1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

آغاز دادگاه صدام حسين: نگاهى به چهره‌ى يك اقتدارگراى بيرحم

۱۳۸۴ مهر ۲۶, سه‌شنبه

روز چهارشنبه ۱۹ اكتبر دادگاه رسيدگى به جرايم صدام حسين آغاز بكار خواهد كرد. ديكتاتور سابق عراق بخاطر جنايت عليه بشريت در بغداد در برابر دادگاه قرار خواهد گرفت. وى به همراه هفت نفر ديگر متهم است در سال ۱۹۸۲ در روستاى شيعه‌نشين دوجيل در شمال بغداد ۱۴۷ نفر را به قتل رسانده است.

https://p.dw.com/p/A4g1
كشف قبرهاى جمعى در عراق
كشف قبرهاى جمعى در عراقعکس: AP

دادگاه ويژه‌ى رسيدگى به جنايات صدام حسين به اين دليل اين پرونده را بعنوان نخستين مورد رسيدگى برگزيده است، زيرا كه دلايل اثباتى خيلى روشنى در مورد اين جنايت وجود دارد. هنوز مشخص نيست كه دادگاه به چه سرعت مى‌تواند به اين پرونده رسيدگى كند. وكلاى مدافع صدام حسين اعلام داشته‌اند، از همان آغاز تعويق جلسه‌ى دادگاه را تقاضا خواهند كرد، زيرا كه فرصت كافى براى مطالعه‌ى پرونده نداشته‌اند.

بايد گفت، مردى كه امروز در يكى از سلول‌هاى زندان نيروهاى اشغالگر در خارج شهر بغداد نشسته و روزى قدرقدرت كشورش بوده، زندگى پرنشيب و فرازى را پشت دارد: وى از يك خاستگاه ساده‌ى اجتماعى به اوج قدرت رسيد. صدام نزد عمويش بزرگ شد. اين عموى صدام نه تنها احساسات ناسيوناليستى و ستايش‌گونه‌ خود نسبت به نازى‌هاى آلمان را به برادرزاده‌اش انتقال داد، بلكه همين طور سرمشق بيرحمى‌هايش بود. كسى سراغ ندارد كه صدام تربيتى دينى داشته باشد و اگر بعدها سخنانى مذهبى از زبانش جارى مى‌شد، بيشتر جنبه‌ى مصلحت‌جويانه براى جلب افكار عمومى داشت. صدام زمانى گفت:

”موقعيت مؤمنان تثبيت خواهد شد و خدشه‌ناپذير خواهد ماند. تجاوز به حقوق ايشان شكست خواهد خورد و روزى نو آغاز خواهد شد.”

ولى صدام در واقع از طرفداران پروپا قرص ويسكى اسكاتلندى، سيگار كوبايى، زنان بلوند و مداحى براى خود بود. وى براى رسيدن به اهدافش از هيچ جنايتى فروگزار نكرد و از قتل هيچكس ابا نداشت.

در مسير اوجگيرى وى به قله‌ى قدرت اجساد بر هم انباشته‌اند: از قتل يك كمونيست در تكريت و از بين بردن رقبايى كه با او در يك جبهه بودند گرفته تا كشتار جمعى كمونيست‌ها، يهودى‌ها و افسرانى كه به خشم او گرفتار شدند. حتا خويشان و دوستان نزديك از او امان نداشتند هنگامى كه مى‌گفت: ”بهتر آنكه يك بيگناه را بكشيم تا يك گناهكار را زنده بگذاريم”.

صدام در دوره‌ى نوجوانى در قاهره خصلت قلدرمآب خود را بروز داد و دبيرستان را با زورگويى‌اش به اتمام رساند. وى با توسل به همين شيوه در بغداد به مدركى دانشگاهى در رشته‌ى حقوق دست يافت و عنوان ژنرالى به خود داد، بى آنكه در امتحان ورودى دانشكده‌ى نظام قبول شده باشد. به اين حال همواره تأكيد داشت كه او خود در همه‌ى امور تصميم خواهد گرفت و بدين اجازه ابراز نظر به آموختگان و نخبگان نمى‌داد.

صدام حسين بر اساس آموزه‌هاى استادانش چون هيتلر و استالين جامعه‌اى توتاليتر و تماميت‌خواه بنا كرد و كنترل لجام‌گسيخته‌ى سازمان‌هاى امنيت را بر سراسر كشور حاكم ساخت و با فضاى رعب و وحشت به سركوب مردم پرداخت، بىآنكه كوچكترين انتقادى را برتابد.

فرانسوى‌ها به او يارى كردند تا به مرزهاى دستيابى به بمب اتمى برسد، به احتمال آلمانى‌ها امكانات تسليحات شيميايى را برايش فراهم ساختند و از آمريكايى‌ها در جنگ عليه ايران كمك‌هاى بسيار دريافت كرد و از جمله اولين سلاح بيولوژيكش را. دراين باره هر دو طرف مايل به ابراز نظر نيستند، هر چند هر دو طرف يكديگر را به خباثت متهم مى‌كنند. صدام مى‌گويد:

”خصلت مهاجم رهبرى كنونى آمريكا تنها يك دليل دارد و آن تسلط بر جهان و منابع نفتى در خليج فارس”.

بهرحال اولين جلسه‌ى دادگاه صدام ۱۹ اكتبر آغاز بكار خواهد كرد و اينكه به ۱۱ مورد پرونده‌ى ديگر عليه او، از جمله پرونده‌ى كاربرد گازهاى شيميايى عليه مردم بيدفاع حلبچه در كردستان ايران بتوان رسيدگى كرد، هنوز روشن نيست. زيرا كه در همين پرونده‌ى اول خطر اعدام وى را تهديد مى‌كند.