ایران در مظان اتهام دادن سلاح به طالبان • مصاحبه

رحمت‌الله صفی رییس پلیس سه ولایت غربی افغانستان یعنی فراه، بادغیس و هرات، د روز ۱۹ ژوئن به خبرگزاری آلمان گفته است که در روز دوشنبه ۱۸ ژوئن بیش از ۲۰ ایرانی مسلح از مرز افغانستان گذشته و با خودرو به منطقه «سرخوش» که در آنجا طی ماه‌های اخیر میان نیروهای ائتلاف و طالبان درگیری‌هایی وجود داشته رفته‌اند.

صفی افزوده است که پلیس نتوانسته ایرانی‌ها را دنبال کند، اما حامد کرزای رییس‌جمهور افغانستان را در جریان این موضوع قرار داده است. این مقام بلندپایه پلیس افغانستان همچنین گفته است، هیچ تردیدی ندارد که ایرانیان مسلح مهمات و مواد منفجره به‌همراه داشته‌اند. علاوه بر این وی ۵ مین ضدتانک ساخت ایران را هم که به تازگی کشف شده‌اند به نمایش گذاشت. رحمت‌اله صفی پاسگاه‌های مرزی ایرانی را متهم کرد که جلوی جنگجویان و قاچاق اسلحه را نمی‌گیرند.

این در حالی‌ست که وزیر دفاع افغانستان نیز بی‌آنکه ایران را متهم به ارسال سلاح برای طالبان کند، از کشف سلاح‌های ایرانی در این کشور خبر داده است. آمریکا اما مدتهاست که ایران را به ارسال سلاح برای طالبان متهم می‌کند.

در همین رابطه، اسدالله والوالجی کارشناس مسایل نظامی در افغانستان، به پرسش‌های ما پاسخ داده است.

دویچه‌وله: آقای والوالجی، وزیر دفاع افغانستان هم بالاخره رسما تایید کرد که سلاحهای ایرانی در افغانستان کشف شده‌اند. پلیس افغانستان هم گویا ایران را به دخالت در افغانستان متهم کرده است. با توجه به حجم بالای این سلاحها آیا فکر می‌کنید ممکن است حکومت ایران یا دست‌کم بخشی از حکومت ایران از ارسال آن به طالبان بی‌اطلاع باشد؟

اسداله والوالجی: بله. وزیر دفاع که این موضوع را عنوان کرده است حتما اسنادی دارد. ولی امکان هم دارد که مقامات ایرانی هم علاقمند باشند که در افغانستان نیروهای آمریکا منفعل نگهداشته شود و حداقل ضربه‌ای به آمریکا و نیروهای نظامی‌ـ سیاسی‌اش وارد شود تا بتواند ایران از این وضعیت سود ببرد و هر کشور دیگری هم که باشد و در رقابت با کشوری قرار بگیرد یا در حالت منازعه می‌تواند این کار را بکند. پس امکانش هست که ایران این کار را کرده باشد.

بنابراین از نظر شما ایران ممکن هست، یا بخشی از حکومت ایران ممکن هست که به طالبان مستقیما سلاح داده باشد؟

بله این امکان دارد. چون از یکطرف می‌تواند از طریق فروش سلاح پول به‌دست بیاورد و از طرف دیگر با دادن این سلاحها ضربه‌ای به نیروهای آمریکایی بزند و آمریکایی‌ها را در افغانستان منفعل نگهدارد.

وزیر دفاع افغانستان در این مورد که منبع تامین بخشی از سلاحهای طالبان حکومت ایران است یا نه، اظهار بی‌اطلاعی کرده است. اما گفته که به عقيده‌ی او ایران علاقمند به حفظ امنیت در افغانستان است. چنانچه روشن بشود دست‌کم بخشی از نیروهای حکومتی در ایران در ارسال سلاح به افغانستان دست داشته‌اند، آنطوری که آمریکا ادعا می‌کند، آنوقت این تناقض را چگونه باید پاسخ داد؟ یعنی تناقض در این که هم ایران خواهان امنیت در افغانستان است و هم سلاح می‌دهد به طالبان!

خب این موضع وزیر افغانستان یک موضع دیپلماتیک است و نخواسته است که مقامات دولتی ایران را بطور رسمی متهم کند و ایران را علیه افغانستان تحریک بکند. ولی اینکه وزارت دفاع افغانستان چنین مطلبی را در رسانه‌ها اعلام کرده است، دال بر این است که در حقیقت اسنادی وجود دارد که ایران یا بخشی از مقامات ایرانی همکاری‌هایی با طالبان دارند جهت دخالت در افغانستان. باید اضافه کنم که این طالبان با آن طالبان گذشته فرق می‌کند که ایران با آن دشواری داشت، چون این طالبان در دشمنی با آمریکا عمل می‌کند. با این حساب امکان این هست که مقامات ایرانی به اینها کمک بکنند.

پلیس افغانستان هم گویا ایران را به دخالت در افغانستان متهم کرده است. در این خصوص چه اطلاعی دارید؟

خب البته احتمال صحت این اتهام هست. البته من اطلاع بیشتری ندارم، منتها آنها نیز احتمالا با اسنادی که در دست دارند این اتهام را وارد کرده‌اند.

نیکولاس برنز معاون وزارت خارجی آمریکا مدتی پیش گفته بود که مسلما ارسال این سلاحها کار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران است. محافل سیاسی یا نظامی افغانستان، طبعا به شکل غیررسمی، در این خصوص چه نظری دارند؟

در واقع باحسن نیت با ایران برخورد کرده‌اند، اینکه گفته‌اند شاید حکومت ایران دخالتی نداشته باشد در مسایلی مثل قاچاق مواد مخدر یا گروههای تروریستی. در واقع یک گپ دیپلماتیک بوده که به اصطلاح کمی در بیان خود ظرافت به‌کار برده‌اند. منتها این مسایل در افغانستان هست و سپاه پاسداران هم جزیی از دولت ایران هست و مستثنا نیست که ما بگوییم دولت ایران از آن بی‌خبر است.

روشنفکران افغانستان یا نیروهای سیاسی افغانستان آیا در این خصوص تا حالا نظری داده‌اند درمورد ارسال سلاح از طرف ایران به طالبان؟

نه، تا بحال کسی چیزی نگفته است و شاید من اولین کسی باشم که به این پرسش‌ها پاسخ داده‌ام که ازسوی رسانه‌های دیگر نیز مطرح شده است. درهرحال این موضوع در افغانستان آنقدر فراگیر نشده است.

آیا به نظر شما تداوم ارسال سلاحهای ایرانی برای نیروهای طالبان، که طبعا اثبات منبع اصلی آنها کار ساده‌ای نیست، ممکن است در درازمدت روی رابطه‌ی دولتهای ایران و افغانستان تاثیر منفی جدی بگذارد؟

بله. چون افغانستان از لحاظ اقتصادی و تجاری وابسته به ایران است، این امر بسیار در وضع افغانستان تاثیر می‌گذارد و به همین دلیل هم به لحاظ سیاسی کمی با ظرافت در این مورد به ایران برخورد شده است و اینکه رابطه‌ی خودش را با ایران حفظ بکند و آن را به دشمنی مستقیم و علنی نکشاند. افغانستان متوجه‌ی پیامدهای چنین برخوردهایی هست که نگذارد ضرری ایران به افغانستان وارد بکند و سبب بروز اختلاف میان دو کشور شود.

کلا به‌نظر شما میزان نفوذ جمهوری اسلامی ایران در افغانستان یا در میان نیروهای سیاسی افغانستان تا چه حدودی‌ست؟

خب این سابقه تاریخی دارد که تهران به سازمانهای جهاد کمک می‌کرد و هنوز هم با خیلی از آنها تماس دارد.