اعضای اتحادیه عرب، بسی دور از موضعی مشترک

اتحادیه عرب در طول تاریخ ۶۴ ساله‌اش بارها ثابت کرده است که درست آن کاری را که به طور معمول بخاطر آن چنین اتحادیه‌های حکومتی‌ تاسیس می‌شوند، نمی‌تواند انجام دهد، یعنی در بیرون وحدت را به نمایش بگذارد و در درون مشکلات را حل کند. بیستمین کنفرانس اتحادیه عرب در روزهای شنبه و یکشنبه (۲۹ و ۳۰ مارس) در دمشق بار دیگر به جهان نشان داد که ۲۲ کشور عضو این اتحادیه با هم متحد نیستند و ناتوان‌اند از اینکه حتی تلاشی کنند تا راهی را برای حل برخی مشکل‌ها بیابند.

تنها سران دولت‌های نیمی از کشورهای عضو در کنفرانس حضور یافته بودند و باقی کشورها هیئت‌های نمایندگی رده پایین خود را فرستاده بودند، در صدر آنان عربستان سعودی بود و مصر و اردن. و لبنان هیچ نماینده‌ای به کنفرانس نفرستاده بود. دلیل آن را سیاست سوریه در لبنان ذکر کردند که آن را علت اصلی تداوم بحران سیاسی در لبنان می‌دانند.

میزبان سوری کنفرانس، رییس جمهور بشار اسد، این اتهام را رد کرد. اما گفته‌های او در رد اتهام چندان قانع کننده نبود. زیرا بدون حمایت گسترده سوریه و ایران از اپوزیسیون لبنان می‌‌توانست مدتها پیش رییس جمهوری جدید در این کشور انتخاب شده باشد و وضعیت این کشور دوباره تثبیت گردد. لبنان هنوز از آسیب‌های جنگ ماه ژوییه سال ۲۰۰۶ در رنج است. اگر چه اتحادیه عرب از نامزد انتخابات ریاست جمهوری‌ای پشتیبانی کرد که مدتهاست مورد پذیرش دولت و اپوزیسیون لبنان است، اما نتوانست راهی را برای حل بحران دولت و قانون اساسی لبنان نشان دهد.

همچنین نتوانستند در کنفرانس این اتهام را که سوریه کمابیش آشکارا از گروههای تروریستی در عراق حمایت می‌کند، رد کنند، و شرکت کنندگان در کنفرانس قادر نبودند موضعی واحد در مورد عراق اتخاذ نمایند که دست کم نشانگر سعی آنها باشد برای اینکه به این کشور کمک کنند تا از وضعیت اسفبار کنونی به درآید.

می‌ماند کشمکش میان اسراییل و فلسطینیان: در اینجا هم اتحادیه عرب تنها کاری که کرد این بود که یادآور شود که تا کنون دوبار به اسراییل پیشنهاد صلح داده است، به شرط اینکه این کشور نیروهای نظامی خود را از مناطق فلسطینی‌ای خارج کند که از سال ۱۹۶۷ تا کنون در اشغال هستند. عمرو موسی، دبیرکل اتحادیه عرب، گفت که اسراییل واکنشی به این پیشنهاد نشان نداده است. نشست اتحادیه عرب بار دیگر بر پیشنهاد خود به اسراییل تاکید کرد. اما ایده جدیدی عرضه نشد که چه می‌توان کرد و چه می‌کنند اگر تغییری در وضع کنونی بوجود نیاید.

ساده‌نگری است اگر بخواهیم خصومت‌های درونی در اتحادیه عرب را تنها تا حد دعوای میان کشورهای طرفدار غرب و امریکا از سویی و کشورهای منتقد به امریکا ازسوی دیگر تقلیل دهیم. مشکل‌های درون این اتحادیه برخاسته از خود منطقه هم هستند. نمونه روشن آن رابطه میان سوریه و لبنان است. اگرچه لبنان از اعضای مؤسس اتحادیه عرب بوده است، هنوز هم از سوی سوریه به رسمیت شناخته نمی‌شود. سوریه در طول تاریخ، لبنان را بخشی از قلمرو حکومت خود دانسته و برای همین این حق را برای خود قائل بوده است که به هر شکل می‌خواهد در امور داخلی لبنان دخالت کند.