از میان جشنواره‌های فیلم تا جشنواره‌ی فجر
۱۳۸۵ دی ۳, یکشنبه
فراوانی روبرو کرده است.
با این همه جشنواره‌ی فیلم فجر همچنان کانون و مرکز توجه علاقمندان سینماست و در ده روز برگزاری هزاران نفر را به صف کشیدن مقابل سینماها وامی‌دارد.
جشنواره‌ی فجر همچنین محلی برای معرفی و عرضه‌ی فیلمهای ایرانی به بازار جهان است. بخش جنبی «بازار فیلم و برنامه‌های تلویزیونی» این جشنواره که امسال دهمین سال فعالیت خود را آغاز می‌کند از بخشهای موفقی است که در رونق ارتباط سینمای ایران با بازار کشورهای دیگر نقشی مهم ایفا کرده است. سال گذشته در نهمین بازار فیلم ۷۵ نماینده از جشنواره‌های گوناگون بین‌المللی حضور یافتند و بیش از ۷۲ کمپانی از ۴۲ کشور غرفه داشتند.
از جشنواره‌هایی که در یکی دو ماه اخیر در ایران برگزار شد یکی جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم شهر بود که از شنبه ۲۵ آذر ماه به مدت چهار روز در سینما فلسطین ادامه داشت. در جشنواره‌ی فیلم شهر از رخشان بنی‌اعتماد و خسرو سینایی تقدیر شد. در بخش ویژه‌ی این جشنواره پنج فیلم درباره تهران و در بخش تقدیر، چهار فیلم بنی‌اعتماد به نمایش درآمد.
این جشنواره دومین سال فعالیت خود را پشت سرگذاشت. پیش از آن نیز جشنواره‌ی فیلم کوتاه تهران از سی‌ام آبان تا چهارم آذر ماه برگزار شده بود. از روز دوشنبه چهارم تا هشتم دیماه جشنواره‌ی دیگری با نام جشنواره‌ی زنان فیلمساز در خانه‌ی هنرمندان برگزار می‌شود. این جشنواره نیز امسال برای بار دوم از سوی اداره‌ی کل امور زنان شهرداری با همکاری شبکه پنج سیما و سازمان ملی جوانان برپا می‌شود.
در هفته‌های آینده تهران شاهد دو جشنواره‌ی موضوعی فیلم، به نام جشنواره‌ی پلیس و جشنواره‌ی بهزیستی خواهد بود. نخستین جشنواره فیلم بهزیستی از ۱۱ تا ۱۵ دیماه و دومین جشنواره فیلم پلیس از ۱۸ تا ۲۱ دیماه برگزار خواهد شد. در یکی از بخشهای جشنواره‌ی فیلم پلیس قرار است ۲۰۰ فیلم ۱۱۰ ثانیه‌ای با موضوع حقوق شهروندی به نمایش گذاشته شود.
در کنار جشنواره‌هایی که در ماه گذشته در تهران برگزار شد در شهرستانها نیز شاهد چنین رویدادهایی بوده‌ایم که جشنواره‌ی فیلم امام رضا یکی از آخرین آنهاست. این جشنواره روز دهم آذر ماه با حضور معاون سینمایی وزیر ارشاد و مشاور هنری رئیس جمهور در مشهد به کار خود پایان داد. همچنین هفتمين جشنواره منطقه‌اي فيلم كوتاه سينماي جوان از ۲۶ تا ۲۸ دیماه در اهواز برگزار خواهد شد.
این جشنواره‌ها و ده‌ها جشنواره ریز و درشتی که اغلب صفت بین‌المللی را یدک می‌کشند گرچه می‌توانند در جای خود از اهمیت زیاد برخوردار باشند، مقدمه‌ی برپایی بزرگترین رویداد سینمایی کشور، جشنواره‌ی فیلم فجر نیز هستند. روز چهارشنبه روابط عمومی بنیاد فارابی که جشنواره‌ی فجر را سازمان می‌دهد اعلام کرد که مجموعا ۹۰ فیلم سینمایی ایرانی به دفتر این جشنواره رسیده که هیات انتخاب ۲۰ یا ۲۵ فیلم از میان آنها برای شرکت در بخش مسابقه برمی‌گزیند. تعداد دیگری از این فیلمها نیز در بخش فیلم اول و بخش میهمان در جشنواره به نمایش درخواهند آمد.
همچنین تا پایان مهلت اعلام شده ۲۵۳ فیلم مستند و ۱۲۴ فیلم کوتاه به دفتر جشنواره رسیده است. هفته‌ی گذشته مدیر امور جشنواره‌های بنیاد سینمایی فارابی از شناسایی و بررسی اطلاعات اولیه حدود ۲ هزار فیلم خارجی برای حضور در بخش بین‌الملل بیست و پنجمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر خبر داد. تا کنون بیش از ۷۰۰ فیلم از ۷۶ کشور انتخاب اولیه شده‌اند و انتخاب نهایی تا بیستم دیماه ادامه خواهد داشت.
در کنار مشکلاتی که جشنواره‌ی فجر همواره با آن روبرو بوده، اخیرا سا‌حل‌نشینان عرب خلیج فارس نیز وارد رقابت با این جشنواره شده‌اند. برخی از ناظران جشنواره‌ی بین‌الملیی فیلم دبی را که امسال سومین دوره‌ی آن برگزار شد رقیبی برای جشنواره‌ی فجر می‌دانند. شیخ‌نشینهای ثروتمند امارات متحده‌ی عربی با صرف هزینه‌ی بسیار موفق شده‌اند در همین سه سال چهره‌های برجسته‌ی سینمای جهان را به این جشنواره بکشانند و برای آن شهرت و اعتباری روزافزون کسب کنند.
سومین فستیوال فیلم دبی روز دوشنبه ۲۷ آذر، با حضور ۱۱۵ فیلم از ۴۷ کشور به کار خود پایان داد. از فیلمهای شرکت‌کننده تنها ۳۰ فیلم که همه ساخت کشورهای عربی بودند در بخش مسابقه به رقابت پرداختند. در تازه‌ترین دور جشنواره فیلم دبی جعفر پناهی که آخرین ساخته‌اش «آفساید» در ایران اجازه‌ی نمایش نگرفت در میان داوران بود. در دبی همچنین الیور استون با فیلم جدیدش «مرکز تجارت جهانی» حضور داشت و جایزه‌ی یک عمر دستاورد هنری این جشنواره را از آن خود کرد.
جعفر پناهی روز سه شنبه پس از بازگشت از دبی در کنفرانس خبری روزنامه‌ی اعتماد ملی شرکت کرد و درباره‌ی جشنواره دبی با خبرنگاران سخن گفت. پناهی معتقد است به رغم اظهار نظر برخی از کارشناسان، لااقل در حال حاضر جشنواره‌های دبی و فجر رقابتی با هم ندارند.
به گفته‌ی او «جشنواره‌ی فجر تنها مختص به سینمای ایران است و جشنواره‌ی فیلم دبی به فیلمهای عربی اختصاص دارد و این دو با هم هیچ تلاقی ندارند.» به اعتقاد پناهی به رغم تبلیغاتی که می‌شود جشنواره‌ی فجر به دلیل محدودیتهای موجود در ایران امکان مطرح شدن به عنوان یک جشنواره‌ی بین‌المللی را ندارد. او همچنین می‌افزاید اگر جشنواره‌ی دبی بتواند خود را بین‌المللی کند می‌تواند با جشنواره‌هایی مانند «بوسان» که به گمان او به جشنواره‌ای موفق و معتبر بدل شده رقابت کند.
جشنواره‌ی فیلم فجر که سال گذشته به دلیل همزمانی با ایام سوگواری ماه محرم چند روزی زودتر کارش را آغاز کرد امسال مطابق معمول ۱۲ بهمن ماه گشایش می‌یابد و ۲۲ بهمن به کارش خاتمه می‌دهد.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران