ايران در هفته اى كه گذشت: جمهورى اسلامى در وضعيت قرمز

شوراى حكام آژانس بين المللى انرژى اتمى، نوامبر امسال، بار ديگر، برنامه هاى اتمى جمهورى اسلامى ايران را مورد بررسى قرار مى دهد، تا روشن كند كه آيا زمان انتقال پرونده اتمى اين كشور به شوراى امنيت فرا رسيده است يا نه. شوراى حكام، در نشست سپتامبر خود، قطعنامه اى را تصويب كرد كه براى نخستين بار، راه انتقال پرونده را به شوراى امنيت هموار مى ساخت. جالب اين كه برخلاف انتظار، تنها ونزوئلا به اين قطعنامه راى منفى داد.

در هفته هاى گذشته، ايران، با تسليم بخش ديگرى از اسناد و مدارك مربوط به برنامه هاى اتمى و صدور اجازه مصاحبهآژانس بازرسان با يكى از كارمندان بلندپايه خود، كوشيد خطر انتقال پرونده به شوراى امنيت را موقتا برطرف كنند. اما، اظهارت شديداللحن محمود احمدى نژاد درباره حذف اسرائيل از نقشه جهان، اين هفته، بار ديگر تنشى آفريد كه مى تواند بر تصميم شوراى حكام نيز اثر منفى بگذارد.

احمدى نژاد، در مراسمى كه با عنوان ”جهان بدون صهيونيسم” در تهران برپا شده بود، موجوديت اسرائيل را غيرقانونى خواند، به رسميت شناختن اسرائيل از سوى سياستمداران عرب را خيانت به اسلام دانست و به صراحت گفت كه اسرائيل مى بايست از نقشه جهان حذف شود.

طرح شعار نابودى اسرائيل، در ايران تازگى ندارد. از آغاز تاسيس جمهورى اسلامى، هر سال به مناسبت روز قدس، دولت هزاران نفر را بسيج كرده است تا در خيابان ها عليه اسرائيل شعار بدهند. بسيارى از مسئولان حكومت و روحانيون نيز، بارها اعلام كرده اند كه جمهورى اسلامى، هرگز حاضر نيست اسرائيل را به رسميت بشناسد. اما، در تاريخ سازمان ملل متحد، هرگز اتفاق نيافتاده است كه مقامات بلندپايه يك كشور عضو، خواستار نابودى مطلق يك عضو ديگر اين سازمان شوند.

از اين رو، اظهارات عجيب احمدى نژاد، در سراسر جهان با واكنش شديد سياستمداران روبرو شد. كار حتى به آنجا رسيد كه اسرائيل، در نامه اى رسمى به سازمان ملل متحد، خواستار اخراج ايران از اين سازمان شد. كوفى عنان دبيركل سازمان ملل متحد نيز اعلام كرد به زودى در چارچوب سفر خاورميانه اى خود، به تهران خواهد رفت، تا تعهدات بين المللى رهبران ايران را، به آن ها گوشزد كند.

در شرايط حساس فعلى، كه خطر دخالت نظامى خارجى ايران را بيش از هميشه تهديد مى كند، انتظار مى رفت ابراز نگرانى شديد رهبران سياسى جهان، دولت ايران را به تجديد نظر وادارد. اما نه تنها مردم كشور به شركت در تظاهرات ضد اسرائيلى روز جمعه دعوت شدند، بلكه منوچهر متكى وزير امور خارجه جمهورى اسلامى نيز، در مصاحبه با ايرنا، به صراحت اعلام كرد كه اسرائيل مشروعيت ندارد. در عين حال، واكنش سفارت جمهورى اسلامى در مسكو، نشان داد كه رهبران جمهورى اسلامى، ضمن پافشارى بر مواضع افراطى خود در داخل، كوشش هائى را براى رفع سوء تفاهم در خارج از كشور آغاز كرده اند. سفارت جمهورى اسلامى ايران در مسكو با صدور بيانيه اى اعلام كرد كه رئيس جمهور احمدى نژاد قصد نداشته است كه با چنين لحن تندى عليه اسرائيل حرف بزند و بحران بيافريند.

اظهارات احمدى نژاد، همزمان با طرح دوباره اتهام دخالت ايران در ناآرامى هاى عراق، توجيه تازه اى به آمريكا داد تا يكبار ديگر بر موضع خصمانه خود در برابر ايران تاكيد بورزد. سخنگوى وزارت خارجه اين كشور گفت: ”سخنان احمدى نژاد نشان مى دهد كه نگرانى آمريكا و جامعه جهانى، در مورد برنامه هاى اتمى ايران، بيهوده نيست”.

دو روز پيش از اعلام نظر سخنگوى وزارت خارجه آمريكا، خليل زاده سفير آمريكا در بغداد، كه به واشنگتن سفر كرده بود، به خبرنگاران آمريكائى گفت: ”سوريه و ايران از شورشيان عراق پشتيبانى مى كنند”. اظهارات سفير آمريكا، همان اتهاماتى را تاييد مى كند كه انگلستان در هفته هاى پيش به جمهورى اسلامى ايران وارد ساخته بود. همزمان با اين تحولات، جان چپمن رئيس انستيتوى تحقيقات استراتژيك لندن هم، در يك كنفرانس مطبوعاتى اعلام كرد كه احتمال موفقيت اتحاديه اروپا، در منصرف كردن ايران از توليد سلاح اتمى، بسيار كم است”.

به هر حال، رويدادهاى اخير، جمهورى اسلامى ايران را در مسيرى قرار داده است كه به راحتى مى توان از آن با عنوان ”وضعيت قرمز” ياد كرد.