«احتمال تعلیق غنی‌سازی از سوی ایران وجود دارد» • مصاحبه
۱۳۸۶ بهمن ۳, چهارشنبه
دکتر حسین باقرزاده کارشناس سیاسی مقیم انگلستان، معتقد است فضا در حال حاضر مثبت‌تر از گذشته است و حتی امکان تعلیق غنی‌سازی از سوی ایران نیز وجود دارد.
دویچه وله: دیپلماتهای اروپایی اعلام کرده‌اند که تحریم‌های جدید علیه ایران احتمالا چندان سختگیرانه نخواهد بود، ولی گسترده‌تر و شدیدتر خواهد بود. معنی این جمله را شما چگونه تفسیر می‌کنید؟
حسین باقرزاده: فکر می‌کنم منظور این است که بخاطر اختلافاتی که بین کشورهای اروپایی و آمریکا از یکطرف و چین و روسیه بود در مورد این مرحله از تحریم‌ها وجود داشت، چین و روسیه با تحریم‌های جدید مخالفت کردند و حاضر نشدند که تحریم‌های جدیدی علیه جمهوری اسلامی ایران وضع بشود، و به این دلیل حکومتهای اروپایی همراه با آمریکا قبول کردند که فقط به تشدید و گسترش آن تحریم‌های گذشته اکتفا کنند. یعنی منع مسافرت عده‌ی بیشتری از مقامات جمهوری اسلامی ایران و مسدود کردن حسابهای بانکی تعداد بیشتری از شخصیت‌ها و نهادهای جمهوری اسلامی، بدون اینکه وارد به اصطلاح مراحل جدیدی بشوند و تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع کنند.
دویچه وله: سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه‌ی روسیه گفته است که ما باید بیشتر فشارمان را روی این مسئله بگذاریم که کشورها محتاطانه‌تر در مورد معاملات با ایران در رابطه با موادی که به فعالیت‌های هسته‌ای ایران مربوط می‌شود، عمل بکنند. خب این قبلا هم بود و چیز جدیدی نبوده و تحریم‌ها تا حالا همه‌اش روی همین محور بوده است. فکر می‌کنید آیا روسیه در حقیقت دارد یکجور وقت‌کشی می‌کند در بحث با شورای امنیت؟
حسین باقرزاده: بهرحال همانطور که گفتم، روسیه و چین با ایجاد تحریم‌های جدید مخالف بودند، چون روسیه و چین هر دو با ایران روابط نزدیکتری دارند و حاضر نیستند که فشارهای اقتصادی و سیاسی بیشتری بر ایران تحمیل بشود. بنابراین همانطور که اشاره کردید و من هم گفتم، سعی می‌کنند که این تحریم‌ها را تا آنجایی که می‌توانند محدود کنند و به اصطلاح تحریم‌های خفیفی باشد. البته فشار روی ایران و جمهوری اسلامی ایران وارد خواهد شد. تحریم‌های گذشته هم با اینکه خفیف بوده تاثیر زیادی گذاشته است روی شرایط ایران.
دویچه وله: در همین جریان بحث پیرامون تحریم‌های جدید علیه ایران، خبر رسیده است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از مقامهای قرقیزستان خواسته است که در مورد خبر کشف مواد رادیوآکتیو به مقصد ایران توضیح بدهند. خب این نمی‌تواند خیلی کم اهمیت باشد، وقتی یک ارگان غیر سیاسی، مثل آژانس، خواهان تحقیق در مورد این مسئله می‌شود و این هم درست در مهلتی که ایران دارد تا به تمام سوالات آژانس پاسخ بدهد. فکر می‌کنید واقعا ممکن است که آژانس فعالیت‌های ایران را بیشتر زیر ذره‌بین گذاشته باشد؟
حسین باقرزاده: ببینید، این از وظایف عادی و اصلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که سعی کند تغییرات و تحولات و تبادلات انرژی اتمی و فعالیت‌های مربوط به انرژی اتمی را در سطح جهانی تحت نظر بگیرد. بنابراین وقتی خبری منتشر می‌شود که در جایی چنین محموله‌ای به دست می‌آید، اینجا موظف می‌شود که این کار را انجام بدهد. من فکر نمی‌کنم که این به اصطلاح کار جدیدی باشد برای آژانس. آژانس بهرحال باید وظایف‌اش را انجام بدهد و هرجا این مسایل پیش بیاید، دنبال و تحقیق می‌کند و موظف است که تحقیقاتش را هم به اطلاع اعضای آژانس برساند.
دویچه وله: پیش‌بینی شده است که روند تدوین قطعنامه‌ی جدید علیه ایران تا پایان مهلت چند هفته‌ای که ایران برای پاسخ به ابهامات آژانس دارد، طول بکشد. فکر می‌کنید این پاسخگویی ایران چقدر ممکن است تاثیر بگذارد روی قطعنامه‌ی آتی شورای امنیت؟
حسین باقرزاده: بهرحال خود این قطعنامه می‌دانید که از ماه نوامبر سال گذشته گفت‌وگوهایش شروع شده بود و تا بحال به تاخیر افتاده است. دلایل تاخیرش را هم همانطور که گفتم، یکی مخالفت چین و روسیه بود و دوم انتشار سندی بود که در آمریکا نشان می‌داد که، سند سازمانهای اطلاعاتی آمریکا نشان می‌داد که ایران از سال ۲۰۰۳ فعالیت اتمی در جهت تسلیحاتی را قطع کرده است و این خودش موقعیت آمریکا را تضعیف کرد و باعث شد آمریکا در برابر کشورهای چین و روسیه یک مقدار عقب‌نشینی بکند. بنابراین در مجموع این تاثیر را داشته است. از طرف دیگر آژانس هم در این مدت فعالیت‌اش را بیشتر کرده است. آقای البرداعی در تهران بود و برای اولین‌بار هم با آقای خامنه‌ای ملاقات کرد و این نشان می‌دهد یک مقدار بیشتری ایران حاضر شده است که با آژانس همکاری بکند. در حد گفت‌وگوهایی هست، زمزمه‌هایی هست که ایران پذیرفته است که بتدریج فعالیت‌های غنی‌سازی را کاهش بدهد.اظهارات آقای خامنه‌ای هم در ملاقات با آقای البرداعی که پرونده را به آژانس برگردانید و ما می‌توانیم از طریق آژانس کار را انجام بدهیم، این گونه تعبیر شد که ایران حاضر شده بتدریج و بدون اینکه حالت تسلیم را داشته باشد، بتدریج فعالیت غنی‌سازی را تخفیف بدهد. مجموعه‌ی این عوامل نشان می‌دهد که فضای خفیف‌تری الان در سطح بین‌المللی، بین ایران و کشورهای بزرگ، ایجاد شده است و یکی از دلایل این که این قطعنامه ظاهرا آنقدر شدید نخواهد بود، که آمریکا می‌خواهد، همین است.
دویچه وله: آیا واقعا فکر می‌کنید که ممکن است ایران با تقاضای جهانی موافقت بکند و غنی‌سازی را به حالت تعلیق دربیاورد؟
حسین باقرزاده: البته خب این امکان همیشه وجود دارد. چون اگر قرار نباشد که ایران برای فعالیت‌های تسلیحاتی کار را پیش ببرد، دلیل زیادی برای تشکیل غنی‌سازی ندارد. آنچه گفتم، بیشتر مسئله از نظر رژیم ایران سیاسی است تا تکنولوژی یا اقتصادی یا بهرحال عرصه‌های دیگر و اینکه ایران نمی‌خواهد از نظر جهانی وانمود بشود که در برابر فشار آمریکا تسلیم شده است. بنابراین احتمال وجود دارد و همانطور که گفتم ملاقات آقای البرداعی و آقای خامنه‌ای هم در بعضی محافل این گونه تعبیر شده که ممکن است که این زمینه‌ها دارد از طرف آقای خامنه‌ای ایجاد می‌شود که در آینده اگر پیش بیاید، حتما اخبارش منتشر خواهد شد.
مصاحبه‌گر: میترا شجاعی