ايران در هفته اى كه گذشت: چرخش سياست آمريكا و انتخابات رياست جمهورى

ديپلمات هاى بلندپايه اتحاديه اروپا و آمريكا روز جمعه اين هفته براى اتخاذ روشى مشترك در برابر برنامه هاى اتمى ايران به بحث و تبادل نظر با يكديگر پرداختند. يك روز پيش از انجام اين ديدار، سخنگوى خاوير سولانا مسئول امورخارجى اتحاديه اروپا به روزنامه هندلزبلات گفت: اتحاديه اروپا، در آخرين دقايق، متن پيشنهادى را براى طرح در نشست روز جمعه تهيه كرد.

نشست روز جمعه ديپلمات هاى اروپائى و آمريكائى مى تواند بر سياستى كه قرار است جامعه جهانى در برابر جمهورى اسلامى پيش بگيرد اثرى مهم داشته باشد. شوراى حكام آژانس بين المللى انرژى اتمى، در آخرين قطعنامه خود تهديد كرد كه اگر ايران تا روز بيست و ششم نوامبر فعاليت هاى هسته اى خود را به طور كامل متوقف نكند، پرونده اين امر به شوراى امنيت سازمان ملل متحد ارجاع خواهد شد. در اين صورت، شوراى امنيت مى تواند تحريم هائى را عليه ايران تصويب كند. اما در اين ميان، قرائن نشان مى دهند كه آمريكائى ها نيز دارند مثل اروپائى ها به ضرورت مذاكره با جمهورى اسلامى معتقد مى شوند.

اين هفته، در مركز آژانس بين المللى انرژى اتمى سخن بر سر آن بود كه آمريكائى ها بر خلاف سياست گذشته خود اكنون به اين نتيجه رسيده اند كه بايد جمهورى اسلامى را از طريق مذاكره به انصراف از غنى سازى اورانيوم مجاب كرد. نشريه نيويورك تايمز نيز در همين زمينه نوشت: آمريكا خود حاضر به مذاكره با ايران نيست، اما مخالفتى با اين امر ندارد كه اروپائى ها مذاكره را پيش ببرند. نيويورك تايمز ضمنا نوشت كه ظاهرا قرار است انگلستان، آلمان و فرانسه مسئوليت مذاكره با تهران را به عهده بگيرند. وزراى خارجه همين سه كشور، در پائيز سال ۲۰۰۳ به تهران سفركردند و ضمن مذاكره با شوراى امنيت ملى، موفق شدند رهبران جمهورى اسلامى را براى تعويق برنامه غنى سازى اورانيوم مجاب سازند. در آن زمان، آن ها قول داده بودند كه اگر اختلافات جمهورى اسلامى با آژانس بين المللى انرژى اتمى حل شود، از تجهيز ايران به انرژى هسته اى براى مصارف غيرنظامى پشتيبانى خواهند كرد.

در عرصه اختلافات اتمى، اين هفته از هر سو تحركاتى به چشم مى خورد. علاوه بر آن كه زمزمه تغيير سياست آمريكا در اتحاديه اروپا اوج گرفت، جمهورى اسلامى نيز به بازرسان آژانس بين المللى انرژى اتمى امكان داد كه تاسيسات پرچين را مورد بازرسى قرار دهند و وزير خارجه جمهورى اسلامى يكبار ديگر تاكيد كرد كه ايران به غنى سازى اورانيوم ادامه مى دهد، اما تنها قصد استفاده صلح آميز از اين تكنولوژى را دارد.

همزمان با اين تحولات، برخى از ديپلمات هاى اروپائى اظهار نظر كردند كه آمريكا ممكن است تصميم بگيرد با دادن امتيازاتى به جمهورى اسلامى، رهبران اين حكومت را به صرفنظر كردن از غنى سازى اورانيوم تشويق كند. رفع تحريم هاى اقتصادى مى تواند يكى از اين امتيازات باشد.

انتخابات رياست جمهورى

و اما در داخل كشور، اين هفته با انصراف مهندس ميرحسين موسوى از نامزدى مقام رياست جمهورى، بحث انتخابات اوج گرفت. مهندس موسوى، كه گروه هاى موسوم به دوم خرداد وى را نامزد شركت در انتخابات كرده بودند، پس از ديدارى كه خاتمى، كروبى و موسوى خوئينى ها با وى داشتند اعلام داشت كه نامزد مقام رياست جمهورى نخواهد شد و دلايل خود را به صورت جداگانه بيان خواهد كرد.

مهندس ميرحسين موسوى نخست وزيرى ايران را در دوران جنگ برعهده داشت و نامزدى او از سوى جبهه دوم خرداد بحث هائى را در محافل سياسى برانگيخته بود.

يك هفته پيش از اعلام انصراف موسوى، حجت الاسلام هاشمى رفسنجانى اعلام كرده بود كه اگر نامزد شايسته اى براى انتخابات وجود نداشته باشد و همه بخواهند، او نامزد خواهد شد. با توجه به آن كه جناح محافظه كار حكومت تاكنون نامزدى معرفى نكرده و اصلاح طلبان حكومتى نيز ظاهرا به دليل نداشتن يك چهره توانمند به مهندس موسوى متوسل شده بودند، اكنون احتمال نامزدى هاشمى رفسنجانى روز به روز بيشتر مى شود.

رئيس فعلى مجمع تشخيص مصلحت نظام، در گذشته، بارها به صورت غير مستقيم براى حل اختلاف با آمريكا اعلام آمادگى كرده است. به اين دليل، غربى ها نيز نمى توانند به گزينش وى براى مقام رياست جمهورى ايران بى تمايل باشند.