انتقاد از دوگانگی در سیاست خارجی منطقه‌ای ایران
۱۳۹۶ شهریور ۲۳, پنجشنبه
عبدالله ناصری، عضو شورای عالی مشورتی اصلاح‌طلبان و فعال سیاسی ایران در مصاحبه مفصل با خبرگزاری مهر (۲۳ شهریور/۱۳ اوت) در انتقاد از سیاست خارجه ایران میگوید: «ما تعارف نداریم در دولت روحانی بدترین سطح روابط را با کشورهای منطقه و همسایه داشتیم که در دولت احمدی‌نژاد نداشتیم. این یک واقعیت است.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
ناصری در ادامه درباره روابط ایران و عربستان سعودی هم توضیح می‌دهد که مسئله ایران و عربستان و بسیاری از کشورهای منطقه، وابسته به این است که سیاست خارجی ایران "منسجم" نیست.
ناصری همچنین انتقاد می‌کند که دستگاه دیپلماسی ایران نه صرفا وزارت خارجه بلکه نهادهایی که در تصمیم‌گیری در این خصوص تاثیرگذارند، در یک دو گانگی قرار دارند که باید این موضوع حل شود.
بیشتر بخوایند: ظریف: گفتمان همسایگی یکی از "ابر اولویت"های ماست
ناصری که قبلا به عنوان مدیر عامل خبرگزاری ایرنا و دیگر پست‌های مهم خدمت کرده است به عنوان یکی از نزدیکان محمد خاتمی، رئیس جمهوری سابق ایران شناخته میشود.
او درباره ماهیت "نهادهای تصم گیرنده" توضیحی نمی‌دهد ولی انتقاد او بیشتر متوجه سیاست ایران در قبال کشورهای همسایه و منطقه است. در این رابطه او از برقراری رابطه با عربستان استقبال می‌کند.
اما انتقاد از دوگانگی در سیاست خارجی ایران از طرف دیپلمات‌های سابق وزارت خارجه و برخی نمایندگان عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم ادامه داشته است.
سید حسین نقوی حسینی اخیرا در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت، در خصوص لزوم تدوین "دکترین منطقه‌ای" سیاست خارجی ایران تاکید کرد که "بهترین مراودات را باید با ۱۵ کشور همسایه داشت. نماینده ورامین در مجلس میگوید که در حال حاضر شرایط مناسبی نداریم و تنش بین ایران و همسایگان غیرقابل قبول است.
پیش از تشدید بحران یمن و پیشروی حوثی‌ها به جنوب یمن برخی دیپلمات‌های ایرانی با انتقاد اقدام حوثی‌ها از دور زدن وزارت امور خارجه ایران در ارتباط با یمن سخن گفتند.
سپاه قدس و وزارت خاررجه
درباره دوگانگی سیاست خارجه ایران نظر مصطفی ملکان، روزنامه‌نگاررا پرسیدیم. به نظر او سیاست خارجی ایران در خاورمیانه و کشورهای همسایه زیر نظر هسته اصلی قدرت به رهبری آیت‌الله خامنه‌ای است که از طریق سپاه قدس و قاسم سلیمانی پیش برده میشود. این بخش از سیاست خارجی ایران بیشتر تحت تاثیر ایدئولوژی نظام قرار دارد.
این کارشناس در ادامه میگوید، اما سیاست‌های مربوط به اروپا، آمریکا و شرق دورعملا بیشتر زیر نظر بخش رسمی دیپلماسی ایران یعنی وزارت امور خارجه قرار دارد.
به نظر ملکان این دوگانگی در سیاست خارجی ایران تا زمانی که دو گانگی در ساخت سیاسی ایران و نهادهای انتخابی و انتصابی وجود دارند، ادامه خواهد داشت.
"سیاست خارجه یگانه است"
افشار سلیمانی، سفیر سابق ایران در باکو و کیف که درباره‌ی مسائل منطقه تحقیق می‌کند نظر دیگری را مطرح می‌کند. او به دویچه وله میگوید، سیاست خارجی ایران را باید در "قالب حکومت ایران" تحلیل کرد و نه در قالب دولت ایران.
این کارشناس اضافه می‌کند سیاست‌های کلان و بویژه سیاست خارجی را رهبری نظام تعیین می‌کند.
بیشتر بخوانید: «بازگشت ایران به منطقه تنها چاره درد و بحران است»
سلیمانی نتیجه می‌گیرد که بکارگیری اصطلاح "دوگانگی درسایت خارجی ایران" اشتباه است و بین دولت و حکومت نمی‌توان تفکیک قائل شد. به باور سلیمانی دولت زیر نظر حکومت قرار دارد و در این خصوص یگانگی حاکم است و حتی اگر دیدگاه‌های متفاوتی هم در سیاست خارجه ایران باشد، تصمیم گیری‌های نهایی بازهم با رهبری نظام است.