اثرات منفى جنگ لبنان بر اقتصاد منطقه و جهان
۱۳۸۵ تیر ۲۸, چهارشنبه
برنامه تجديد حيات اقتصادى عراق، قرار بود روز پنجشنبه بيستم ژوئيه، با حضور گروه بزرگى از شخصيت‌هاى سياسى و اقتصادى جهان در بغداد آغاز شود. اما يك نماينده دولت عراق به خبرگزارى رويترز گفت: ”به علت ناامنى ناشى از جنگ لبنان، اين برنامه براى چندين هفته به تعويق مى افتد”. ديپلمات‌هاى غربى و سازمان ملل متحد اعلام كردند كه اجراى برنامه احتمالا اواخر اوت يا اوايل سپتامبر آغاز خواهد شد.
برنامه تجديد حيات اقتصادى عراق، با همكارى دولت عراق و سازمان ملل متحد تهيه شده است. در چارچوب اين برنامه، اقتصاد سرزمين نفت خيز عراق مى‌بايست ظرف پنج سال بازسازى شود. جلب همكارى كشورهاى همسايه عراق و كشورهاى ثروتمند جهان، براى اجراى موفقيت آميز اين برنامه پيش بينى شده است. يكى از هدف هاى اصلى برنامه پنج ساله، جلب موافقت كشورهاى عربى حوزه خليج فارس، براى بخشودگى بدهى‌هاى بازمانده از دوران حاكميت صدام حسين است. كشورهاى غربى، در سه سال گذشته بخش عمده بدهى‌هاى خارجى عراق را بخشيدند، اما عربستان سعودى و كويت، هنوز در اين زمينه اقدام نكرده‌اند. اين دو كشور، به ويژه در دوران جنگ هشت ساله ايران و عراق، وام‌هائى در اختيار حكومت عراق قرار دادند.
اثر مخرب ديگر بحران لبنان، افزايش بهاى فراورده‌هاى نفتى در بازارهاى جهانى بود. روز سه شنبه بهاى هربشكه نفت آمريكا يك دلار و پنج سنت نسبت به دوشنبه افزايش يافت و به ۷۶ دلار و ۵۳ سنت رسيد. رئيس شركت سهامى وست فالن آلمان كه بنزين و گازوئيل مورد نياز ۲۵۰ پمپ بنزين را حمل مى‌كند، پيش بينى كرد كه ممكن است در روزهاى آينده بين شش تا هشت سنت بر بهاى هر ليتر بنزين افزوده شود. وى همچنين گفت: ”اگر بحران خاورميانه براى مدتى طولانى ادامه يابد، بهاى هر ليتر بنزين در اروپا ممكن است به دو يورو هم برسد”. در اين صورت، بسيارى از صاحبان خودروهاى شخصى ناچار خواهند شد از رانندگى صرفنظر كنند.
اين كه جنگ لبنان تا چه حد به رشد اقتصادى جهان لطمه بزند، بستگى به دوام اين بحران دارد. مدير مالى گروه اقتصادى آليانس پيش‌بينى كرد: ”اگر بهاى نفت خام به بشكه اى ۸۵ دلار برسد و براى مدتى طولانى چنين بماند، رشد اقتصادى سراسر جهان بين يك تا دودهم درصد كاهش خواهد يافت. از ديد يك كارشناس ديگر، خطر بزرگ آنجا است كه تنش اسرائيل و حزب الله، دامن ايران را نيز بگيرد و حمل نفت از خليج فارس دستخوش اختلال شود. در اين صورت، بهاى هر بشكه نفت مى‌تواند براى مدتى طولانى به بيش از ۱۰۰ دلار برسد.
به رغم همه اين نگرانى‌ها، برخى از كارشناسان اقتصادى غرب بر اين عقيده‌اند كه شرايطى شبيه بحران نفتى سال ۱۹۷۳ تكرار نخواهد شد، زيرا بازار مالى و موادخام جهان، نسبت به گذشته توانائى بيشترى براى تاب آوردن در برابر بحران‌ها يافته است. اشتفان شنايدر رئيس بخش اقتصاد بين‌المللى دويچه بانك در مصاحبه‌اى با تلويزيون دويچه وله گفت: ”مكانيسم بازار پول و موادخام، همواره بهتر عمل مى‌كند و در نتيجه، سياست پولى جهان مى‌تواند با بحران‌هائى نظير آنچه در لبنان پيش آمده است، مقابله كند”.
در زمينه اثر جنگ خاورميانه بر بازار بورس، كارشناسان معتقدند كه تداوم بحران، مى‌تواند زمينه ساز ركود شديد در آمريكا شود و اين نگرانى، بر بازار بورس سهام اثر نهاده است. در اين ميان، اقتصاد لبنان بيش از همه صدمه ديده است. در حملات هوائى اسرائيل، پل‌ها، جاده‌ها، تاسيسات بندرى، فرودگاه‌ها و انبارهاى مواد اوليه نابود شده‌اند. بانك‌هاى لبنان نيز، از ترس كاهش ذخائر نقدى، پرداخت‌هاى خود را به هزار دلار براى هر مشترى كاهش داده اند.