اقتصاد روسیه در کام بحران مالی

تعطیل پیاپی دو بورس سهام مسکو اکنون دیگر به امری طبیعی تبدیل شده است. هدف، جلوگیری از سقوط بیشتر بورس‌ها تحت تاثیر عوامل بیرونی است. شاخص سهام آر تی اس (RTS) از ماه مه به این‌سو هفتاد درصد ارزش خود را از دست داده است. شرکت‌های خودروسازی از ساعات کار خود می‌کاهند، عرضه مواد خام کاهش می‌یابد و بخش خدمات که تاکنون شکوفا بود، اکنون همکاران خود را اخراج می‌کند.

"سرگئی گوریف"، مدیر مدرسه اقتصاد نوی مسکو در این مورد می‌گوید: « وضعیت واقعا جدی است. شرکت‌هایی هستند که پروژه‌های سرمایه‌گذاری خود را به عقب می‌اندازند و شرکت‌هایی هم هستند که مجبور شده‌اند همکاران خود را اخراج کنند. این‌ها بیشتر شرکت‌هایی هستند که به اعتبارات وابسته‌اند یا کالاهای سرمایه‌گذاری تولید می‌کنند. ضریب رشد‌ اقتصادی سال آینده را اصلا نمی‌توان پیش‌بینی کرد. پیش‌بینی‌ها هفته به هفته بدتر می‌‌شوند».

برنامه‌های نجات دولت

بحران بین‌المللی در روسیه برآیندی دوگانه دارد. از یک‌سو بهای نفت‌ در ماه‌های اخیر بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته و نرخ سایر مواد ‌خام نیز سقوط کرده است. در نتیجه ارز خارجی کمتری به اقتصاد روسیه سرازیر می‌شود. از سوی دیگر، سیستم بانکی ضعیف این کشور، از همه رشته‌های دیگر بیشتر آسیب دیده است. بانک‌های روسیه، در گذشته بیش از همه از خارج وام می‌گرفتند. اما این چشمه اکنون خشکیده است. به گزارش رسانه‌ها، این روند، بسیاری از بانک‌ها را با مشکل پرداخت روبرو کرده است.

دولت در ماه گذشته ۷۰ میلیارد دلار به پشتیبانی از بانک‌ها اختصاص داد. بانک تجارت خارجی نیز، ۵۰ میلیارد دلار دیگر دریافت کرد. این بانک وظیفه پشتیبانی از شرکت‌های روسی را در عرصه پرداخت به موقع بدهی‌های خارجی‌شان به عهده دارد. تابستان امسال، اقتصاد روسیه در مجموع ۵۰۰ میلیارد دلار بدهی خارجی داشت.

‌دولتی شدن بخش‌ خصوصی

اما به رغم اقدامات دولت، رئیس مدرسه اقتصاد نوی برلین نمی‌تواند پیش‌بینی کند که این اقدامات تا چه حد می‌تواند جلوی فروپاشی سیستم مالی روسیه را بگیرد. منتقدانی مثل "یولیا لاتینینا" برنامه‌ساز رادیو "اشوی مسکو" معتقدند که دولت با شرایط سختی که برای اعتبارات تعیین می‌کند، قصد گسترش نفوذ خود را بر بخش خصوصی دارد. این روزنامه‌نگار می‌گوید: « صنعت در حال دولتی شدن است. آنچه اکنون اتفاق می‌افتد به دولت امکان می‌دهد که شرکت‌های مختلف روسی را ارزان بخرد. وضعیت شرکت‌ها به گونه‌ای است که یا باید ورشکست شوند و یا از بانک تجارت خارجی وام بگیرند و در مقابل چیزی را به دولت بدهند».

براساس برآوردهای آژانس بلومبرگ، ثروتمندان بزرگ روسیه تا به حال به خاطر بحران بین‌المللی حدود ۲۳۰ میلیارد دلار از دست داده‌اند. به رغم همه این مشکلات، کرملین تبلیغ می‌کند که اقتصاد روسیه، با مشکل غیرقابل‌حلی روبرو نیست. دمیتری مدودیف رئیس‌جمهور روسیه اخیرا در پیامی گفت: « من به صراحت می‌گویم که روسیه به کام این چرخه ناخوشایند فرو نرفته و امکان مقابله با آن را دارد. بله، ما مسئولیت داریم که با بحران برخورد کنیم».