ايران در هفته‌اى كه گذشت: ضعف سياست بين‌المللى و برگ برنده تهران
۱۳۸۵ آذر ۱۸, شنبه
اسماعيل هنيه نخست وزير تشكيلات خودگردان فلسطين، اين هفته ميهمان جمهورى اسلامى ايران بود. تضاد ميان آنچه هنيه دو هفته پيش در فلسطين بيان كرد، با آنچه او در نماز جمعه اين هفته بر زبان آورد، نشان دهنده افزايش اعتماد به نفس بنيادگرايان است. رهبر حماس، دو هفته پيش گفته بود كه اگر مجبور شود ميان رفع تحريم فلسطين و حفظ موقعيت سياسى خود يكى را برگزيند، از مقام خود كناره گيرى خواهد كرد. اما اظهارات او در نماز جمعه اين هفته تهران، آهنگى كاملا متفاوت داشت. نخست وزير تشكيلات خودگردان فلسطين، كه پيش از اين ۱۲۰ ميليون دلار كمك مالى از تهران دريافت كرده است، با اتكاء به پشتيبانى رهبران جمهورى اسلامى، اعلام كرد كه جنبش حماس، اسرائيل را هرگز به رسميت نخواهد شناخت و به نبرد خود تا آزادى بيت المقدس ادامه مى‌دهد.
چند روز پيش از آن، محمود احمدى‌نژاد در سفر مازندران و على لاريجانى در نشست دوبى به صراحت اعلام كردند كه در برنامه هسته‌اى، قدمى عقب نخواهند نشست. شرايط بين‌المللى، اكنون امكان اين موضع گيرى‌هاى راديكال را براى رهبران جمهورى اسلامى و هم پيمانان آنان در منطقه فراهم ساخته است. در آغاز اين هفته، نمايندگان پنج عضو دائمى شوراى امنيت و آلمان، براى تصميم گيرى نهائى پيرامون پيش نويس قطعنامه تحريم ايران، در پاريس گرد آمدند. پيش از آن اعلام شده بود كه بر سر مفاد اين پيش نويس، بين انگلستان، فرانسه و آلمان توافق كامل حاصل شده و روسيه نيز با آن مخالفتى ندارد. اما نشست پاريس اين بارهم به نتيجه نرسيد و شركت كنندگان ناچار شدند تصميم گيرى را باز هم به عقب بياندازند. روسيه، برخلاف گزارش‌هاى پيشين، اعلام كرد كه با تحريم گسترده ايران موافقت نخواهد كرد.
اين نشست، در حالتى بى‌نتيجه ماند كه گزارش كميسيون بيكر نيز، مذاكره مستقيم آمريكا با ايران را توصيه مى‌كرد. براساس اين گزارش، جمهورى اسلامى با تقويت مالى و نظامى گروه‌هاى شيعى و سنى مخالف حضور نيروهاى خارجى، نفوذ قابل ملاحظه‌اى بر رهبران دينى و سياسى عراق مثل عبدالعزيز حكيم و بريگاد بدر دارد. به گفته يكى از رهبران سنى ”در عراق هر سنگى را كه از جا تكان بدهيد، زير آن ايران را خواهيد يافت”!
كميسيون بيكر، ضمن تاكيد بر ضرورت استقرار صلح ميان اسرائيل و فلسطين، به واشنگتن توصيه كرده است كه قول عضويت در سازمان تجارت جهانى را به ايران بدهد و تضمين كند كه در فكر تغيير رژيم نيست، بلكه فقط اصلاحات را مطلوب مى‌داند. از ديد تهيه كنندگان اين گزارش، در اين صورت حكومت ايران دست همكارى آمريكائى‌ها را خواهد فشرد. البته كارشناسان ”مركز مطالعات استراتژيك و بين‌المللى” آمريكا، بر خلاف كميسيون بيكر، ابراز عقيده كرده اند كه ايران، با توجه به درآمد سرشار نفتى خود نيازى به امتيازات اقتصادى ندارد و ترجيح مى‌دهد آمريكا با سرشكستگى از عراق خارج شود.
و اما در داخل ايران، اين هفته سالگرد ۱۶ آذر و مراسم سالگرد قتل محمد مختارى و جعفر پوينده بود كه بيش از هر رويداد ديگرى توجه برانگيخت. به مناسبت روز دانشجو، هزاران نفر در دانشگاه تهران گرد هم آمدند و با سر دادن سرودهاى اى ايران، يار دبستانى و يك سرود كردى، ياد شهداى ۱۶ آذر ۱۳۳۲ را گرامى داشتند. آن‌ها شعارهائى سر مى‌دادند كه نشانگر نارضايتى جامعه از روند سياسى حاكم بود. در ميانه راه، نيروهاى انتظامى كوشيدند از ورود جمعيت بيشتر به داخل دانشگاه جلوگيرى كنند، اما جمعيت حاضر، در غربى دانشگاه تهران در خيابان ۱۶ آذر را شكستند و به صحن دانشگاه وارد شدند.