اكساوير نايدو، ستاره‌اى كه كلام آلمانى را با موسيقى پاپ و Soul آشتى داد

البته اين مسئله آنقدرها هم تعجب آور نيست، چرا كه تا به حال كمتر هنرمندى توانسته است به اين جذابيت و مهارت موسيقى پاپ و مخصوصا موسيقى Soul را با كلام آلمانى تركيب كند. شكى نيست كه اين موفيقيت تا اندازه اى از اين سرچمشه ميگيرد كه كلام و آهنگ خيلى از ترانه هاى اكساوير نايدو از خود اوست.

اولين آلبوم اكساوير نايدو به نام «نه از اين دنيا» كه در سال ۱۹۹۸ منتشر شد و در زير بيشتر به آن خواهيم پرداخت، تا به حال بيش از يك ميليون بار به فروش رفته و از جمله جايزه موسيقى Echo براى بهترين هنرمند سال و همچنين جايزه MTV را براى او به ارمغان آورد.

اكساوير نايدو در روز دوم ماه اكتبر سال ۱۹۷۱ در شهر مانهايم، يكى از شهرهاى صنعتى آلمان، به دنيا آمد. پدر و مادرش متولد آفريقاى جنوبى هستند كه سالها پيش به آلمان مهاجرت كرده‌اند، جالب توجه اينكه تبار مادرش ايرلندى است و تبار پدرش هندى. نايدو در همان دوران بچگى و نوجوانى در گروه كر مدرسه و كليسا می‌خواند و پس از پايان تحصيلات متوسطه قصد داشت كه آشپز حرفه‌اى شود و يك دوره كارآموزى هم آغاز كرد، اما بعد از مدتى اين كار را كنار گذاشت.

در سال ۱۹۹۲، يعنى در سن ۲۱ سالگى فرصتى براى او پيش آمد كه براى ضبط آهنگ و كسب تجربه بيشتر و همكارى در يك پروژه موسيقى راهى آمريكا شود، اما مشاهدات و تجربياتى كه اكساوير نايدو در بازار موسيقى آمريكا كسب كرد، چندان مثبت نبود. نايدو كه هربرت گرونه‌ماير، يكى از چهره‌هاى پرسابقه و موفق موسيقى پاپ آلمان را سرمشق خود می‌داند، بعد از برگشتن از آمريكا مشغول كارهاى متفرقه و مختلفى شد، از جمله خوانندگى در يك قطعه تئاتر موزيكال به اسم «انسان صلحدوست».

در اواسط دهه نود ميلادى ورق برگشت و گردانندگان پروژه‌اى به اسم Rödelheimer Hartreim Project 3p از آن دعوت كردند كه به عنوان خواننده بك وكال با اين پروژه همكارى كند. 3p مخفف شركت توليد و پخش موسيقى Pelham Power Productions است كه به Moses Pelham و Thomas Hoffmann تعلق دارد. اين دو نفر كه اكساوير نايدو بعدها با آنها بر سر كسب استقلال هنرى درگيريها و مشاجرات شديدى داشت و كارشان هم به دادگاه كشيده شد، خيلى زود به استعداد درخور توجه و قابليت‌هاى جذاب اين خواننده جوان پى می‌برند و تصميم می‌گيرند كه از او ستاره‌اى جديد بسازند.

در ماه ژوئيه سال ۱۹۹۸، اولين آلبوم سولوى اكساوير نايدو روانه بازار می‌شود: آلبوم «نه از اين دنيا» كه يك سال تمام جزو بيست آلبوم پرفروش روز بود و سى دى‌هاى تك آهنگى هم كه از ترانه‌هاى اين آلبوم انتشار يافتند، با استقبال غيرمنتظره‌اى روبرو شدند.

با توجه به موفقيت دور از انتظار آلبوم «نه از اين دنيا»، در سال ۱۹۹۹ هم آلبومى تحت عنوان Live منتشر شد كه دربرگيرنده بهترين اجراهاى ترانه‌هاى اولين آلبوم در كنسرتهاى اكساوير نايدو بود. انتشار آلبوم «نه از اين دنيا» تاثيرى تعيين كننده بر صحنه موسيقى آلمان گذاشت، چون نشان داد كه كلام آلمانى بر بستر موسيقى Soul و يا هيپ هاپ تا چه اندازه برد دارد و می‌تواند موفق باشد.

اكساوير نايدو در سال ۲۰۰۰ ميلادى به عنوان هنرمند سال انتخاب شد و جايزه موسيقى Echo را دريافت كرد. در اواسط همان سال بود كه نايدو تصميم گرفت كه بطور مستقل به فعاليت‌هاش ادامه دهد و شركت توليد و پخش موسيقى Söhne Mannheims را تاسيس كرد. البته Söhne Mannheims اسم گروهی‌ست كه از سال ۱۹۹۵ در زادگاه اكساوير نايدو، يعنى شهر مانهايم فعاليت دارد و با ابتكار خود نايدو به راه افتاده و چندين آلبوم موفق هم منتشر كرده است.

آغاز اين فعاليت‌هاى مستقل سبب شد كه شركت توليد و پخش موسيقى 3p و صاحبش Moses Pelham از اكساوير نايدو به دادگاه شكايت ببرد و بر وجود قراردادى بين اين هنرمند جوان و شركت 3p تاكيد كند. از آن طرف خود اكساوير نايدو هم متقابلا از اين شركت شكايت كرد و مدعى شد كه شركت 3p او را استثمار می‌كند و تنها ۵ درصد از درآمد حاصل شده از فروش سى دى‌هايش را به او می‌دهد. در نهايت دادگاه شكايت نايدو را پذيرفت.

اگرچه كشمكش‌هاى حقوقى بين طرفين مدتها طول كشيد، اما اكساوير نايدو دست روی دست نگذاشت و بطور مرتب مشغول انجام پروژه‌هاى مختلف بود، از جمله با همكارى هنرمندان ديگر براى اعتراض به قدرتگيرى و اعمال خشونت آميز گروه‌هاى راست افراطى و نئونازی‌ها در آلمان عليه خارجيان. ناگفته نماند كه در همين چارچوب كنسرتى هم تحت عنوان «راك عليه راستگرايى افراطى» برگزار شد.

كساوير نايدو درباره لزوم برگزارى چنين برنامه‌هايى معتقد است: «من فكر نمی‌كنم كه ما با چنين گام‌هايى بتوانيم كسانى را كه هوادار گروه‌هاى راست افراطى هستند و دست به اعمال خشنونت آميز می‌زنند، سر عقل بياوريم، اما دست كم می‌توانيم حمايت‌مان را از قشر ضعيف و مظلوم نشان دهيم.»

اكساوير نايدو كه آدمى بسيار مذهبى است، بعد از انتشار آلبوم اولش در سال ۱۹۹۸ آنچنان در عرصه ترانه سرايى و آهنگسازى فعال بود و با هنرمندان مختلف همكارى داشت كه در طى چند سال تعداد زيادى ترانه ساخت، بطوريكه همه ترانه‌ها در قالب يك سى دى نمی‌گنجيد و بالاخره در آلبومى متشكل از دو سى دى و دربرگيرنده مجموعا ۳۰ ترانه روانه بازار شد كه البته هر يك از سى دى‌ها، از لحاظ سبك و موضوع با هم متفاوتند و می‌توان آنها را درواقع آلبوم‌هايى مجزا دانست.

سى دى اول اين آلبوم «همه چيز براى خدا» نام دارد كه اكساوير نايدو در ترانه‌هاى آن بيش از همه به رابطه‌اش با خدا و دين و موضوعات كم و بيش عرفانى و مذهبى می‌پردازد. عنوان سى دى دوم اين آلبوم «بازى بينابين» است كه ترانه‌هاى آن بيش از همه رنگ و بويى سياسى اجتماعى دارند و روابط بين انسانها، تم محورى آنهاست

همانطور كه در پيش اشاره كرديم، اكساوير نايدو هميشه توجه خاصى به اوضاع اجتماعى و سياسى آلمان داشته و كوشيده كه مسايل روز را در ترانه‌هايش بازتاب دهد. در كنسرت‌هاى Live8 سال ۲۰۰۵ كه به همت باب گلدورف، براى مبارزه با فقر جهانى در شهرهاى مختلف جهان از جمله برلين برگزار شد، اكساوير نايدو يكى از چهره‌هاى فعال بود.

اين خواننده محبوب آلمانى، اگرچه به سبك Soul وفادار مانده، همواره سعى كرده كه راههاى جديدى را آزمايش كند و به ويژه در اين سال‌هاى اخير در عرصه موسيقى هيپ هاپ و رپ هم كارهاى موفقى داشته است.

اكساوير نايدو در اواخر سال ۲۰۰۵، آلبومى جديد منتشر كرد تحت عنوان «تلگرام براى ايكس» كه اينبار هم رنگ و بويى سياسى اجتماعى و طبيعتا مذهبى درترانه‌هاى آن به خوبى محسوس است. البته اين كار تازه در قالب آلبومى صوتى و تصويرى انتشار يافت كه علاوه بر سى دى معمول حاوى ترانه‌ها، يك دى وى دى را هم دربرمی‌گيرد كه در آن در كنار كليپ‌هاى ويدئويى، اطلاعاتى جالب درباره شكل‌گيرى اين آلبوم، نظرات اكساوير نايدو درباره موسيقى، اوضاع اجتماعى، تحولات سياسى و مسايل مذهبى گنجانده شده است.

اين خواننده ۳۵ ساله آلمانى هميشه در تلاش بوده كه يك قدم به جلو بردارد و از پيمودن راههايى تازه و ناآشنا واهمه نداشته باشد و شكى نيست كه موفقيت اين خواننده محبوب هم از همين خلاقيت و شهامت سرچشمه می‌گيرد.

شهرام احدى