ابراهيم يزدى / شركت گسترده در انتخابات براى حفظ جمهوريت و عليه فاشيسم دينى

�ل نهضت آزادى ايران.

گفت‌وگو: داود خدابخش

دویچه وله: آقای دکتر یزدی، وضعیت سیاسی کنونی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا تشکیل يك جبهه‌ی نیروهای ضددیکتاتوری و ضدفاشیستی، چنانکه برخی مطرح کرده‌اند، و یا تشكيل یک جبهه‌ی آشتی ملی را ضرور می‌دانید؟

ابراهیم یزدی: انتخابات این دوره برای ریاست جمهوری از یک حساسیت بسیار ويژه و تاریخی برخوردار است. علت آن است که نظام جمهوری بر سر یک پیچ تاریخی قرار گرفته است یا یکسرى تمامیت خواهان، اقتدارگرایان، نظامیان و بخصوص نسل جدید و جوانی از راست گرایان که ارتباط خودش را با محافظه کاران قدیمی بریده است، با ادعای حقانیت حکومت بر سرکار می‌آیند و نتیجه‌اش همانی‌ست که در برخی از تحلیل‌های سیاسی بعنوان خطر فاشیسم از آن یاد شده است. بنابراین، نظام جمهوری ممکن است در این انتخابات پیش رو به آن سمت برود و بطور کلی رکن جمهوریت تعطیل بشود. کسانی که هیچ نوع اعتقادی و یا علاقه‌ای به مردمسالاری ندارند و همه‌ی باورهای مردم را در خدمت قدرت خود می‌گیرند. همین امروز کاندیدا برجای مانده‌ی این جریان می‌گوید: انتخاباتی که انجام شده وحی الهی‌ست. بعد از آنکه یکی از آنها مدعی شد که اسامی نمایندگان مجلس هفتم را امام زمان با اسم و آدرس و شماره‌ی تلفن‌شان دیده و امضا کرده است، اکنون این مرد معتقد است که این انتخابات و اینکه او دارد می‌آید که انتخاب بشود وحی الهی‌ست و این می‌رود به سمت و سوی فاشیسم دینی. یا اینکه مردم با توجه به حساسیت وضعیت کنونی و اینکه نباید اجازه بدهند انقلاب و جمهوریت از دستشان ربوده شود، به یک فرد دیگری رأی می‌دهند که علی‌رغم همه‌ی ایرادات و انتقاداتی که به کارنامه‌ی او وجود دارد، اما معذالک بهتر است از نظامیانی که به مردمسالاری اعتقاد ندارند و دین را ملعبه‌ی مقاصد سیاسی خودشان قرار داده‌اند. از این نظر این انتخابات بسیار حساس و سرنوشت‌ساز است. خوشبختانه مجموعه‌ی فعالان سیاسی ایران از هر طیفی، با هر گرایشی و باور سیاسی به نوعی از بلوغ سیاسی رسیده‌اند که با توجه به مجموعه‌ی شرایط اعلام کرده‌اند که در انتخابات روز جمعه شرکت خواهند کرد و به آن کاندیدایی که بهرحال به نظرشان بهتر است، رأی خواهند داد.

دویچه وله: من اينگونه می‌فهمم که «نهضت آزادی ایران» از آن دو کاندیدا به آقای هاشمى رفسنجانی رأی خواهد داد و مردم را به این سمت فرامی‌خواند.

ابراهیم یزدی: بله. ما در یک بیانیه‌ای که از سوى جمعی از فعالان سیاسی در همین ساعات منتشر می‌شود، آنجا امضا کرده‌ و همین مضمون را به مردم اعلام کرده‌ایم.

دویچه وله: با توجه به بیانیه‌ی آقای هاشمی رفسنجانی مبنی بر ایجاد یک جبهه‌ی آشتی ملی که حمایت همگان را تقاضا کرده‌اند،‌ خواست «نهضت آزادی» در برابر حمایتی که از ایشان می کند چیست؟ زیرا این حمایت گسترده برای آقای هاشمی رفسنجانی تعهداتی نسبت به گسترش فضای باز دمکراتیک ایجاد می کند.

ابراهیم یزدی: طبیعی‌ست که ضرورت شرایط سیاسی مسایلی را به فعالان سیاسی تحمیل می‌کند. همانطوری که بخش قابل توجهی از روشنفکران، اعم از دینی یا غیردينى، با توجه به ضرورت و عليرغم انتقادات می‌گویند ما به آقای هاشمی رأی می‌دهیم، به همان گونه هم آقای هاشمی چه بخواهد و چه نخواهد در صورتی که انتخاب بشود لاجرم بایستی به این ضرورت زمان پاسخ بدهد و من بر این باورم که چنین پاسخی امکانپذیر است. آشتی ملی، وفاق ملی تنها راهکار خروج از بن‌بست‌های کنونی‌ست.

دویچه وله: آقای دکتر یزدی، سوالی درباره‌ی روند انتخابات. گفته می‌شود در تاریخ ۲۹ خردادماه در روزنامه‌ی کیهان خبری درج شده بوده و آمار آرای شهرستان‌ها در آنجا اعلام شده بود و همانجا آمده که میزان آرای آقای معین حدود ۷ میلیون بوده است. ارزيابى شما از اين خبر چيست؟

ابراهیم یزدی: بله، این درست است. الان آمار جلوی روی من است و من می‌توانم این آمار را برای شما بخوانم. کیهان در ۲۹ خرداد در یک جدولی که آرای نهایی نامزدها را در ۳۰ استان کشور ارائه داده است، در یک جدول تعداد واجدان شرایط را ۴۶ میلیون و ۷۸۶ هزار نفر ذکر کرده است. تعداد آرای ماخوذه بجز تهران را ۲۹ میلیون و ۳۰۰ هزار ذکر کرده است، و سپس در ۷ ستون اسامی هریک از کاندیداها، آرای آنان را آورده است. در این جدول آرای آقای معین ۷ میلیون است، بعد از آقای معین آقای هاشمی رفسنجانی ۶ میلیون و پس از آقای رفسنجانی احمدی نژاد با ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار رای و آقای کروبی با ۵ میلیون رأی. آرای تهران ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار بوده است. اگر آنرا به این اضافه کنیم آرای کل می‌شود ۳۲ میلیون و ۸۰۰ هزار رأی. چگونه است که ناگهان از کل آرای ماخوذه بجای ۳۲ میلیون، ۲۹ میلیون اعلام شده است و آرای آقای معین را بجای ۷ میلیون، ۴ میلیون اعلام کرده‌اند. لابد اینهم از همان مقوله‌ی وحی الهی‌ست که آقایان معتقدند که یک چنین تغییری در آمار منتشرشده مشهود است.

دویچه وله: چگونه است که وزارت کشور این را متوجه نشده است؟

ابراهیم یزدی: متاسفانه وزارت کشور و آقای رییس جمهور در این مورد سکوت کامل اختیار کرده اند.

دویچه وله: آقای دکتر یزدی،‌ خیلی ممنون از توضیحات مبسوط تان.

ابراهيم يزدى: خواهش مى‌كنم.