آيا علائم سازش از سوی ايران در مناقشه‌ى اتمى جدى است؟
۱۳۸۵ شهریور ۲۴, جمعه
�ئمى كه از ايران مى‌رسد را جدى بگيرد، مگر آنكه ايران باز هم روى فرصت‌سازى براى خود قمار مى‌كند.
جلسه‌ى گفتگويى كه قرار بوده سولانا روز پنجشنبه (۱۴ سپتامبر) با لاريجانى داشته باشد، در فاصله‌ى كوتاهى از سوى لاريجانى لغو شد. سفير ايران در آژانس بين‌المللى در اين زمينه گفت كه لغو اين ملاقات بدلايل محتوايى نبوده است و گفتگوها ”در مسيرى درست” قرار دارند. و ديپلمات‌هاى اروپايى نيز اميدوارند كه چنين باشد.
در واقع در جلسه‌ى روز جمعه‌ى وزيران خارجه‌ى اتحاديه‌ى اروپا، قرار بود سولانا از گفتگوى روز قبل خود با لاريجانى بگويد، گفتگويی كه لغو شد. از قرار معلوم اين دو ديگر چيز زيادى براى گفتن نداشته‌اند و جلسه يكبار ديگر از سوى ايرانى‌ها لغو شده است. در پايان فقط چند كارمند بوده‌اند كه بدون حضور مذاكره‌كنندگان ارشد تبادل نظرى با يكديگر كرده‌اند.
با اين حال سولانا مى‌خواهد به گفتگوهايش ادامه دهد و از اجلاس وزيران خارجه‌ى خواهد خواست براى ادامه‌ى گفتگوها به او فرصت بيشترى دهند. دو هفته‌ى پيش وزيران خارجه در اجلاسى كه در فنلاند داشتند پيرامون برخوردهاى آتى با ايران به رايزنى پرداختند. چند روز پيش از آن ايران درخواست شوراى امنيت سازمان ملل را رد كرده بود. شوراى امنيت از ايران خواسته بود به برنامه‌ى غنى‌سازى اورانيوم خود تا پايان ماه اوت خاتمه دهد. ولى از سوى ايران هيچ اعتنايى به اين ضرب‌الاجل نشد.
ولی با اين وجود اتحاديه‌ى اروپا تصميم گرفت به گفتگوهاى خود با ايران ادامه دهد، و اين در حالى است كه فرانك والتر اشتاين‌ماير، وزير خارجه‌ى آلمان نسبت به اهميت حفظ يكپارچگى در قبال ايران هشدار داد و گفت:
”آنچه كه از نظر من اهميت دارد، در درجه‌ى نخست حفظ يكپارچگى و وحدت جامعه‌ى بين‌الملل و در عين حال باورمند بودن به يك سياست مشترك است.”
اين فراخوان پيش از هر چيز خطاب به ايالات متحده‌ى آمريكاست. دولت آمريكا از هنگامى كه ايران از كنار ضرب‌الاجل شورای‌امنيت با بى‌اعتنايى گذشته، تأكيد بسيار بر تحريم‌هاى بين‌المللى عليه ايران دارد. اين تحريم‌ها مى‌توانند محدوديت سفر براى دستگاه رهبرى ايران و مسدود سازى حساب‌هاى بانكى آنان در خارج از كشور باشند. براى وضع چنين تحريم‌هايى يك مصوبه‌ى ديگر شوراى امنيت سازمان ملل ضرورى است و چنين مصوبه‌اى در حال حاضر امكان‌پذير نيست.
«ون ژيائو بائو»، نخست وزير چين روز پنجشنبه (۱۴ سپتامبر) در برلين گفت كه دولتش با وضع اين تحريم‌ها موافق نخواهد بود. از اين رو اتحاديه‌ى اروپا همچنان بدنبال راه‌حلى از راه گفتگوست، ولى تنها با اين شرط كه ايران پيش از آغاز مذاكرات به برنامه‌ى غنى‌سازى اورانيوم خاتمه دهد. به گفته‌ى اشتاين‌ماير:
”پشت ميز مذاكره نمى‌تواند اينگونه باشد كه از سوى هر يك از طرفين باز مسائل جديدى مطرح شوند. از اين رو ما بايد اطمينان داشته باشيم كه به هنگام مذاكره نه سانتريفوژى ساخته مىشود، نه سانتريفوژى پر مىشود و نه هيچ‌گونه فعاليتى در اين زمينه صورت مى‌گيرد.”
گفته می‌شود، على لاريجانى به خاوير سولانا پيشنهاد داده، فرايند غنی‌سازی پس از آغاز مذاكرات متوقف شود. دستكم به نظر مى‌آيد كه ايران ديگر بر تعليق‌ناپذيرى برنامه‌ى اتمى‌اش تأكيد ندارد. حتا رئيس جمهور احمدى‌نژاد نيز اظهار داشته كه كشورش براى يافتن راه‌حل از طريق مذاكرات آمادگى دارد. اين امكان نيز هست كه رهبرى تهران باز هم بر روى زمان‌سازى و بدست آوردن فرصت زمانى بيشتر دارد قمار مى‌كند. زيرا آنان دريافته‌اند كه در حال حاضر در بروكسل گزينه‌ى ديگرى غير از مذاكره نيست.