ایران: مذاکره در صورتی پیش خواهد رفت که تهدید نباشد
۱۳۸۷ تیر ۲۶, چهارشنبه
آیت‌الله خامنه‌ای روز چهارشنبه ۱۶ ژوئیه در سخنانی در تهران، برنامه‌ی اتمی جمهوری اسلامی را "دستاورد بزرگ ملت ایران" خواند و گفت: «هیچ قدرتی قادر نخواهد بود این فن‌آوری و حق بزرگ را از ملت ایران سلب کند.»
آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به موافقت ایران برای مذاکره با خاویر سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت: «مذاکره در صورتی پیشرفت خواهد داشت که فضای تهدید بر آن حاکم نباشد. اروپایی‌ها باید توجه داشته باشند که طرف مذاکره آنان، ملت ایران است و ملت ایران نیز ملتی غیور است که از تهدید خوشش نمی‌آید و زیر بار هیچ تهدیدی هم نخواهد رفت.»
خاویر سولانا در مذاکرات آتی خود با سعید جلیلی در ژنو، همه‌ی پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان را نمایندگی می‌کند. سفر وی به تهران برای ارائه بسته‌ی مشوق‌ها نیز به نمایندگی از همه‌ی این شش کشور بود. اما آیت‌الله خامنه‌ای در سخنان خود تنها "اروپایی‌ها" را طرف مذاکره‌ی ایران معرفی کرد.
خامنه‌ای گفت: «ملت ایران در مورد کسانی که همچون امریکا از روی عناد با حق دستیابی به دانش هسته‌ای و این امتیاز بزرگ مخالفت می‌کنند، با کسانی که به ملت ایران و حق آنان احترام می‌گذارند و خطوط قرمز ملت را رعایت می‌کنند و خواستار مذاکره درباره مسائل گوناگون از جمله هسته‌ای هستند، تفاوت قائل می‌شود.»
مذاکره برای خرید زمان
اظهارات آیت‌الله خامنه‌ای با وجود تاکید وی به "خطوط قرمز" و "حق ایران برای داشتن فن‌آوری هسته‌ای"، تایید آمادگی مقام‌های تهران برای مذاکره با غرب است. با این‌حال، برخی تحلیل‌گران برای نظرند که "پذیرش مذاکره" از سوی ایران، به معنای آمادگی برای پذیرش بسته‌ی پشنهادی غرب و ورود به مذاکرات جدی برای حل و فصل این مناقشه‌ی شش ساله نیست. از نگاه این تحلیل‌گران، سیاست ایران همچنان "خرید زمان" و نشستن به انتظار تغییر و تحول در کاخ سفید است. آنچه که مقام‌های ایران را وادار کرد که به دور دیگری از مذاکرات با سولانا تمایل نشان دهند، فزونی فشارها و تهدیدات غرب، به ویژه ایالات متحده آمریکا بود.
به نظر می‌رسد خاویر سولانا نیز با چنین تردیدهایی نسبت به نیات مقام‌های ایران روبرست. او روز چهارشنبه در برلین به خبرنگاران گفت، تلاش او در دیدار روز شنبه‌ی آینده با سعید جلیلی، بر یافتن راه‌حلی دیپلماتیک برای مناقشه‌ی اتمی ایران متمرکز است و خیلی امیدوار است که تهران "پاسخ اساسی و مثبت" به پیشنهادهای غرب پاسخ دهد. با این‌حال وی تاکید کرد "نمی‌تواند موفقیت این تلاش‌ها را تضمین کند."
تصمیم آمریکا به فرستادن یک دیپلمات بلندپایه به مذاکرات سولانا با جلیلی، حتی اگر نقشی در مذاکرات نداشته باشد، گامی مثبت و تحولی مهم در سیاست دولت بوش در برابر ایران است. با این وجود، این اقدام آمریکا نیز نوعی فشار سیاسی دیگر بر ایران است و دست و بال تهران را برای "سر دواندن" در چهارچوب راهبرد "خرید زمان" می‌بندد. تحلیل‌گران می‌گویند، امریکا با اعزام ویلیام برنز به مذاکرات، این پیام را به ایران می‌دهد که اگر واقعاً خواهان حل و فصل مسالمت‌آمیز این بحران است، باید تصمیم جدی و صریح اتخاذ کند.
امریکا آغاز مذاکرات جدی با ایران و شرکت مستقیم خود در این مذاکرات را به تعلیق غنی‌سازی اورانیوم مشروط کرده است. دانا پرینو روز چهارشنبه در واشنگتن بار دیگر تاکید کرد: «اگر ایرانیان غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کنند، کاندولیزا رایس، وزیر خارجه آمریکا، مایل است هر جا و هر وقت که ممکن باشد، با همتای ایرانی خود دیدار و مذاکره کند.»
مسئول پیشبرد موضوع هسته‌ای
خامنه‌ای در اظهارات روز چهارشنبه خود همچنین تاکید کرد، مسئولان جمهوری اسلامی در موضوع هسته‌ای تفاهم دارند. وی گفت: «مسئول پیشبرد موضوع هسته‌ای شورایعالی امنیت ملی است که در رأس آن رئیس جمهور محترم قرار دارد و آنچه که از طرف رئیس جمهور و مسئولان در خصوص موضوع هسته‌ای بیان می‌شود، مورد اجماع همه مسئولان کشور است.»
پیشتر، علی‌اکبر ولایتی، مشاور بین‌الملل آقای خامنه‌ای در گفت‌وگو با روزنامه‌ی "جمهوری اسلامی"، با انتقاد از مواضع تند محمود احمدی‌نژاد، گفته بود در پرونده‌ی هسته‌ای ایران تصمیم‌گیرنده نهایی آیت‌الله خامنه‌ای است. اظهارت ولایتی، به وجود اختلاف در میان مقام‌های جمهوری اسلامی بر سر نحوه پیشبرد این پرونده تعبیر شد. اما آیت‌الله خامنه‌ای در سخنان امروز خود اختلاف در بالا را رد کرد و شورایعالی امنیت ملی را مسئول پیشبرد موضوع هسته‌ای معرفی کرد که محمود احمدی‌نژاد به عنوان رئیس‌جمهور مسئولیت آن را بر عهده دارد.
م/ خبرگزاری رویترز، فارس