احتمال تمدید ماموریت ناظران اتحادیه عرب در سوریه
۱۳۹۰ بهمن ۲, یکشنبه
خشونت در سوریه هم‌چنان ادامه دارد و دامنه آن در شهرهای این کشور گسترده‌تر می‌شود. شمار قربانیان سرکوب گسترده معترضان در سوریه در روز شنبه (۲۱ ژانویه٬ ۱ بهمن) از مرز ۹۶ نفر گذشت. ۶۰ نفر از کشته‌شدگان در یکی از ماشین‌های مخصوص حمل زندانیان و بازداشتی‌ها و پس از انفجار بمب پیدا شده‌اند و ممکن است در روزهای گذشته کشته شده باشند.
به گزارش خبرگزاری رویترز٬ فعالان و کنشگران سوری در سازمان نظارت بر حقوق بشر سوریه اعلام کرده‌اند که در روز شنبه در پی انفجار یک بمب کنار‌جاده‌ای٬ ۱۵ نفر از کسانی که در یکی از ماشین‌های امنیتی بازداشت شده بودند کشته و ۲۶ نفر زخمی شدند. با بالاگرفتن درگیری‌های موجود میان معترضان و نیروهای وابسته به رژیم بشار اسد٬ هر روز رقم قابل‌توجهی به تعداد کشته‌شدگان اضافه می‌شود.
خبرگزاری اطلاع‌رسانی دولت بشار اسد "سانا"، اعلام کرده است که «یک گروه تروریست» عامل دو انفجار رخ داده در جاده‌ای در شمال‌شرق سوریه بوده‌اند. اما فعالان سوری روایت اساسا متفاوتی دارند: به اعتقاد آنها ماشین منفجرشده حامل اجساد معترضانی بوده که در روزهای گذشته در مناطق گوناگون دستگیر شده بودند. آنها با انتشار ویدئوهایی از جنازه‌های موجود در ماشین٬ مدعی شده‌اند که برخی از اجساد موجود در ماشین متلاشی شده‌اند. به اعتقاد مخالفان٬ برخی از دستگیرشده‌ها زیر شکنجه‌های سنگین جان باخته‌اند.
روزنامه‌نگاران بین‌المللی از مدت‌ها پیش به‌خاطر محدودیت‌های گسترده اعمال‌شده از سوی دولت سوریه٬ امکان فعالیت آزادانه در این کشور را از دست داده‌اند و به‌همین خاطر بررسی و تایید مستقلانه گزارش‌های دریافتی به سادگی میسر نیست.
نبرد معترضان با نیروهای دولتی در حوالی دمشق
نبردهای مسلحانه معترضان علیه نیروهای امنیتی در روز شنبه در شهر حمص و در چندین شهر دیگر ادامه داشته و به گفته فعالان سوری٬ معترضان بخش‌هایی از شهر دوما در نزدیکی دمشق را به تصرف خود درآورده‌اند. نبردها در عصر روز شنبه و پس از آن به اوج رسید که نیروهای دولتی به مراسم تشییع جنازه یکی از کشته‌شدگان اعتراضات حمله کردند و دست‌کم ۴ نفر را کشتند.
سوریه کشورهای همسایه خود را به تلاش برای قاچاق تسلیحات برای مخالفان در نقاط مرزی متهم کرده و نیروهای امنیتی رژیم اسد در روز شنبه یک ماهیگیر لبنانی را هم کشتند. دولت سوریه مصرانه می‌گوید «منشا بحران در سوریه تروریست‌هایی هستند که قصد براندازی دارند.»
اتحادیه عرب قرار است به زودی به مساله ماندن ناظران در سوریه یا ترک آن کشور رسیدگی کند. ماموریت اتحادیه عرب در سوریه که از یک ماه پیش آغاز شد٬ حالا رسما پایان یافته و این اتحادیه قرار است درباره تمدید یا عدم تمدید ماموریت نظارت تصمیم‌گیری کند.
این در حالی است که هنوز اجماعی بین‌المللی درباره شیوه‌های عمل‌گرایانه پایان دادن به سرکوب و خون‌ریزی در سوریه وجود ندارد. برخی از مقامات اتحادیه عرب اعلام کرده‌اند که در غیاب اجماع جهانی و فقدان راه‌حل بین‌المللی مشخص برای پایان دادن به بحران سوریه٬ تمدید ماموریت ناظران شاید از معدود گزینه‌های باقی‌مانده باشد.
در طول یک ماهی که از آغاز ماموریت ناظران اتحادیه عرب در سوریه می‌گذرد٬ صدها نفر کشته شده‌اند. وظیفه تیم ۱۶۵ نفره ناظران بررسی وضعیت اجرای توافق‌نامه صلح میان دولت سوریه و اتحادیه عرب برای پایان دادن به سرکوب و کشتار معترضان و بیرون کشیدن نیروهای نظامی از شهرهای سوریه و آزادی زندانیان سیاسی است که در ماه نوامبر ۲۰۱۱ به امضای طرفین رسید.
بررسی گزارش ناظران از امروز یکشنبه (۲۲ ژانویه/ ۲ بهمن) در قاهره انجام خواهد شد. شورای مخالفان سوریه می‌گوید دولت بشار اسد از این گزارش به نفع خود بهره‌برداری خواهد کرد٬ به همین خاطر آنها قصد دارند تا گزارش خود از خشونت‌ها و سرکوب و کشتار گسترده در این کشور را به‌صورت جداگانه ارائه کنند. آنها دولت سوریه را به «نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت» متهم کرده‌اند.
قطر از جمله کشورهایی است که از ماموریت ناظران اتحادیه عرب ناامید شده و خواستار مداخله نظامی کشورهای عربی برای پایان دادن به سرکوب بی‌پایان شهروندان سوری شده است.
بشار اسد در واکنش به اظهارات مقامات قطری تهدید کرده بود که «بدون پیکار از قدرت کناره‌گیری نخواهد کرد» و در صورت بروز چنین واکنشی از سوی کشورهای عربی «در سوریه حمام خون به راه خواهد افتاد».
تلاش مخالفان برای ارجاع پرونده سوریه به شورای امنیت
دولت سوریه به‌شدت در تلاش است تا از بروز اقدامات شدیدتر و سخت‌گیرانه‌تر از جانب اتحادیه عرب یا سازمان ملل جلوگیری کند. شورای ملی مخالفان سوریه به خبرگزاری رویترز گفته است که این شورا از اتحادیه عرب خواسته تا پرونده مرتبط با بحران سوریه را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد.
هدف اپوزیسیون سوریه صدور قطعنامه‌ای برای اعلام منطقه پرواز ممنوع در سوریه است. تاکنون همه تلاش‌ها برای به ثمر رساندن این ایده به خاطر مخالفت‌های چین و روسیه به بن‌بست رسیده است. با این حال آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم‌های خود علیه سوریه را تشدید کرده‌اند٬ اما نشان داده‌اند که هنوز تمایلی به برخوردی به سبک لیبی با سوریه ندارند.
واشنگتن روز جمعه (۲۰ ژانویه) اعلام کرد که ممکن است سفارت خود در سوریه را به‌خاطر وخیم‌تر شدن شرایط امنیتی تعطیل کند. یکی از مقامات ارشد دولت آمریکا هم به تازگی اعلام کرده که «سقوط بشار اسد اجتناب‌ناپذیر است».
سازمان ملل اعلام کرده که از زمان آغاز خیزش‌های مردمی در سوریه از ماه مارس ۲۰۱۱ تا کنون بیش از ۵۶۰۰ نفر از شهروندان سوری کشته شده‌اند. دست‌کم ۶۰۰ نفر از شهروندان سوری از زمان آغاز ماموریت ناظران اتحادیه عرب کشته شده‌اند.
EN/DK