انفجار جمعیت جهان و بحث تغذیه

جهان در زمان پیامبری عیسی مسیح، تنها ۳۰۰ میلیون نفر جمیعت داشته و این رقم تا صدها سال بعد تغییر چندانی نکرده بود. این آمار اینک به ۷ میلیارد نفر رسیده و بحثی را در میان کارشناسان کشاورزی و تغذیه پیرامون توان محدود زمین برای سیر کردن شکم این تعداد جمعیت دامن زده است.

۲۵۰ سال پیش، محققی پروسی به نام یوهان پتر زوسمیلش گفته بود که  کره زمین گنجایش حداکثر ۷  میلیارد نفر را خواهد داشت. این سخن که در زمان خود مورد تمسخر قرار گرفت، اینک به واقعیت پیوسته است. با ثبت تولد اولین نوزاد در ۳۱ اکتبر، جمعیت جهان به طور رسمی مرز ۷ میلیارد را پشت سر خواهد گذارد. صاحبنظران می‌گویند که افزایش جمعیت جهان به معنای بیشتر شدن مشکلات آن است.

فرضیه زوسمیلش در سال ۱۷۴۱ در زمانی منتشر شد که جمعیت دنیا ۷۰۰ میلیون نفر بود. تنها ۶۳ سال بعد یعنی در سال ۱۸۰۴ میلادی بود که جمعیت جهان به یک میلیارد نفر رسید. ۱۲۳ سال دیگر طول کشید تا جمعیت جهان دو برابر شود. در سال ۱۹۶۰ میلادی یعنی تنها ۳۳ سال پس از رسیدن جمعیت به مرز دو میلیارد نفر، تعداد ساکنان کره زمین به سه میلیارد نفر افزایش یافت و تنها ۱۴ سال بعد، از ۴ میلیارد نفر نیز گذشت.

جمعیت جهان در سال ۱۹۸۷ به پنج میلیارد نفر و در سال ۱۹۹۹ به شش میلیارد نفر رسید. بر اساس داده‌های موجود، اینک ۱۵۰ نفر در هر دقیقه به جمعیت جهان افزوده می‌شوند. این یعنی اضافه شدن سالیانه ۸۰ میلیون نفر، چیزی مشابه جمعیت کل آلمان به ساکنان کره خاکی.

کارشناسان تغذیه نگران سیر کردن شکم این تعداد افراد هستند اما دوستداران طبیعت و محیط زیست می‌گویند که بیشتر شدن جمعیت، به معنای مصرف و آلودگی هر چه بیشترمحیط نیز هست و این یعنی مرگ تدریجی زمین.

آنچه موجب بیم بسیاری دیگر از ناظران می‌شود، توزیع نامتوازن این جمعیت رو به انفجار در جغرافیای جهانی است. به همان نسبت که نرخ رشد جمعیت در کشورهای صنعتی هم‌چون آلمان منفی می‌شود، نرخ زاد و ولد در کشورهای جهان سوم و رو به توسعه بالاتر می‌رود.

زنان در کشورهای فقیر گاه تا ده بار بچه‌دار می‌شوند. به‌طور نمونه در سومالی، هر زن در طول عمر خود به طور متوسط شش نوزاد به دنیا می‌آورد. کارشناسان تغذیه می‌گویند اگر این روند اصلاح نشود، فاجعه قحطی و گرسنگی در بخش‌هایی از جهان اجتناب ناپذیر خواهد بود.

«پدیده گرسنگی سیاسی است»

تقریبا همه متخصصان تغذیه و جمعیت بر این نظرند که موضوع گرسنگی، بحثی سیاسی است و ارتباطی با مشکلات کشاورزی و طبیعی ندارد. پاره‌ای کارشناسان نیز به اسراف آگاهانه مواد خوراکی در کشورهای غربی اشاره می‌کنند.

جوئل کوهن، استاد دانشگاه راکفلر نیویورک می‌گوید که زمین به اندازه کافی غله و گندم برای سیر کردن نه، ده یا حتی یازده میلیارد نفر جمعیت را دارد، اما در بخش‌هایی از جهان، نیمی از مواد خوراکی، به مصرف حیوانات یا تهیه کود و زباله‌های ارگانیک می‌رسند.

این ناظران از این نکته انتقاد می‌کنند که کشورهای غنی، کمک چندانی به کشورهای جهان سوم برای کنترل جمعیت و تنظیم خانواده نمی‌کنند. جوئل کوهن می‌گوید: «ما آماری از ۲۱۵ میلیون زن جوان در کشورهای رو به توسعه داریم که مایل به جلوگیری از حاملگی هستند اما نه اطلاعی از چگونگی پیشگیری دارند و نه ابزارهای آن را می‌شناسند.»

کوهن می‌گوید این مشکل را می‌توان با ۷ / ۶ میلیارد دلار حل کرد. به گفته‌ی وی رقم مزبور با در نظر گرفتن اینکه سالانه ۹ / ۶ میلیارد دلار برای جشن‌های هالووین در آمریکا هزینه می‌شود، مبلغ گزافی نیست.

MDM/SA