ایران: گاز ترکمنستان را می خریم

سفرهای اخیر مقامات بلندپایه اروپائی از جمله میشائل گلوس، وزیر اقتصاد و فن آوری آلمان و بنیتا فررو والدنر، کمیسر روابط خارجی اتحادیه اروپا، به ترکمنستان و همچنین افزایش نرخ گاز صادراتی ترکمنستان به روسیه، سبب شده است که ترکمنستان بتواند در زمینه گاز، خریداران را خود انتخاب کند و در قیمت‌گذاری گاز تاثیر بگذارد. گفته می‌شود این کشور طبق قراردادی ۳۰ ساله باید سالانه ۳۰ میلیارد متر مكعب گاز طبیعی به چین بفروشد. در عین حال تركمنستان قرار است از سال آینده میلادی ۱۰ میلیارد متر مكعب گاز به اروپا صادر كند.

با توجه به این شرایط، مذاکرات جدیدی بین ایران و ترکمنستان انجام گرفت که به دنبال آن مقامات ایران اعلام کردند، با افزایش قیمت گاز ترکمنستان موافق هستند. بنا به گزارش خبرگزاری رویترز، قائم مقام وزیر نفت ایران با اشاره به ادامه‌ی مذاكرات با كشور تركمنستان، یادآور شد که اگر تركمنستان خواهان افزایش قیمت معقول و منطقی گاز باشد، از نظر ایران مانعی ندارد، چرا كه این كشور گاز خود را به قیمت جدید به روسیه می‌فروشد.

ولی کارشناسان از جمله مراد اسنوف، مدیر مرکز استراتژیک "آسیای مرکزی و قفقاز" که در سوئد واقع است، گفته‌اند، اختلاف دو کشور بر سر قیمت گاز هنوز حل نشده است:

« ایران کشور بزرگ و ثروتمندی است و مسئله پرداخت هزینه گاز وارداتی برای این کشور اصلا مطرح نیست. ولی به‌نظر من ایران قصد دارد گاز ترکمنستان را ارزان خریداری کند.»

دلایل خرید گاز از ترکمنستان

دکتر هومن پیمانی کارشناس ایرانی در امور آسیای مرکزی می گوید، ایران پس از روسیه از لحاظ داشتن ذخایر عظیم گاز در رده دوم قرار دارد.

پس چه عواملی موجب شده است که جمهوری اسلامی بخشی از نیازمندی‌های کشور را با گاز صاداراتی از ترکمنستان تامین کند و چرا اکنون پس از گذشت چهار ماه مقامات دولتی تصمیم به خرید گاز ترکمنستان گرفته اند؟

هومن پیمانی دلایل آن را این‌گونه توضیح داد: « دو دلیل دارد: یکی مسائل داخلی ایران، یعنی کمبود گاز است. به‌خاطر اینکه ایران با وجود داشتن منابع عظیم گاز، متاسفانه در زمینه سرمایه‌گذاری خیلی موفق نبوده و تولیدات داخلی جوابگوی نیازهای مردم کشور نیست. در نتیجه احتیاج به واردات گاز هست.

و از لحاظ خارجی هم مسلما ایران تمایل دارد به اینکه روابط دوستانه‌اش را با ترکمنستان حفظ بکند، هم به خاطر اهمیت ترکمنستان به لحاظ سیاسی‌‌-‌اقتصادی و به‌طور کلی از نظر سیاست‌های راهبردی ایران در آسیای مرکزی و هم از نظر اینکه ترکمنستان به عنوان دروازه ورود ایران به منطقه آسیای مرکزی در نظر گرفته می شود. صرف‌نظر از اینکه ترکمنستان با کشورهای دیگری مثل آمریکا روابط بسیار نزدیکی دارد، سیاستی که دولت ترکمنستان در چند ساله گذشته به عنوان سیاست بی‌طرفی در منطقه در پیش گرفته، شرایطی را برای ایران فراهم آورده که بتواند روابط دوستانه‌ای را با ترکمنستان داشته باشد.»

مقامات ایران قول داده‌اند که گاز کشور در درازمدت از طریق تولیدات داخلی تامین شود. محمود احمدی نژاد پس از قطع صدور گاز ترکمنستان اعلام کرده بود که « گاز ایران باید به جای مطمئن وصل شود.» غلامحسین نوذری، وزیر نفت ایران نیز گفته بود که اگر ترکمنستان، گاز قطع شده را وصل نکند، ایران درباره قیمت گاز هیچ مذاکره‌ای نخواهد کرد. ولی مطبوعات ایران گزارش داده‌اند که در خصوص پیشنهاد ترکمنستان درباره افزایش نرخ گاز صادراتی مقامات ایران تصمیم گیری خواهند کرد.

"ایران نیازی به واردات گاز ندارد"

در این خصوص کارشناس ایرانی هومن پیمانی چنین گفت: «نیاز ایران به گاز به‌خاطر این است که سرمایه‌گذاری مناسب در بخش گاز نشده است. ولی ایران با وجود داشتن منابع سرشار گاز، نیازی به واردات گاز ندارد. بلکه بالعکس ایران باید به عنوان یکی از صادرکنندگان گاز در جهان باید مطرح باشد. واردات گاز از ترکمنستان حداقل در کوتاه مدت برای ایران اهمیت دارد.»

در روزهای اخیر تلاش برای رسیدن به یک توافق از سوی دو کشور ادامه داشته. کارشناسان محلی معتقدند که ادامه صدور گاز ترکمنستان به ایران به نفع هر دو کشور است. زیرا صدور گاز به ایران سبب شده است که انحصار کامل گاز ترکمنستان از دست روسیه خارج گردد. ایران نیز بدون سرمایه‌گذاری عظیم توانسته است گاز ارزان قیمت ترکمنستان را وارد کند.