ايران، همكارى با غرب يا تشديد بحران
۱۳۸۵ خرداد ۱۹, جمعه
ر فيليپ مفسر صداى آلمان ديدگاه خود را اينگونه بيان مى‌دارد.
گزارش آژانس بين‌المللى انرژى اتمى سرانجام در وين تسليم شوراى حكام شد. بنا بر اين گزارش، ايران سه‌شنبه‌ى گذشته يعنى درست در روزى كه خاوير سولانا مسئول سياست خارجى اتحاديه‌ى اروپا پيشنهادات شش قدرت برزگ جهان را تسليم مقام‌های جمهورى اسلامى كرد، فعاليت‌هاى هسته‌اى خود را شدت بخشيد، بى‌آنكه به درخواست‌هاى مكرر جامعه‌ى بين‌الملل براى توقف فعاليت‌هاى غنى‌سازى اورانيوم توجهى كند.
براى اعضاى ديده‌بان هسته‌اى سازمان ملل متحد چنين اقدامى از سوى ايران به معناى عدم آمادگى براى كنار آمدن با غرب است. با وجود اين نمى‌توان گفت كه تلاش‌هاى جامعه‌ى بين‌الملل به شكست انجاميده است.
ارزيابى‌هاى گوناگونى پيرامون آخرين تحولات مناقشه‌ى هسته‌اى ايران مطرح شده است. بيشتر اين ارزيابى‌ها خوش‌بينانه و مثبت بوده. سولانا ملاقات خود با مقامات ايرانى را سازنده ارزيابى كرد و گفت كه در صورت لزوم حاضر است باز هم به تهران سفر كند. از مقامات ايرانى نيز واكنش‌هاى مثبتى ديده شد. على لاريجانى رييس هيأت مذاكره‌‌كننده ايرانى در گفتگوهاى هسته‌اى مجموعه مشوق‌هاى ارائه شده را حاوى نكاتى مثبت خواند، اما همزمان به ابهاماتى اشاره كرد كه بايد با گفتگوهاى بيشتر روشن شوند.
منابع غير رسمى از متن پيش‌نويس پيشنهادها پرده برداشته‌اند. بر اين اساس، ايران مى‌تواند در صورت تعليق غنى‌سازى اورانيوم از گسترش همكارى‌ها با غرب در زمينه‌‌هاى اقتصادى، فناورى و حتى تحقيقات هسته‌اى بهره‌مند شود. همچنين يك راكتور آب سبك نيز در اختيار كشور قرار خواهد گرفت. منابع تأييد نشده‌‌اى حتى از مجاز شمردن غنى‌سازى اورانيوم در آينده سخن گفته‌اند، اما به شرطى كه كنترل خاصى را بتوان بر آن اعمال كرد.
در نگاهى كلى، پيشنهادهای فوق بى‌شباهت به پيشنهادهای تابستان سال گذشته نيست، اما مهم‌ترين وجه تمايز اين است كه اين بار آمريكا براى مذاكره مستقيم با ايران از خود آمادگى نشان داده است. تنها در صورت حضور آمريكا بر سر ميز مذاكره است كه ايران مى‌تواند مسائل مهمى مانند امنيت كشور و تضمين‌هاى امنيتى را به بحث بگذارد، چرا كه تنها در صورت حضور آمريكاست كه نمايندگان ديگر مى‌توانند اين تضمين را به ايران بدهند كه كشور مورد حمله واقع نمى‌شود.
از واشنگتن و بروكسل خبرهايى بدست رسيده كه از نرمش غرب حكايت دارند. گفته مى‌شود، نمى‌توان از ايران برخى حقوق مانند حق استفاده‌ى غير نظامى از انرژى هسته‌اى را دريغ كرد و اين امر در نهايت بدين معناست كه نمى‌توان حق غنى‌سازى اورانيوم كه بخشى از اين فعاليت‌هاست را از ايران گرفت.
نرمش ناگهانى غرب را مى‌توان به سه چيز نسبت داد. نخست آنكه چين و روسيه با تحريم جدى ايران مخالفت كرده‌اند. ديگر آنكه نه آمريكا و نه اتحاديه‌ى اروپا آمادگى جدى براى حمله‌ى نظامى به ايران را ندارند.
اما نكته‌ى ديگر اين است كه ايران تا سال‌ها قادر به توليد سلاح اتمى نيست. ايران ۱۶۴ سانتريفوژ دارد كه با آنها تنها مى‌تواند به مقادير اندكى از اورانيوم غنى‌شده دست يابد. آسان‌ترين راه براى ايران پذيرفتن تعليق غنى‌سازى است، چرا كه اورانيوم غنى‌شده‌ى اندكى كه ايران اكنون مى‌تواند توليد كند نه به درد مقاصد نظامى مى‌خورد و نه چاره‌ساز مقاصد غير نظامى خواهد بود.