ایران: روسیه پرواز از پایگاه هوایی همدان را متوقف کرد

سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در نشست خبری دوشنبه (۲۲ اوت/ اول شهریور) در مورد استفاده جنگنده‌های روسی از پایگاه هوایی نوژه علیه مخالفان دولت سوریه توضیحاتی ارائه کرد.

بر این اساس، ایران و روسیه تفاهم کرده بودند که خبر استفاده از پایگاه بعد از عملیات اعلام شود. به گفته‌ی بهرام قاسمی: «روسیه نه در ایران پایگاه دارد و نه مستقر شده است. موضوعی بود که انجام گرفت و عجالتا پایان گرفت».

استفاده در چارچوب توافقات اتاق فکر چهارجانبه

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی هم تأیید کرده که روس‌ها از مدتها پیش از پایگاه نوژه استفاده می‌کردند. خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) روز دوشنبه به نقل از علاءالدین بروجردی گزارش داد که روسیه "مدتی" است از پایگاه همدان استفاده می‌کرده اما خبر آن اخیرا علنی شده است.

بروجردی به ایسنا گفته است: «در واقع روسیه از حریم هوایی ایران برای مبارزه با تروریسم در سوریه و عراق استفاده می‌کند؛ به این دلیل که در یک سال گذشته همکاری چهارجانبه بین چهار کشور [ایران، روسیه، عراق و سوریه] منعقد شد، به همین دلیل ما اتاق مشورت مشترکی در دمشق و بغداد داریم و در این چارچوب توافقات متعددی اجرا شده که یکی از این‌ها استفاده از حریم هوایی پایگاه نوژه است».

بیشتر بخوانید: وزیر دفاع: حضور هواپیماهای روس ربطی به مجلس ندارد

به گفته‌ی بروجردی، این موضوع مغایرتی با اصل ۱۴۶ قانون اساسی ندارد. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده اسلام‌آباد غرب و دالاهو در مجلس شورای اسلامی، ۲۷ مردادماه (۱۷ اوت) در جلسه علنی مجلس گفته بود که استقرار جنگنده‌های روسی در همدان بر خلاف اصل ۱۴۶ قانون اساسی است. بر اساس این اصل، «استقرار هر گونه پایگاه نظامی خارجی در کشور هر چند به عنوان استفاده‏‌های صلح‌‏آمیز باشد ممنوع است».

علی لاریجانی، رئیس مجلس، با استدلالی شبیه به بروجردی، گفته بود که پایگاه مزبور در اختیار کشوری قرار نگرفته است.

"بی‌معرفتی" روس‌ها از زبان وزیر دفاع

وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی شامگاه یکشنبه (۲۱ اوت/ ۳۱ مرداد) در برنامه تلویزیونی گفت‌وگوی ویژه خبری اعلام کرد که "نوعی خودنمایی و بی‌معرفتی پشت اعلام خبر استفاده روسیه از پایگاه نوژه" وجود داشته است.

به گفته‌ی حسین دهقان، برای استفاده از پایگاه نوژه "توافق مکتوبی" وجود ندارد و این موضوع "فقط یک همکاری عملیاتی" بوده است. بر این اساس روس‌ها «نیامدند که بمانند بلکه برای برهه زمانی کوتاه و مشخصی متناسب با عملیات‌هایی که در زمین و در سوریه انجام می‌گیرد برای پشتیبانی این کمک را از ما خواستند و ما امکان نشست و برخاست به آنها دادیم و هیچ توافق مکتوبی صورت نگرفت بلکه فقط یک همکاری عملیاتی بوده است».

بیشتر بخوانید: تردیدها و ابهام‌ها درباره حضور بمب​افکن​های روسی در ایران

پس از انتشار خبر استقرار جنگنده‌های روسی در غرب ایران، وزارت خارجه آمریکا این اقدام را "تأسف‌بار" دانست اما اعلام کرد که از قصد روسیه برای پرواز از پایگاه همدان مطلع بوده است.

این نخستین بار نیست که خبر "استفاده روسیه از ظرفیت‌های ایران" برای جنگ با مخالفان بشار اسد منتشر می‌شود. در میانه‌های مهرماه سال گذشته (۱۳۹۴) گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه دست‌کم چهار فروند از موشک‌های روسی شلیک‌شده به سوی سوریه در ایران سقوط کرده‌اند. این موشک‌ها ظاهرا از دریای خزر برای اصابت به اهدافی در سوریه شلیک شده بودند.

اشتون کارتر، وزیر دفاع ایالات متحده، از جمله مقام‌های آمریکایی بود که گفت شواهدی در این مورد به دست آمده است.