آزمايش اتمى و دشوارى در مناسبات ميان چين و كره شمالى
۱۳۸۵ مهر ۱۸, سه‌شنبه
مدت‌هاست كه مناسبات ميان چين و كره‌ى شمالى شكرآب است. ولى شكاف ميان اين دو برادر ايدئولوژيك كمتر بر سر آموزه‌هاى عقيدتى است. حتا دلايل اقتصادى نيز در توضيح اين اختلافات كمك نمى‌كنند. زيرا تاكنون چين در كنار كره‌ى جنوبى تنها بزرگترين واردكننده به اين كشور است و در واقع يگانه ابرقدرتى است كه با ارسال نفت و گاز مانع از فروپاشى نظام حاكم بر كره‌ى شمالى شده است.
كره‌ى شمالى براى چين همواره همانند توپى بوده تا عليه ديگر قدرت‌هاى منطقه، بويژه ژاپن، بر سر حوزه‌ى نفوذ خود آن را به بازى گيرد. هر گاه پكن در برابر توكيو به استدلالى پرقدرت نيازمند داشته است، آنگاه كره‌ى شمالى يا با موشك‌هاى ميانبرد دست به تهديد زده است يا با ربودن چند شهروند ژاپنى. از آنجا كه آمريكا در نقاطى ديگر همانند عراق و افغانستان و ايران دست و بالش بسته است، حال بيشتر اين ژاپن است كه مى‌كوشد راه با پكن را براى فرونشاندن اين تنش بگشايد.
هنوز چندروزى از سفر نخست وزير جديد محافظه‌كار ژاپن «شينسو آبه» به چين براى توافق‌هاى جديد با پكن – مثلا در مورد استفاده از حوزه‌هاى جديد نفتى در درياى شرق چين - نگذشته كه ناگهان اعلام آزمايش سلاح اتمى از كره‌ى شمالى به گوش رسيد. هر چند كه چين ”بشدت” اين اعلان كره‌ى شمالى را محكوم كرد تا دل رهبرى جديد ژاپن شكسته نشود، ولى اين شدت لحن به هيچ وجه بدان معنا نيست كه چين بخواهد پشت برادر ايدئولوژيك كوچك خود را خالى كند. بنابراين تحريم‌هاى اقتصادى به جنبه‌‌ى ظاهرى بسنده خواهند كرد و روابط سياسى ميان اين دو همچون گذشته به خوبى عمل مى‌كند.
ولى چين هم چندان راضى نيست، زيرا كه كره‌ى شمالى ديگر آن توپ بازى سابق نيست و همچون قبل ديگر برايش خوب قل نمى‌خورد. كيم جونگ ايل، ديكتاتور كره‌ى شمالى موفق شده كه روسيه را بسوى خود بكشاند. چند ساعت پيش از انجام آزمايش اتمى، اين روسيه بود كه براى آرامش فضا اعلام داشت كه پيونگ يانگ در اثر فشار جامعه‌ى بين‌الملل به احتمال آزمايش اتمى خود را به سال آينده و يا دستكم به پايان سال موكول خواهد كرد.
شايعات مبنى بر اين بود كه كيم جونگ ايل ترجيح مى‌دهد به مسكو برود تا به پكن، زيرا از نگاه ارتدوكس وى، چين راه سرمايه‌دارى و نزديكى به غرب را طى مى‌كند. و اگر چين راه كمك‌هاى وارداتى مواد غذايى و ارسال نفت و گاز را قطع كند، آنگاه روسيه مى‌تواند جايش را بگيرد.
از سوى ديگر چين نگران مناسبات پرنوسان ميان دو كره‌ى شمالى و جنوبى است. هرچند كه پيونگ يانگ با برادر جنوبى خود همچنان سياستى آشتى‌ناپذير دارد، ولى دو كره در يك مسئله وحدت نظر دارند و آن ناسيوناليسم كره است. در بيانيه‌اى كه پيونگ يانگ در مورد آزمايش اتمى‌اش منتشر كرده، آمده است كه كره‌ى شمالى بطور كامل بر فن‌آورى ملى خود تكيه كرده است. اين بدان معناست كه برادر بزرگ چين ديگر نمى‌تواند روى وابستگى فن‌آورى هسته‌اى كره‌ى شمالى براى اعمال نفوذ حساب باز كند. بايد گفت كه براى چين احساسات ناسيوناليستى كره‌ى شمالى بسيار خطرناكتر از بازى‌هاى ژئوپليتيك اين كشور ميان چين و روسيه است.