ادامه‌ی بحث و گمانه‌زنی در مورد میمون فضانورد ایران
۱۳۹۱ بهمن ۱۵, یکشنبه
سازمان فضایی ایران روز چهارشنبه (۳۰ ژانویه / ۱۱ بهمن) در یک نشست خبری که در پژوهشکده سامانه‌های فضانوردی این سازمان برگزار شد، میمونی را به نمایش گذاشت که گفته می‌شود ظهر دوشنبه به فضا پرتاب شده بود.
در تصویرهایی که در رسانه‌های خبری منتشر شد، میان میمونی که در کپسول فضایی قرار گرفته و آماده پرواز شده، با میمونی که در نشست خبری نشان داده شد، تفاوت‌های آشکار ظاهری وجود دارد.
"تصویر میمون آرشیوی بوده"
تفاوت‌های یاد شده از جمله علت‌هایی بود که تردید در مورد صحت ادعای ارسال و بازیابی میمون به فضا را دامن زد و گفت‌وگوها و اشاره‌های طنزآلود فراوانی را در فضای مجازی به دنبال داشت.
محمد ابراهیمی، رئیس پژوهشکده سامانه‌های فضانوردی، روز یکشنبه ۱۵ بهمن می‌گوید: «برخی تصاویری که در چند روز اخیر از میمون فضانورد منتشر شده آرشیوی بوده و مربوط به آماده‌سازی این پروژه و تست‌های مختلف از چندین میمون است».
به گزارش خبرگزاری مهر، ابراهیمی می‌افزاید: «تنها باید به تصاویری که از کانال رسمی سازمان فضایی ایران منتشر می‌شود، استناد کرد.
برخلاف اظهارات ابراهیمی، ظاهرا خبرگزاری‌های داخلی ایران به همین منابع استناد کرده بودند. در یکی از تصویرها که میمونی را در یک "کپسول زیستی" پیش از انتقال به موشک کاوشگر نشان می‌دهد، نام این میمون داخل کپسول "پیشگام" ذکر شده است.
موشک فضاپیما بدون سکوی پرتاب
حمید فاضلی، رئیس سازمان فضایی ایران، در نشست خبری ۱۱ بهمن گفته بود: «نام این میمون در آزمایشگاه و توسط تیم اجرایی آن "آفتاب" گذاشته شده است، اما از آنجایی که این موجود زنده برای نخستین بار توسط ایران به فضا پرتاب شده است نام آن را پیشگام نهاده‌ایم.»
رئیس پژوهشکده سامانه‌های فضانوردی ۱۵ بهمن به خبرگزاری مهر گفت: «پروژه کاوشگر پیشگام با ۱۰ میمون وارد فاز آزمایشی شد و با توجه به سازگاری میمون‌ها با اجرای پروژه، در روز پرتاب نیز ۳ میمون تا آخرین لحظات در قرنطینه بوده و مورد آزمایش قرار گرفتند و در نهایت یکی از میمون‌ها که شرایط بهتری داشت به فضا اعزام شد».
تصویرهای متفاوت تنها دلیل تردید در مورد دقت و درستی خبرهای مربوط به اعزام موجود زنده به فضا نبوده است. مطابق تصویرهایی که رسما منتشر شده، موشکی که کپسول حامل میمون را به فضا پرتاب کرده برخلاف معمول از سکوی مخصوص این کار شلیلک نشده است.
در چند تصویر که ظاهرا به لحظه پرتاب موشک مربوط است، "کاوشگر پیشگام" با استفاده از چهار طناب یا سیم بکسل در حالت عمودی قرار گرفته.
در فیلمی که ۱۲ بهمن در تلویزیون به نمایش گذاشته شده نیز فاصله‌ی جدا شدن موتور موشک از کپسول حامل میمون تا زمان آغاز فرود کپسول به زمین چند ثانیه بیشتر نیست که با معیارهای جهانی، "فضاپیمایی" محسوب نمی‌شود. مسئولان نیز این آزمایش را با قید احتیاط "زیرمداری" خوانده‌اند.
«میمون خال‌دار دو سال پیش مرد»
تاخیر در پرتاب موشک و اعلام خبرهای مربوط به آن نیز از دیگر علت‌هایی است که به افزایش تردیدها دامن می‌زند. پوشش خبری چنین برنامه‌هایی معمولا با اعلام قبلی و به طور زنده انجام می‌شود. به گفته‌ی رئیس سازمان فضایی، کاوشگر پیشگام قرار بود ۶ صبح دوشنبه پرتاب شود، اما این کار شش ساعت بعد انجام شد.
در تصویرهای منتشرشده میمونی که در محفظه‌ی فضایی قرار گرفته یک خال گوشتی بالای ابرو دارد و رنگ چهره و موهایش با میمونی که در نشست خبری حضور داشت متفاوت است.
سایت خبری بازتاب با کنار هم قرار دادن این دو تصویر و مشخص کردن اختلاف‌های ظاهری آنها، به طنز نوشته: «بی‌کلاس رفت، شیک و برنزه برگشت.»
جاناتان مک‌دال، کارشناس فضایی دانشگاه هاروارد، روز شنبه (۲ فوریه / ۱۴ بهمن) به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که میمون خال‌دار دو سال پیش در جریان پرتاب ناموفق یکی دیگر از موشک‌های ایران کشته شده است.
افشاگری انجمن حمایت از حیوانات
مازیار ناظمی، گزارشگر و مجری صدا و سیما، در یادداشتی که در مورد تردیدها در مورد میمون فضانورد مطرح شده، وعده داده که در نشست خبری روز دوشنبه، ۱۶ بهمن، هر دو میمون را به ببیندگان نشان خواهد داد.
وعده‌ی مجری تلویزیون در حالی مطرح می‌شود که مسئولان سازمان فضایی ایران می‌گویند، تصویر میمون خال‌دار مربوط به آزمایش دو سال پیش بوده است.
در چنین حالتی، با توجه به عدم انتشار خبر موفقیت‌آمیز بودن آزمایش موشکی سال ۸۹ اظهارات مک‌دال در مورد کشته شدن این میمون می‌تواند درست باشد.
اولین موجود زنده را ایالات متحده آمریکا فوریه سال ۱۹۴۷ به فضا فرستاد. این برنامه در دهه‌ی پنجاه قرن بیستم میلادی چند بار توسط روس‌ها و آمریکایی‌ها تکرار شده است.
جاوید آل‌داود، رئیس هیات مدیره انجمن حمایت از حیوانات، ۱۲ بهمن در نامه‌ای خطاب به رئیس سازمان فضایی ایران نوشت: «ارسال جانداران به فضا پدیده‌ای است که سالیان پیش ... انجام شده و نتیجه این تجربیات نیز موجود و در دسترس همگان قرار دارد و قطعا نیازی به تجربه مجدد آن با به خطر انداختن جان موجودی دیگر نیست.»
آل‌داود به اشاره به "ارسال ناموفق فضاپیماهای" ایرانی هشدار می‌دهد: «در صورتی که برای بار سوم نیز اصرار بر تکرار خطای گذشته را داشته باشید ... جزئیات تلاش‌های ناموفق قبلی آن مرکز را در اختیار افکار عمومی و رسانه‌ها قرار دهیم.»