«آزادى مطبوعات» به مثابه‌ى نشانه‌ى ثبات در يك كشور
۱۳۸۴ اردیبهشت ۱۳, سه‌شنبه
نماد بارز دمكراسى و امنيت حقوقى در يك كشور «آزادى مطبوعات» است، زيرا در كشورهايى كه روزنامه‌نگاران و ژورناليست‌ها اجازه‌ى اين را ندارند بر نارسايى‌ها و فساد در جامعه اشاره كرده و مورد انتقاد قرار دهند، در آن جامعه ديگر حقوق بنيادين بشرى نيز محلى از اعراب ندارند. در كره‌ى شمالى در برمه، در تركمنستان و يا روسيه‌ى سفيد، در اريتره و زيمبابوه نه تنها خبرنگاران تحت پيگرد قرار مى‌گيرند، بلكه اكثريت مردمان اين كشورها گاه تحت سركوبى خشن قرار مى‌گيرند. مردانى، بهتر است آنها را هيولاهايى نام گذارد؟، كه در اين كشورها سياست را تعيين مى‌كنند، هيچگونه مقاومتى را برنمى‌تابند، بويژه مقاومت علنى. اين به اصطلاح مردان مسئول ترس و دلهره‌ى مردمان كشورشان هستند، و مسئول اقتصاد ملى كه زمين‌خورده و حيات فرهنگى كه در احتضار است. در چنين فضايى، در حاليكه نمادهاى قدرت احساس راحتى مى‌كنند، راه تنفس بر خبرنگاران بسته است.
گزارش سالانه‌ى سازمان «گزارشگران بدون مرز» به مناسبت «روز جهانى آزادى مطبوعات» شاكى از آن است كه خبرنگاران در مناطق بحرانى بطور فزاينده قربانى جبهه‌هاى متخاصم مىشوند. براى نمونه در عراق. تنها طى سال گذشته‌ى ۲۰۰۴ ميلادى ۱۹ خبرنگار و ۱۲ نفر از همكاران رسانه‌هاى گروهى كشته شده‌اند. اين افراد اغلب از سوى گروه‌هاى ترور به قتل رسيده‌اند. كارنامه‌ى ارتش آمريكا نيز در اين ميان چندان افتخارآميز نيست. مرگ دستكم چهار تن از همكاران رسانه‌ها را بايد به حساب ايشان نوشت.
همگان مى‌دانند كه در هر جنگى، «حقيقت» نخستين قربانى است. بنابراين شگفتى‌آور نيست كه خبرنگار آمريكايى «سيمور هرش» از گسترش نوعى خبرنگارى دربارى و گزارشگرى منطبق با مذاق سياستمداران مى‌گويد. هرش افشا كرد كه چگونه ارتش آمريكا زندانيان عراقى در زندان ابوغريب را شكنجه مى‌كرده است. وى گفت كه دستگاه دولت جرج بوش امكان براى آن دسته از گزارشگرانى فراهم مى‌كرده كه يا تمجيدگر دولت آمريكا بوده‌اند و يا دستكم برخوردى انتقادى نداشته‌اند. با اين حال ايالات متحده‌ى آمريكا كشورى است كه خبرنگاران در آن در مقياسى وسيع از آزادى برخوردارند. ولى اين وضعيت يك موهبت الهى نيست. در آمريكا نيز بايد همانند بسيارى از دمكراسى‌هاى غربى، هر بار بايد براى حفظ و گسترش آزادى بيان مبارزه كرد و گاه بار ديگر آن را بدست آورد.
البته آزادى مطبوعاتى كه در ايالات متحده‌ى آمريكا وجود دارد در كشورهايى مانند سوريه و عربستان سعودى و يا الجزاير و سودان يك رؤياست. در اين كشورها خبرنگارانى كه به كمبودها و نارسايى‌ها و فساد اشاره مى‌كنند، بطور منظم مورد يورش و بازجويى قرار گرفته و زندانى مىشوند. در ايران خبرنگارانى كه خواستار اصلاحات در كشورند، بطور معمول دستگير و زندانى مىشوند. اين در گزارش سالانه‌ى گزارشگران بدون مرز نيز آمده است. در ايران كسى شاهد آن نيست كه مجرمانى كه خبرنگاران را سركوب مى‌كنند، به پاى ميز محاكمه كشانده شوند. بايد گفت، تا زمانى كه قاتلان خبرنگار عكاس كانادايى/ايرانى «زهرا كاظمى»، كه از قرار معلوم در اثر شكنجه به قتل رسيده است، در سايه قرار گيرند، اقدامات ديپلماتيك كه هدفشان بالا بردن وجهه‌ى كشور ايران در انظار جهانى است، بى‌ثمر خواهد ماند.
از سوى ديگر بزرگترين زندان خبرنگاران مستقل چين است. شمار دقيقى از خبرنگاران زندانى در دست نيست و سازمان‌هاى حقوق بشر تنها نام ۲۶ خبرنگار زندانى را در فهرست خود دارند.