم مى‌توانند، چون خون‌رسانى انجام نمى‌شود و بهبود پيدا نمى‌كند، گسترش پيدا مى‌كنند و به قطع ارگان منجر مى‌شود.“
شما با مراكز درمانى ايران هم در ارتباطيد با توجه به اين كه گفتيد گرفتگى شريانهاى پا در ايران شايع است، شرايط تشخيص و درمان در ايران چگونه است؟
دكتر ماهوزى:” پزشكهاى ما كمى كمتر تمركز كردند روى بيماريهاى عروقى. شايد به دليل افزايش بار كارى روى بيماريهاى قلبى است و اين باعث شده بيشتر روى بيماريهاى قلبى متمركز شوند. به خاطر اينكه بيماريهاى قلبى در ايران زياد داريم و كمتر فوكوس كردند روى بيماريهاى عروقى. چون به اون صورت حاد نيست مثل بيماريهاى قلبى ولى در دراز مدت سطح يا كيفيت زندگى كاهش پيدا مى‌كند. مثلأ وقتى فرد پايش قطع شود! اين مورد را بخصوص در مورد بيماران ديابتى داريم و من مى‌توانم اين توصيه را به كسانى بكنم كه بيمارى ديابت دارند بايد خيلى مواظب باشند. حتماً شنيديد ديابتى‌ها پايشان را دست داده‌اند پا سياه شده، عفونت كرده و بايد قطع شود كه علتش در واقع اين بيماريهاى عروق شريانهاى پاست كه در اين بيمارى دچار گرفتگى شده و خون كمترى به ارگان مى‌رسد و كم كم مهار نشدنى است و پا بايد قطع شود.“
گرفتگى شريان فقط مخصوص شريانهاى پاست؟
دكتر ماهوزى: ”ببينيد اين يك بيمارى است كه در همه عروق بدن مشاهد مى‌شود در عروق دست هم هست ولى در پا بيشتر است. در موضع‌هاى انتهايى بيشتر است ولى در اندامهاى ديگر هم مشاهد مى‌شود. كلأ بيماريهاى عروقى بيماريهاى شايعى هستند.“
اصلأ فرد چطور متوجه اين گرفتگى شريان مى‌شود؟
دكتر ماهوزى:” معمولأ با درد در ارگان همراه است با درد آن اندام، پا يا دست كه بيمار مراجعه مى‌كند.“
يعنى افرادى كه درد در ناحيه زانو دارند احتمال دارد كه هم آرتروز باشه و هم گرفتگى شريان؟
دكتر ماهوزى: ” اگر اين بيماران ديابت دارند حتمأ بايد توجه كنند با پزشكشان هم صحبت كنند و مراقب بيماريهاى عروقى هم باشند. اگر بيمارى خاصى ندارند، ديابت يا فشار خون بالا و در ناحيه خاصى اين درد وجود دارد مثلأ در زانو، در پايين‌تر از زانو اين درد وجود ندارد و نبض‌هاى پا احساس مى‌شود به احتمال زياد فقط آرتروزاست.“
به عنوان سئوال آخر، فرد تفاوت اين درد با درد آرتروز را چطور حس مى‌كند؟
دكتر ماهوزى: ” اگر اين درد پيوسته به سمت انگشت‌ها بيشتر شود در انگشت‌ها احساس خوبى نداشته باشد و سرد باشند اين احتمال وجود دارد كه شريانهاى پا دچار گرفتگى شده باشند.“
با تشكر از وقتى كه در اختيارمان گذاشتيد.
شبنم نوريان