انتقاد از خلاف شرع خواندن پخش "ربنای شجریان"
۱۳۹۶ خرداد ۷, یکشنبه
از سال ۵۸ و طی سه دهه دعای ربنا با صدای محمدرضا شجریان در ماه رمضان و پیش از اذان مغرب از تمام شبکه‌های رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی پخش می‌شد.
از سال ۸۹ و در پی حمایت شجریان از جنبش اعتراضی به نتایج اعلام شده انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸، پخش این دعا از شبکه‌های صدا و سیما ممنوع شد.
چند روز پیش از آغاز ماه رمضان، خبرگزاری دولتی ایرنا از ارسال نامه‌ای توسط رضا صالحی امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به رئیس سازمان صداوسیما خبر داد که در آن خواستار پخش ربنای شجریان در ماه رمضان امسال شده است.
بیشتر بخوانید: ماه رمضان و حکایت دنباله‌دار «ربنا»ی شجریان
تاکنون درباره پاسخ احتمالی عبدالعلی علی عسکری به نامه‌ی وزیر ارشاد گزارشی منتشر نشده اما محمد جواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه به عنوان عضو شورای نظارت صداوسیما در نامه‌ی سرگشاده‌ای به صالحی امیری پاسخ داد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ستاد حقوق بشر قوه قضائیه، لاریجانی هفتم خرداد در نامه‌ای خطاب به وزیر ارشاد، به جای رئیس سازمان صداوسیما به درخواست او پاسخ منفی داد و پخش ربنا با صدای شجریان را دارای اشکال شرعی عنوان کرد.
مشکل سیاسی، ایراد شرعی
ربنای شجریان شامل چهار دعا از آیه‌های قرآن است که همه با واژه‌ی ربنا آغاز می‌شوند. این دعا در دستگاه سه‌گانه خوانده شده و استاد آواز ایران در آن با مرکب‌خوانی سری به دستگاه‌های دیگر ردیف موسیقی سنتی نیز زده است.
محمد جواد لاریجانی ظاهرا با اشاره به جانبداری شجریان از معترضان سال ۸۸ و حمایت او از حسن روحانی که با حمله‌های تند اصول‌گرایان روبرو شده به وزیر ارشاد نوشته است: «از آنجا که موضوع دفاع از ایشان یک مناقشه سیاسی شده است، لذا در تلاوت مذکور توجه به آیت تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد و این امر خلاف موازین شرعی تلاوت است.»
بیشتر بخوانید: وزارت ارشاد: نمی‌توانیم ممنوعیت فعالیت شجریان را رفع کنیم
حمیدرضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی در واکنش به نامه‌ی لاریجانی صلاحیت او را در این حوزه زیر سوال می‌برد و می‌گوید این ایرادها به ظاهر بیشتر از زاویه علم قرائت بوده و "البته مشخص نیست ایشان اساسا چقدر با مسئله قرائت آشنایی دارند".
نوربخش به خبرگزاری ایلنا گفت: «آقای دکتر محمدجواد لاریجانی ظاهرا مثل دیگر مواردی که از ایشان سراغ داشته‌ایم و تمایل‌شان برای پاسخگویی به مسایل مختلف، در این مورد هم ظاهرا جسارت‌شان از بقیه بیشتر بوده که پاسخ به این مسئله را شخصا برعهده گرفته‌اند.»
مدیرعامل خانه موسیقی با بیان این که خودش خواننده و قاری قرآن است می‌گوید سئوال این است که لاریجانی از کدام جایگاه کارشناسی درباره ربنای استاد شجریان صحبت می‌کند و آیا او استاد قرائت است یا کارشناس و مفسر قرآن؟
نوربخش افزود: «یکی از بهترین قرائت‌ها و اجراها در زمینه مناجات‌خوانی همین اجرای ربنای استاد شجریان است. مناجات‌خوانی با تلاوت قرآن تفاوت دارد. استاد شجریان نوارهایی در زمینه قرائت قرآن دارد که آقای دکتر لاریجانی می‌توانند به این نوارها مراجعه کنند.»
شجریان پس از انتخابات مناقشه‌برانگیز سال ۸۸ در نامه‌ای به رئیس وقت سازمان صداوسیما، عزت‌الله ضرغامی خواستار توقف پخش آثارش از تمام واحدهای رادیو تلویزیون شده بود.
صدای خس و خاشاک
استاد نامدار و محبوب آواز ایران زمانی با کنایه به محمود احمدی‌نژاد که معترضان را خس و خاشاک خوانده بود گفته بود صدای او صدای خس و خاشاک است و همیشه برای آنها خواهد ماند.
او در عین حال پخش ربنا و دیگر دعاهایی که خوانده را بلامانع عنوان کرده بود. با این همه صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش این آثار را نیز ممنوع اعلام کرد.
بیشتر بخوانید: درخواست نماینده مجلس و خانه موسیقی برای پخش ربنای شجریان
مدیرعامل خانه موسیقی ایرادهای لاریجانی به نحوه قرائت ربنا را ناموجه می‌داند و به خبرگزاری ایلنا می‌گوید: «دوستان بهتر است دنبال دلیل دیگری برای پخش نکردن ربنا باشند.»
در حالی که صداوسیما که رئیس آن منصوب رهبر جمهوری اسلامی علی خامنه‌ای است همچنان از پخش ربنای شجریان امتناع می‌کند، این کار ۱۹ اردیبهشت امسال به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسید.
زهرا احمدی‌پور، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، طی مراسمی لوح ثبت ملی ربنا را به همایون شجریان فرزند استاد آواز ایران که مدتی است به سرطان مبتلا شده اهدا کرد.