آغاز سفر رئیس جمهور آمریکا به خاورمیانه

ساعت یازده و پنجاه دقیقه روز چهارشنبه، ۸ ژانویه به وقت محلی، هواپیمای جرج بوش، رئيس جمهور آمريكا، در فرودگاه به زمین نشست. استقبال از رئيس جمهور آمريكا، بزرگ ترین متحد اسرائیل، به بهترین نحوی برنامه ریزی شده بود. شیمون پرز، رئیس جمهور اسرائیل، ایهود المرت، نخست وزیر این کشور، همه ی اعضای کابینه، ژنرال های برجسته ی ارتش، همه حضور داشتند و مراسم ورود به طور مستقیم از رادیو و تلویزیون اسرائیل مستقیما پخش شد. این اولین سفر بوش در دوران ریاست جمهوری اش با اسرائیل است.

شیمون پرز، رئیس جمهور اسرائیل ، در خوشامد به بوش گفت که ایالات متحده‌ی آمریکا در طول زندگی حدودا ۶۰ ساله ی اسرائیل ، همواره حامی این کشور بوده است، چه در دوران جنگ و چه در صلح: «آقای رئیس جمهور ما به شما به عنوان دوستی ارزشمند درود می فرستیم. شما رهبر ملتی بزرگ هستید، که پس از تامین آزادی خود هیچ گاه دست نکشید از این که آزادی کشورهای دیگر را نیز تامین کند. ما رهنمود شما را در مورد ایران و تهدیداتش جدی می گیریم. ایران نباید تصمیم ما را در دفاع از خود دست کم بگیرد.»

جرج بوش، سفر هشت روزه ی خود را به خاورمیانه با این هدف که در روند استقرار صلح در این منطقه ی جهان تاثیر گذارد، آغاز کرده است. او پیش از این سفر گفته بود: «خوشحالم که به این سفر می روم . هدف من از سفر خاورمیانه از جمله این است که روند برقراری صلح را تسریع بخشم.»

محورهای مذاکرات

ایهود المرت، نخست‌وزیر اسرائیل قصد دارد به مهمان خود "خط سرخی" را توضیح دهد که اسرائیل حاضر نیست در مذاکرات آتی صلح با فلسطینی‌‌ها از آن عبور کند. به گزارش رسانه‌‌های اسرائیل، بازماندن کامل دست ارتش این کشور در عملیات در مناطق فلسطینی، حتی در دورانی که مذاکرات صلح جریان دارد و نیز غیرمسلح بودن کشور آتی فلسطین از جمله اجزای "خط سرخ" اسرائیل هستند. علاوه بر آن اسرائیل خواهان آن است که پس از برقراری کشور فلسطین نیز بتواند ورود و خروج به این آنجا را کنترل کند.

برنامه هسته‌ای ایران نیز بخش دیگری از مذاکرات رهبران اسرائیل و آمریکا را تشکیل خواهد داد. در این مذاکرات که وزرای دفاع و خارجه اسرائیل نیز شرکت خواهند داشت، اطلاعات و یافته‌های سازمان‌های جاسوسی اسرائیل که با داده‌های سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا متفاوتند با بوش در میان گذاشته خواهند شد. قصد المرت این است که با اشاره به اطلاعات و یافته‌های یادشده، آمریکا را به اعمال فشار بیشتر بر ایران و تشدید تحریم‌ها علیه این کشور ترغیب کند.

ارزیابی‌ها از میزان موفقیت سفر بوش

بسیاری کارشناسان امور خاورمیانه اما بر این نظرند که بوش خیلی دیر به فکر خاورمیانه و سفر به این منطقه ی بحرانی افتاده است. او هفت سال است که رئیس جمهور ایالات متحده‌ی آمریکا ست و اکنون در پایان دوران ریاست جمهوری اش به فکر صلح در این منطقه ی بحرانی جهان افتاده است. بروس ریدِل، کارشناس امور خاورمیانه در انستیتوی تحقیقاتی ِ بروکلین در مورد این سفر بوش می گوید: «بوش یکی از مهم ترین اردک های بی‌تحرکی‌ست که در تاریخ ایالات متحده‌ی آمریکا به مقام ریاست جمهوری رسیده. حتا معاون بوش هم علاقه ای به نشستن بر جای او را ندارد.»

به هنگامی که بوش تازه به کاخ سفید راه یافته بود، علاقه ای به شنیدن وقایع خاورمیانه نداشت. نه بوش و نه دیک چینی، معاون اش، هیچ علاقه ای به سعی برای برقراری صلح در خاورمیانه نداشتند. این بی علاقگی بوش سبب شد تا اوضاع خاورمیانه در دوران ریاست جمهوری او بحرانی تر شود. سعی کاندالیزا رایس، وزیر امور خارجه ی آمریکا بود که بوش را بر آن داشت، ابتدا در آناپلیس شرکت کند و اکنون نیز به سفر خاورمیانه تن دهد. بروس ریدِل، کارشناس امور خاورمینه در انستیتوی تحقیقاتی ِ بروکلین بر این نظر است که باید سفر رئیس جمهور آمریکا به این منطقه ی بحرانی جهان را، حتا در آخرین سال زمامداری اش، به فال نیک گرفت: «دو طرف ِ درگیری در خاورمیانه، این امکان را ندارند که مشکلات موجود را حل کنند. در چنین شرایطی نقش آمریکا در حل این بحران و برقراری صلح و امنیت بسیار تعیین کننده است.»

این نکته را روند برخوردها در خاورمیانه نشان داده است که بدون حضور ایالات متحده‌ی آمریکا، نمی توان در خاورمیانه به هدفی دست یافت. این در حالی ست که به نظر می‌رسد، بوش، که در تمام دوران ریاست جمهوری اش همواره متحد اسرائیل باقی ماند، توانسته است ایهود المرت، نخست وزیر اسرائیل را از شهرک سازی باز دارد. اما آیا المرت با قدرت کمی که در میان مردم اسرائیل دارد می تواند خود را با همراهی آمریکا برای صلح آماده سازد؟