اميد به صلح در سودان

در اين رابطه در نايروبى، پايتخت كنيا، سندى به امضاى نماينده دولت سودان و نماينده جنبش آزادى خلق سودان رسيد. از سوي ديگر بحران دارفور در غرب سودان موجب نگرانيهاى جديد است. در اين ميان به ويژه مردم غيرنظامى هستند كه آسيب مى‌بينند. دولت سودان براى دريافت كمك توسعه عمرانى از غرب احتمالا مجبور به بازانديشى مسئله دارفور خواهد شد.

۴۰ سال است كه جنگ ميان شورشيان در جنوب و دولت مركزى در شمال سودان در جريان است. دو ميليون انسان در آن ميان جان خود را از دست داده‌اند و حدود چهار ميليون نفر از سرزمين خود آواره يا بيرون رانده شده‌اند. تا كنون چندين بار درگيران در اين كشمكش پيمان‌نامه‌هايى را امضا كرده‌اند و به هم قولهايى داده‌اند تا بلكه بتوان به آرامش و صلح رسيد. اما بارها به وعده‌هاى داده شده عمل نشده است و پيمان‌نامه‌ها همچون كاغذى بى‌ارزش بوده‌اند.

چه چيزى ممكن است ما را اميدوار كند كه اين بار وضع به گونه‌اى ديگر است؟ دو دليل براى اميدوارى وجود دارد: نخست اينكه زير فشار شديد به ويژه امريكا شورشيان و دولت سودان شش پروتكل راهبر را امضا كرده‌اند كه در آنها تقسيم قدرت و رفاه، استقرار نيروهاى نظامى، تعلق سياسى مناطق و خودمختارى جنوب با انجام رفراندوم براي استقلالى احتمالى پيش بينى شده‌اند.

دوم اينكه جامعه بين‌الملل از طريق شوراى امنيت سازمان ملل متحد در اين ميان دخيل است و تاثيرگذار. در حاليكه دولت بيل كلينتون، رييس جمهور پيشين امريكا، تقريبا تنها از شورشيان حمايت مى‌كرد و به دولت سودان فشار مياورد، دولت بوش رييس جمهور كنونى امريكا با هر دو گاه به سختى و گاه به نرمش رفتار مى‌كند.

اگر قرارداد صلح ميان شمال و جنوب آنگونه كه اعلام شده واقعا در سال جارى ميلادى امضا شود، غرب سودان نيز نتايج آن را حس خواهد كرد. شورش در منطقه دارفور در آغاز سال جارى ميلادى شروع شد، آن هنگام كه مذاكرات ميان شمال و جنوب در حال انجام بود و غرب سودان به اين نتيجه رسيده بود كه دست خالى مانده است. و واقعا هم غرب دست خالى خواهد ماند.

درآمد نفت ميان شمال و جنوب تقسيم خواهد شد. جنوب در قدرت مركزى سهيم خواهد گشت، نيروى نظامى خود را خواهد داشت و حتى تا ده هزار سرباز هم در شمال مستقر خواهد كرد، در حاليكه شمال بايد نيروهاى خود را از جنوب خارج سازد. براى منطقه فقير و توسعه نيافته غرب چيزى نمى‌ماند. براى مناطق توسعه نيافته شرق و شمال دور هم به همين ترتيب.

براى همين امضاى قرارداد صلح زير فشار بين‌المللى تازه آغاز راه است. دولت مركزى سودان در برابر جنوب بسيار كوتاه آمده است. بايد آن را وادار كرد تا در برابر غرب كشور نيز سخت نگيرد، به خلع سلاح شبه نظاميان جانجاويد بپردازد و بگذارد تا كمكهاى لازم به آوارگان دارفور برسد.

با قرارداد صلح ميان شورشيان و دولت در سودان هنوز صلح برقرار نخواهد شد، اما راهى كه آغاز شده راست است. و اين از وظايف جامعه بين‌الملل است كه از روند صلح در سودان با كمك مالى و طرحهاى توسعه خود پشتيبانى كند.

راينهارد باوم‌گارتن Reinhard Baumgarten