آینده‌ی مبهم پاکستان

بینظیر بوتو در میان استقبال پرشور و صمیمانه‌ی هزاران نفر از هواداران خود، به درخواست دانشجویان برای رفتن به کراچی پاسخ مثبت داد. اما این مراسم شادی و سرور، پس از ده ساعت پایان غم‌انگیزی یافت. دو سوء‌قصدکننده‌ی انتحاری در میان هواداران بینظیر بوتو حمام خون به راه انداختند. رهبر ۵۴ ساله‌ی اپوزیسیون پاکستان در این انفجارها آسیبی ندید.

پیشتر تهدیدهای زیادی برای سوء‌قصد به جان بوتو صورت گرفته بود. وی اما علیرغم تهدیدها به میهن خود بازگشت. بوتو در این باره می گوید: «ممکن است بعضی افراد این امر را ساده‌لوحانه بدانند، اما من فکر می‌کنم تصمیم درستی بود. هنگامی که انسان برای امری که به آن باور دارد پیکار می‌کند، باید آماده باشد هزینه‌ی آن را نیز بپردازد. و امری که من به آن باور دارم این است که پاکستان را از این طریق نجات دهم که دمکراسی نجات پیدا کند و مردم سرنوشت خود را به دست گیرند. تصمیم نادرست این می بود که بازنگردم».

به این ترتیب، بینظیر بوتو نقش قربانی را بر عهده می‌گیرد، اگر چه در سوء‌قصد علیه او، افراد دیگری کشته شدند.

بوتو اعلام کرد که مصمم است کارزار انتخاباتی را ادامه دهد و از "مصافی بر سر دمکراسی" و تلاش‌های قهرمانانه سخن گفت. او استقبال از بازگشت خود را علیرغم حمام خونی که به راه افتاد، موفقیت می‌داند و اقدام تروریستی را نماد مبارزه با تروریسم.

بینظیر بوتو می‌گوید: «این یک پیروزی مردمی بود که به یک تراژدی ختم شد. اما این یک پیروزی برای تمام انسان‌های ساده‌ی پاکستان بود که آمدند تا با آمدن خود رای بدهند. آنان می‌خواستند به پاکستان و جهان نشان دهند که کشور بزرگ ما سرزمین تروریست‌ها، خشونت‌طلبان و افراطیان نیست. پاکستان سرزمین کشاورزانی است که به سختی برای گذران زندگی خود کار می‌کنند. پاکستان سرزمین روشنفکران است. آنان می‌خواهند مشترکا جامعه‌ای مدرن و معتدل ایجاد کنند که به همه‌ی شهروندان خود شانس و برابری عرضه کند».

بازگشت بینظیر بوتو به کراچی می‌بایست راه را برای سومین دوره‌ی نخست‌وزیری او هموار سازد. حزب مردم او برای انتخابات پارلمانی پاکستان که در ماه ژانویه برگزار می‌شود، شانس خوبی برای خود قائل است.

ماه‌هاست که تدارکات برای عملیات تغییر حکومت در "بیلوال هاوس" کراچی در جریان است. آنجا خانه‌ی خصوصی بوتو یعنی مرکز غیررسمی اما اصلی حزب مردم است. این حزب وادار کردن مشرف به تحویل پست فرماندهی ارتش و تبدیل شدن به یک رییس‌جمهوری غیرنظامی را موفقیت خود ارزیابی می‌کند.

ظاهرا مشرف قصد دارد قدرت را با بوتو و حزب مردم او تقسیم کند. شانس انتخاباتی ائتلاف کنونی حکومتی ضعیف است، اما بویژه ایالات متحده‌ی آمریکا خواهان مصالحه‌ی سیاسی در پاکستان بود. شمیم الرحمان، تفسیرگر روزنامه‌ی "داون" معتقد است که ارتش به تنهایی در جنگ علیه تروریسم موفق نبود و پشتیبانان مشرف در این زمینه موفقیت چندانی نداشتند. مشرف می‌خواهد از زیر این بار بیرون آید و به دنبال بدیل می‌گردد. بینظیر بوتو برای غرب قابل پذیرش و به دلیل ضعف‌های گذشته‌ی خود قابل کنترل است.

به نظر می‌رسد که میان مشرف و بوتو بر سر تقسیم قدرت توافق وجود دارد. اما آیا همه چیز مطابق برنامه پیش خواهد رفت؟ سوء‌قصد اخیر نشان می‌دهد که از قوه به فعل درآوردن تغییرات اعلام شده کار آسانی نیست. پرسش دیگر این است که آیا پس از انفجارهای فاجعه بار اخیر، مشرف حاضر می‌شود به وعده کند وفا و پست فرماندهی ارتش را واگذار نماید؟

اگر اوضاع امنیتی پاکستان رو به وخامت بگذارد امکان دارد که مشرف اونیفورم نظامی خود را همچنان حفظ کند. این پرسش‌ها بیانگر آن است که پاکستان پاییز سیاسی داغی پیش رو دارد.