ايران در هفته اى كه گذشت: اختلافات ايران و آمريكا و نقش احتمالى هاشمى رفسنجانى در آينده

با امضاى يك توافقنامه تازه ميان جمهورى اسلامى ايران و سه كشور اروپائى بر سر متوقف شدن برنامه غنى سازى اورانيوم، در روز دوشنبه اين هفته، انتظار مى رفت كه سر و صداى برنامه اتمى جمهورى اسلامى دست كم به صورت موقت بخوابد، اما ادعاى كولين پاول وزير خارجه آمريكا، نشان داد كه درگيرى همچنان ادامه خواهد يافت. كولين پاول كه سرانجام تحت فشار تندروهاى پيرامون جورج دبليو بوش آمادگى خود را براى كناره گيرى از مقامش اعلام كرده است، مدعى شد به استناد اسناد سرويس هاى مخفى، ايران به رغم ادعاى همكارى با آژانس بين المللى انرژى اتمى، برنامه كاملا محرمانه اى براى توليد سلاح هسته اى دارد. وزير خارجه آمريكا، در عين حال تاييد كرد كه اسناد سرويس هاى مخفى تاييد كننده ادعاى شوراى ملى مقاومت است. شوراى ملى مقاومت قبلا مدعى شده بود كه جمهورى اسلامى در مركز سرى پادگان لويزان مشغول توليد سلاح اتمى است.

حميد رضا آصفى سخنگوى وزارت خارجه جمهورى اسلامى در تماس با خبرگزارى دانشجويان ايران، هم ادعاى وزيرخارجه آمريكا را تكذيب كرد و هم ادعاى شوراى ملى مقاومت را. وى گفت: ”اتهامات تازه ناشى از خشم آمريكا در برابر توافق هاى تازه ما با كشورهاى اروپائى است”.

اما توافق تازه اروپائى ها با جمهورى اسلامى ايران، تنها در محافل آمريكائى بحث برنيانگيخته است. در محافل اروپائى نيز، اكنون نظرات گوناگونى پيرامون نحوه برخورد اروپائى ها با جمهورى اسلامى ارائه مى شود. سه روز پس از حصول اين توافق، كميته سوم مجمع عمومى سازمان ملل متحد، با صدور قطعنامه اى تازه، بار ديگر نقض حقوق بشر در ايران را محكوم كرد، در حالى كه در توافقنامه سه كشور اروپائى با رهبران جمهورى اسلامى هيچ اشاره اى به وضعيت حقوق بشر نشده است. همين مساله، نحوه برخورد سه كشور اروپائى با ايران را، در ميان مدافعان حقوق بشر با انتقاد روبرو ساخته است. از سوى ديگر، روزنامه تايمز مالى در مقاله اى به اروپائى ها هشدار مى دهد كه در برخورد با جمهورى اسلامى هشيارانه عمل كنند. اين روزنامه مى نويسد: افزايش بهاى نفت، ميليون ها دلار به صندوق جمهورى اسلامى ريخته است و ايران براى توسعه اقتصاد و ايجاد كار براى جمعيت فزاينده خود، در دراز مدت، نياز به همكارى غرب دارد. اروپائى ها بايد بسيار هشيارانه عمل كنند تا در بازى ايران به بازنده تبديل نشوند.

قطعيت نامزدى هاشمى رفسنجانى

نومحافظه كاران پيرامون جورج دبليو بوش كه همزمان با حمله به عراق طرح هائى را نيز براى سرنگون ساختن رژيم جمهورى اسلامى تهيه كرده اند، اكنون تجديد انتخاب بوش را نشانه آن مى دانند كه مردم آمريكا عملا از سياست آن ها حمايت كرده اند. در اين شرايط، كناره گيرى كولين پاول از تصدى وزارت خارجه و انتقال اين مسئوليت به كوندوليزا رايس مشاور امنيتى محافظه كار كاخ سفيد، سبب يكدست شدن سياست پنتاگون و وزرات خارجه خواهد شد كه تاكنون با هم تعارض داشته اند.

در همين شرايط، خبرگزارى كار ايران به نقل از دبير ستاد انتخابات رياست جمهورى اعلام كرد كه نامزدى حجت الاسلام هاشمى رفسنجانى در دور نهم انتخابات رياست جمهورى قطعيت يافته است.

آقاى هاشمى رفسنجانى، هم دردو دوره رياست جمهورى و هم در جايگاه رئيس شوراى تشخيص مصلحت نظام، بارها به صراحت يا به صورت ضمنى نسبت به حل اختلاف با ايالات متحده آمريكا اظهار تمايل كرده است. در شرايطى كه يكپارچه شدن سياست خارجى آمريكا به نفع بازهاى پنتاگون مى تواند احتمال اعمال فشار بر ايران را تقويت كند، تحليلگران سياسى در داخل كشور بر اين عقيده اند كه نخستين اقدام آقاى رفسنجانى، در صورت گزينش به مقام رياست جمهورى، حل اختلاف با آمريكا خواهد بود.

رئيس شوراى تشخيص مصلحت نظام، ضمنا، چند هفته پيش، با هموار ساختن راه واگذارى صنايع استراتژيك كشور به بخش خصوصى، نشان داد كه همچنان از الگوى چين تبعيت مى كند. سياست اقتصادى اى كه اگر با رفع تنش در مناسبات ايران و ايالات متحده آمريكا همزمان شود، مى تواند زمينه ساز تحقق تفسير تايمز مالى شود. يعنى جذب همكارى درازمدت غرب براى توسعه اقتصادى جمهورى اسلامى.