انتخابات ايران و نوسانات نرخ نفت خام

برخى از كارشناسان افزايش شديد بهاى نفت خام در روز دوشنبه را ناشى از گزينش يك رئيس جمهور بنيادگرا در ايران و نگرانى از گسترش تنش ميان ايران و آمريكا دانستند، اما برخى ديگر از آن ها اعلام كردند كه عامل تعيين كننده در اين امر افزايش روزافزون تقاضاى بازار به ويژه در ايالات متحده آمريكا و چين است.

نوسانات شديد بهاى نفت، در ميان مصرف كنندگان مواد سوختى جهان غرب، به اين نگرانى دامن زده است كه ممكن است نرخ نفت خام تا پائيز امسال بازهم به ميزانى چشمگير افزايش يابد و رشد اقتصاد جهان را به شدت كند سازد. حتى بسيارى از كارشناسان پيش بينى مى كنند كه بعيد نيست در آينده نزديك اتومبيل در كشورهاى غربى به وسيله اى لوكس تبديل شود و بسيارى از شهروندان ديگر توانائى استفاده مداوم از آن را نداشته باشند.

اين نگرانى ها، سبب شد كه شبكه تلويزيونى غرب آلمان با ”هوبرتوس بارت” كارشناس موسسه تحقيقات اقتصادى آلمان در كلن به گفت و گو بنشيند. در اين گفت و گو از آقاى بارت پرسيده شد: ”با توجه به اين كه بهاى نفت خام اكنون از مرز بشكه اى ۶۰ دلار فراتر رفته است، آيا مى توان پيش بينى كرد كه اين نرخ باز هم بالاتر برود؟” كارشناس آلمانى در پاسخ گفت: ”در كوتاه مدت بله. نرخ نفت خام هنوز به نقطه اوج خود نرسيده است. من اخيرا اين نظر را شنيدم كه قيمت نفت خام در آينده به بشكه اى ۱۰۰ دلار هم خواهد رسيد. اما اين امر را غيرممكن مى دانم. به نظر من، نرخ نفت خام در درازمدت نه به صورتى چشمگير بالا خواهد رفت و نه كاهش زيادى خواهد يافت. اما پيش بينى يك نرخ معين آسان نيست”.

از ديد اين كارشناس، برخلاف پيش بينى هاى برخى از همكاران وى، افزايش بهاى نفت سبب نخواهد شد كه شهروندان كشورهاى غربى از اتومبيل چشم بپوشند، بلكه آن ها در انتخاب نوع اتومبيل دقت بيشترى نشان خواهند داد و به اتومبيل هاى كم مصرف تر روى خواهند آورد”.

جست و جوى منابع تازه

افزايش بهاى نفت در دو سال اخير سبب شده است كه در سراسر جهان براى كشف منابع تازه تلاش شود. حتى حفارى در عمق ۲۰۰۰ مترى سطح دريا ديگر تابو نيست. در گذشته، به دليل بالا بودن هزينه، از چنين حفارى هائى خوددارى مى شد، اما اكنون با رسيدن بهاى نفت خام به بشكه اى ۶۰ دلار، حتى اين كار نيز مقرون به صرفه است.

علاوه بر جست و جوى منابع تازه، تلاش براى استفاده از سوخت هاى آلترناتيو نيز، در سراسر جهان گسترش مى يابد. به عنوان نمونه، سال گذشته برزيل موفق به توليد ۱۵ ميليارد ليتر اتانول از نيشكر شد كه براى سوخت اتومبيل هاى الكلى به كار مى رود. برزيلى ها، نه تنها توانستند از اين طريق بخش قابل توجهى از سوخت اتومبيل هاى خود را تامين كنند، بلكه ۳ ميليارد ليتر اتانول هم صادر كردند.

بى ثباتى بهاى نفت، از جمله سبب تحرك تازه اى در بهره بردارى از منابع نفت داخلى محدود آلمان شده است. كنسرسيوم ”ميتل پلاته” هفته گذشته پانزدهمين ميليون تن نفت را از ميدان نفتى ميتل پلاته در آب هاى شمال آلمان استخراج كرد. ميتل پلاته بزرگترين منبع نفتى آلمان است كه در حال حاضر با سالانه ۲ ميليون تن نفت خام ۵۷ درصد توليد داخلى نفت آلمان را در بر مى گيرد. در اين منطقه ۴۴ عمليات حفارى براى استخرج نفت پيش بينى شده كه ۱۸ مورد آن تاكنون با موفقيت انجام شده است. به زودى با پايان يافتن عمليات احداث يك خط لوله، كار انتقال نفت ميتل پلاته تسهيل خواهد شد.

ميدان نفتى شمال آلمان، براى نخستين بار، در سال ۱۹۸۷ مورد بهره بردارى قرار گرفت. در آغاز، سالانه تنها ۲۰۰ هزار تن نفت خام از اين منابع استخراج مى شد، اما با گسترش خدمات حفارى و حمل و نقل، ميزان بهره بردارى به تدريج افزايش يافت. كارشناسان ذخائر نفتى اين حوزه را ۳۵ ميليون تن پيش بينى كرده اند، اما معتقدند كه امكان افزايش بالقوه اين ذخائر تا ۵ يا ۸ ميليون تن ديگر نيز وجود دارد.

جواد طالعى