آنچه بيشتر از جنگهاى خونين تاريخ باعث مرگ و مير شده است !
۱۳۸۴ آبان ۲, دوشنبه
اكثر عواملى كه باعث بيمارى مىشوند موجودات زنده ريزى هستند كه مثل ما روى كره زمين زندگى ميكنند. اين موجودات زنده ريز باكترى ناميده مىشوند. پيشرفت دانش پزشكى در چند دهه اخير كمك كرده است تا اين نحوه عمل بسيارى از باكتريهاى بيمارىزا به خوبى شناخته شود و راههاى بهترى براى مقابله با آنها به كار گرفته شود. عوامل بسيارى از بيماريهاى مرگ بار مثل طاعون كه بيشتر از هر جنگ بزرگ تاريخى باعث مرگ و مير انسانها شده است تقريبأ نابود شده است. اما تقريبأ، نه صد در صد به علت آنكه هنوز هم گوشه و كنار دنيا مناطق آلوده‌ى وجود دارد كه مىتواند محيط مناسبى را براى حضور و رشد اين باكتريهاى بيمارىزا فراهم كند. سازمان بهداشت جهانى تلاش مىكند با بالا بردن سطح بهداشت در اين مناطق آلوده، كه در كشورهاى فقير دنيا متمركز شده‌اند، عوامل بيماری زا را ريشه‌كن كند. اما اين تلاش نياز به نيروى جهانى و سالها برنامه‌ريزى دارد.
يكى از عوامل بيماريهاىزا كه حدود صد سال قبل يك بار در ايران همه گير شد و هزران نفر را به كام مرگ فرستاد باكترى ويبريوكلرا بود كه باعث بيمارى وبا مىشود. آلودگى آب آشاميدنى كه از نهرهاى روباز تهيه مى‌شد و با گذر از كوچه‌هاى باريك و كثيف آن زمان به خانه‌ها مى‌رسيد، موجب همه گير شدن بيمارى وبا شد. بيمارى وبا يك بيمارى اسهالى واگيردار و خاص انسان است كه تا حد زيادى ريشه كن شده است. اما باكترى اين بيمارى هنوز هم در مناطق آلوده زندگى مىكند و به مجرد پيدا كردن زمينه مناسب مىتواند به سرعت همه‌گير شود.
عامل بيمارى وبا از طريق دهان وارد بدن مىشود، خود را به روده كوچك مى‌رساند و سپس به ديواره روده كوچك مى‌چسبد. بدين ترتيب كار روده كوچك را دچار اختلال مىكند. مهمترين وظيفه روده كوچك جذب مواد غذايى، آب و املاح است. وقتى در كار روده كوچك دچار اختلال شود اين مواد بدون آنكه جذب بدن شود بدون كنترل به صورت اسهال از بدن خارج مىشوند. كمبود مواد غذايى تا مدتى براى بدن قابل تحمل است اما كمبود آب و املاح يك خطر جدى است كه مىتواند منجر به شوك بدن و مرگ شود. بيمارى وبا تا پنجاه درصد باعث مرگ مىشود، اما راه درمان آن بسيار ساده و موفقيت آميز است.
آب واملاح از دست رفته بدن بايد به سرعت جبران شوند. بهترين تجويز، استفاده فراوان از محلول خوراكى او–آر–اس است. اين محلول در تمام دنيا براى مقابله با بيماريهاى اسهالى استفاده مىشود و نجات جان بيمار را تضمين مىكند. در مرحله بعد، استفاده از آنتىبيوتيك‌هاى مخصوص است كه توسط پزشك تجويز مىشوند. اين آنتى‌بيوتيكها با ضعيف كردن باكترى تحمل بيمارى را براى بدن آسانتر مى‌كنند.
اما بهترين مقابله با بيمارى وبا پيشگيرى است. قبل از هر چيز بهتر است آب آشاميدنى را جوشاند. جوشاندن آب بسيارى از باكتريها را نابود مىكند. كاهو و سبزيجات را حتمأ قبل از مصرف ضدعفونى نمود و از خوردن مواد خوراكى خارج از منزل پرهيز كرد.
مقابله با بيمارى وبا به رعايت بهداشت فردى و عمومى در جامعه بستگى دارد. بالا بودن سطح بهداشت جامعه فرصت همه‌گير چنين بيماريهايى را از بين مى‌برد. اما نكته قابل توجه در مورد كشور ايران داشتن همسايه‌گانى مثل كشورهاى پاكستان و يا افغانستان است كه متأسفانه از وضيعت بهداشتى خوبى برخوردار نيستند، و جزو مناطق آلوده و پر خطر دنيا از نظر بيماريهاى واگيردار و عفونى به شمار مىآيند. داشتن مرزهاى وسيع در شرق كشور با اين دو همسايه امكان انتقال اين نوع بيماريها را بالا مى‌برد.
اما هر يك از ما مىتواند با رعايت بهداشت فردى سطح بهداشت جامعه را كمى بالاتر برد و دنياى ما را كمى امن‌تر كند.
شبنم نوريان