اثر تحریم‌های اقتصادی بر سرنوشت متروی تهران

مهندس محسن هاشمی مدیرعامل متروی تهران، در گفت و گوئی با روزنامه ایران، مشکلات گسترش متروی تهران را تشریح کرد. تکمیل متروی تهران، مهمترین اثر را بر حل مشکل ترافیک پایتخت خواهد داشت. اما این طرح به دلیل مشکلات مالی، به کندی پیش می‌رود.

فاز دوم مترو، که قرار است شمال و جنوب و شرق و غرب تهران را به هم وصل کند، باید در چارچوب یک برنامه پنج ساله تحقق یابد. مهندس هاشمی در این مورد گفت: "هزینه توسعه مترو را دولت و شهرداری تهران مشترکا می‌پردازند. برای اجرای مرحله دوم باید سالانه هزار میلیارد تومان در اختیار داشته باشیم، اما دولت و شهرداری توان تامین این هزینه را ندارند".

راه حل این مشکل، از دید مدیریت مترو، استفاده از اعتبارات خارجی است. اما تحقق این امر نیز با مشکل روبرو است. مدیرعامل مترو در این زمینه اظهار داشت: "ما، طرح دریافت وام‌ درازمدت را مطرح کردیم و مجلس نیز آن را تصویب کرد. اما کشورهای خارجی از پرداخت وام خودداری کردند".

علت پرهیز خارجیان از پرداخت وام، این است که بیمه‌های دولتی از بیمه کردن این وام‌ها خودداری می‌ورزند. این مشکل را در واقع تنش اتمی ایران با جهان غرب به بار آورده است. به عنوان نمونه، در سال جاری، بیمه هرمس آلمان تنها برای حدود ۳۵۰ میلیون یورو کالای صادراتی شرکت‌های آلمانی تضمین سپرد.

مهندس هاشمی در پاسخ به این پرسش که خطوط سه و چهار چه موقع به بهره برداری می‌رسد توضیح داد: "به شرطی که پول برسد، ظرف پنج سال. امسال سه ایستگاه از خط چهار به بهره برداری می رسد که فردوسی را به سینا وصل می‌کند".

مدیرعامل متروی تهران قبلا وعده داده بود که خط دوی مترو تا پایان سال ۷۸ تکمیل شود. اما در گفت و گوی تازه خود اظهار داشت: "ما بسته به اعتبارات کار را پیش می‌بریم. اگر این اعتبار سالی هزار میلیارد تومان باشد، هر سال ۱۵ کیلومتر افتتاح می‌کنیم. اما اگر ۲۰۰ میلیارد تومان بدهند، فقط سالی سه تا چهار کیلومتر پیشرفت خواهیم داشت". دولت امسال ۲۰۰ میلیارد تومان به طرح مترو اختصاص داد که با توجه به نرخ تورم، کمتر از سال‌های گذشته بود.

متروی تهران، از همان آغاز با مشکل تامین هزینه روبرو بود. به همین دلیل، بنا به اظهار مهندس هاشمی، از آغاز تا امروز به طور متوسط سالانه تنها سه کیلومتر به طول آن افزوده شد. مجموعه اعتباری که در این مدت به مترو اختصاص یافت، ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بود.

تامین واگن‌ کافی، مشکل بعدی است. به گفته مهندس هاشمی، ظرف پنج سال گذشته هیچ قراردادی برای خرید واگن با شرکت‌های خارجی بسته نشده است. ماموریت ساخت واگن، اخیرا به شرکت‌های واگن سازی پارس، تهران، ایران ابزار و غرور سبز سپرده شد. اما آن‌ها تنها قادرند ۳۰ تا ۳۵ درصد واگن‌های مورد نیاز را بسازند.

مهندس هاشمی، در بخشی دیگر از مصاحبه خود گفت: "اگر به اندازه کافی ریال در اختیار داشته باشیم، می توانیم ۸۰ درصد مترو را به صورت داخلی بسازیم. فن‌آوری داخلی برای ایجاد ایستگاه‌ها، برق، آسانسور و تهویه، کافی است و تنها در زمینه سیگنالینگ و امنیت قطارها است که به خارج نیازمندیم".

فرسایش سریع واگن‌ها نیز، یک مشکل دیگر است. قطارهای خط تهران- کرج تاکنون یک میلیون و ۴۰۰ هزار کیلومتر راه طی کرده اند، بدون آن که فرصت تعمیر آن ها باشد.