آغاز نشست آژانس بين‌المللى انرژى اتمى در باره ايران
۱۳۸۴ اسفند ۱۵, دوشنبه
در دستور كار امروز آژانس بين‌المللى انرژى اتمى بحث در باره برنامه اتمى ايران قرار دارد. اساس بحث را گزارشى تشكيل مى‌دهد كه رييس آژانس، محمد البرادعى، هفته گذشته به اعضای آژانس انرژی اتمی ارائه كرده است. در اين گزارش به طور روشن آمده است كه ايران با بازرسان آژانس همكارى مى‌كند، اما نه بقدر كافى. و بدين ترتيب پس از سه سال نظارت نزديك هنوز آژانس نمى‌داند كه ايران در برنامه اتمى‌اش تنها بدنبال مقاصد صلح‌آميز است يا نه.
شوراى حكام آژانس بين‌المللي انرژى اتمى در آخرين نشست خود در ماه فوريه تصميم گرفت كه گزارش البرادعى را به شوراى امنيت بدهد. البته ارائه اين گزارش با اين خواهش البرادعى همراه بود كه شوراى امنيت دست به كارى نزند و منتظر نشست روز ۶ مارس آژانس بماند. البرادعى در آن هنگام گفت كه اين چهار هفته دريچه اميدى براى ايران است تا همچنان با آژانس همكارى كرده به پرسش‌هاى ناروشن پاسخ دهد.
اينك يك ماه گذشته است و هنوز پرسش‌هايى بى‌پاسخ مانده است. براى نمونه بازرسان آژانس اثراتى از اورانيوم غنى‌شده پيدا كرده‌اند. دولت ايران مى‌گويد كه اين اثرات همراه با بخش‌هايى از دستگاه‌هايى كه از پاكستان به ايران وارد گشته‌اند، وارد خاك كشور شده‌اند. اما اين توضيح براى آژانس بين‌المللى انرژى اتمى كافى نيست.
پرسش ديگر اين است كه چرا ايران طرح ساخت ده هزار سانتريفوژ را در دست دارد. چون اين مقدار بسيار بيشتر از آن چيزى است كه براى توليد برق لازم است. و همچنين سندى ۱۵ صفحه‌اى يافت شده است كه در آن جزييات فنى در باره ساخت بمب اتم آمده است. دولت ايران مى‌گويد كه اين سند را بدون آنكه خواسته باشد از معامله‌گران بازار سياه دريافت داشته است.
حتى اگر ايران اين اطمينان را بدهد كه اين طرح‌ها را به اجرا درنياورده است، در غرب اين ترس وجود دارد كه ايران در خفا بر روى ساخت بمب اتم كار مى‌كند. اين ترسى است كه گریگوری شولته، نماينده امريكا، در آخرين نشست آژانس بين‌المللى انرژى اتمى بدين گونه تفسير كرد: ”بهتر است كه دولت ايران به جاى تهديد كردن جهان به حرف‌هاى آن گوش بدهد. ايران بايد سعى كند دوباره اعتماد جهانيان را به خود جلب كند.“
و اين در نظر غرب بدين معناست كه غنى‌سازى اورانيوم هر چه زودتر در خاك ايران متوقف شود. اما در روز يكشنبه ۵ مارس على لاريجانى، رييس هيات ايرانى مذاكره‌كننده، بار ديگر تاكيد كرد بر اينكه چنين چيزى ممكن نيست. بدين ترتيب به نظر مى‌رسد كه دولت ايران نمى‌خواهد از تصميم خود برگردد اگر چه ديپلماتهاى آن مى‌گويند كه مايلند راه حلى ديپلماتيك بيابند.
شوراى حكام آژانس بين‌المللى انرژى اتمى در اين باره به شور خواهد نشست، اما قطعنامه جديدى صادر نخواهد كرد. سپس روند قضيه ديگر بسته به تصميم شوراى امنيت سازمان ملل متحد خواهد داشت. روشن نيست كه شوراى امنيت چه تصميمى خواهد گرفت و آيا تحريمى عليه ايران مقرر خواهد داشت يا نه. بياد آوريم كه سه سال پيش هم آژانس گزارشى را در باره برنامه اتمى كره شمالى به شوراى امنيت عرضه كرد. اما در دستور كار روزانه شوراى امنيت هيچگاه موضوع كره شمالى و برنامه اتمى‌اش مطرح نشد.