افزايش فشار بين‌المللى بر رييس جمهور سوريه
۱۳۸۴ دی ۱۲, دوشنبه
نى به او به عنوان اميد كشورش مى‌نگريستند، افزايش يافته است.
محافل سياسى در دمشق، پايتخت سوريه، تا كنون با درنگ تن به همكارى با كميسيون تحقيق سازمان ملل متحد داده‌اند. اين كميسيون مأموريت دارد كه پرده از علل قتل نخست وزير اسبق لبنان رفيق حريرى بردارد. دولت سوريه همه اتهام‌هايى را كه از خارج كشور به آن زده مى‌شود رده كرده است، اتهام‌هايى را كه مى‌گويند اين دولت در قتل حريرى دست داشته است. اما گروه تحقيق سازمان ملل متحد درصدد است كه حتى از رييس جمهور سوريه بشار اسد بازجويى كند، چون به اسد اتهام‌هاى زيادى زده شده است.
اين اتهام‌ها را نه شخصى ناشناس بلكه معاون سابق رييس جمهور، عبدالحليم خدام، مطرح كرده است. عبدالحليم خدام، كه در پاريس در تبعيد به سر مى‌برد، معتقد است كه رد پاى قاتلان حريرى را بايست در مركز قدرت در سوريه جستجو كرد. خدام مى‌گويد كه رييس جمهور بشار اسد در تابستان سال ۲۰۰۴ تهديد كرده است كه هر كس را كه با اراده و تصميم او مخالفت كند، نابود خواهد كرد. اسد با رفيق حريرى ملاقاتى داشته تا مقاومت او را در هم بشكند و اميل لحود، رييس جمهور لبنان، كه طرفدار سوريه است، در مقام خود ابقا گردد. اما حريرى مخالف آن بود كه دوره رياست جمهورى اميل لحود در لبنان تمديد شود. براى همين حريرى از مقام خود كناره‌گيرى كرد و چند ماه پس از آن در بيروت قربانى سوء قصدى شد كه هنوز هم آمران و عاملان آن به طور كامل معلوم نيستند.
اتهام‌هايى كه عبدالحليم خدام زده است مى‌توانند تصويرى را كه تا كنون از رييس جمهور سوريه در افكار عمومى وجود داشته است، به طور كامل از بين ببرند. هنگامى كه بشار اسد در سال ۲۰۰۰ جانشين پدر درگذشته‌اش حافظ اسد شد، همه مى‌پنداشتند كه اصلاح‌طلبى جوان بر سر كار آمده كه تنها به خاطر فسيل‌ها و كله‌شق‌هاى رژيم سابق، مثل عبدالحليم خدام، نمى‌تواند اصلاحات مورد نظرش را پيش ببرد. اما همچنان كه زمان سپرى شد، آشكار گشت كه بشار اسد به هيچ وجه زير فشار نيست كه دست به كارى مى‌زند، بلكه اين تصميم‌هاى خود او هستند كه اجرا مى‌شوند. ميان بشار اسد و عبدالحليم خدام اصطكاك ايجاد شد، در پى آن خدام را از ميدان عمل دور كردند: در ميانه سال، در نشست حزب بعث اعلام شد كه خدام از مقام خود كناره گرفته است. تازه اين روزها خدام كناره‌گيرى خود را از حزب بعث در پاريس اعلام كرده است.
حزب بعث سوريه عبدالحليم خدام را در اين ميان بخاطر اتهام‌هايى كه به رييس جمهور سوريه اسد زده است، طرد كرده است و قرار است خدام را به اتهام خيانت به وطن محاكمه كنند. براى همين امكان آنكه خدام به سوريه بازگردد كم است: خدام به سرنوشت عموى اسد دچار خواهد شد كه سالهاست در پاريس در تبعيد به سر مى‌برد.
حتى اگر مسائل و انگيزه‌هاى شخصى عبدالحليم خدام در اينكه او به بشار اسد اتهام وارد كند، نقش بازى كرده باشند، باز اين مسائل و انگيزه‌ها نمى‌توانند تنها دليل باشند. براى نمونه گفته مى‌شود كه خدام مى‌خواسته جاى حافظ اسد را به عنوان رييس جمهور اشغال كند. اما خدام سنى‌مذهب است و امكان آن بسيار كم است كه بتواند جاى اسد را، كه از مومنان علوى است، بگيرد. اينكه خدام در تلاش كسب ثروت بوده يا فسادكارى كرده نيز نمى‌تواند دليلى قانع‌كننده براى كناره‌گيرى يا طرد وى از باصطلاح ”جمع شرافتمند“ رهبرى سوريه باشد.
در باره نقش رييس جمهور سوريه بايد بار ديگر فكر كرد. و اين در وضعيت موجود تنها مى‌تواند به اين معنا باشد كه فشار بين‌المللى بر بشار اسد افزايش بيابد.