ايران در هفته‌اى كه گذشت: تهديد آمريكا جدى‌تر مى‌شود
۱۳۸۴ دی ۱۰, شنبه
دولت آمريكا كه براى حل بحران اتمى ايران ماه‌ها به مذاكرات اروپائيان اميد بسته بود، اين هفته سرانجام اعلام كرد كه طرح حمله به تاسيسات اتمى ايران را در دستور كار قرار داده است. جورج بوش، بهار سال ۲۰۰۵ در جريان ديدار از اروپا پذيرفت كه از تهديد نظامى ايران خود دارى كند و به كشورهاى اروپائى وقت كافى بدهد تا راه حلى ديپلماتيك براى بحران اتمى ايران بيابند. كشورهاى اروپائى نيز متعهد شدند كه اگر جمهورى اسلامى همكارى نشان ندهد، ارجاع پرونده اتمى ايران را به شوراى امنيت سازمان ملل متحد مورد بررسى قرار دهند.
از آن پس، كمتر ديده شده بود كه سياستمداران آمريكائى علنا از ضرورت توسل به حمله نظامى سخن بگويند. اما اين هفته، خبرگزارى آلمان به نقل از محافل امنيتى پيمان ناتو گزارش داد كه كارشناسان نظامى آمريكا مشغول بررسى آن گروه از تاسيسات ايرانى هستند كه می‌توانند مورد حمله نظامى قرار گيرند. در اين زمينه روزنامه‌هاى آلمانى نوشتند: فعلا طرح اشغال نظامى ايران مطرح نيست، اما انجام حملات هوائى بعيد به نظر نمی‌رسد.
چند روز پيش از انتشار اين خبر، دولت آمريكا ۹ شركت هندى، چينى و اتريشى را به اتهام فروش وسايل و تكنولوژى توليد جنگ افزار به جمهورى اسلامى تحريم كرد. اين اقدام، در شرايطى كه ايران در عرصه تامين انرژى جهان از اهميتى بيش از هميشه برخوردار شده است، حتى بدون توسل به راه حل‌هاى نظامى، براى توسعه اقتصادى كشور زيانبار خواهد بود. در هفته گذشته از يك سو شاهد تنش شديد ميان رهبران اوركراين و روسيه بوديم و از سوى ديگر ديديم كه آژانس بين المللى انرژى، احداث خط لوله گاز روسيه– آلمان را از درياى بالتيك براى آلمان زيانبار دانست. استدلال آژانس اين بود كه هم اكنون يك سوم گاز آلمان را روسيه تامين می‌كند و با ايجاد خط لوله بالتيك، وابستگى آلمان به روسيه بيشتر خواهد شد.
كشورهاى صنعتى، اصولا مايلند كه انرژى مورد نياز خود را از منابع متنوع تامين كنند، تا در صورت بروز بحران در يك منطقه، همه امكانات خود را از دست ندهند. ايران، اگر از سياست ملى معقولى برخوردار باشد، می‌تواند از چنين شرايطى براى جلب حمايت از طرح خط لوله گاز ۲۴۰۰ كيلومترى هند استفاده كند. آمريكا، از آغاز با اين طرح مخالفت ورزيده و كوشيده است با وعده‌هاى گوناگون مانع همكارى هند و پاكستان با ايران شود. به گزارش خبرگزارى رويترز اين هفته محمدهادى نژاد حسينيان معاون امور بين المللى وزارت نفت كه براى مذاكره پيرامون همين طرح به دهلى سفر كرده بود، به خبرنگاران گفت: ”ما همه تلاشمان را براى اجراى اين طرح به كار می‌بريم. من تصور نمی‌كنم هند و پاكستان تسليم فشار آمريكا شوند”.
موقعيتى كه جمهورى اسلامى ايران امروز در افكار عمومى جهان براى خود ساخته است، اين اظهار اميدوارى را تاييد نمی‌كند. مگر آن كه آخرين خبر مربوط به مذاكره تهران و مسكو بر سر برنامه‌هاى اتمى، اين بار واقعا جدى باشد و زمينه‌هاى تخفيف بحران اتمى را فراهم سازد. مسكو پيش از اين پيشنهاد كرده بود كه اورانيوم مورد نياز ايران را در خاك روسيه غنى كند و در اختيار جمهورى اسلامى قرار دهد. كشورهاى اروپائى، هفته‌هاى متوالى اميدوار بودند كه تهران اين پيشنهاد را بپذيرد و به اين ترتيب نگرانى جامعه جهانى از دسترسى جمهورى اسلامى به بمب اتمى برطرف شود.
دو هفته پيش، وزير خارجه جمهورى اسلامى ضمن رد اين پيشنهاد اعلام كرد كه دولت احمدى نژاد مصمم است اورانيوم را در داخل خاك كشور غنى كند و كنترل آن را نيز خود در دست بگيرد. اما اين هفته دويچه وله از يك ديپلمات ايرانى نقل كرد كه ميان على لاريجانى و ايگور ايوانف دبيران شوراى امنيت ملى جمهورى اسلامى و روسيه بر سر پيشنهاد مسكو توافق‌هائى حاصل شده است.
و اما در داخل كشور، مهمترين موضوع هفته ادامه اعمال فشار بر دانشجويان و بى‌اعتنائى به وضعيت رهبران دستگير شده سنديكاى واحد بود. نهادها و شخصيت‌هاى مستقل بسيارى، از جمله كانون نويسندگان ايران، به اين وضعيت اعتراض كردند و آن را نشانه انسداد فرهنگى و سياسى بيشتر دانستند. اما اين اعتراض‌ها همچنان با بى‌اعتنائى مقامات رسمى روبرو شد.